H6.1 Koolwaterstoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

koolwaterstoffen

H6.1 Koolwaterstoffen

Leerdoelen

Je kunt na afloop van deze les:

• uitleggen welke stoffen koolwaterstoffen heten;
• koolwaterstoffen indelen met gebruikmaking van hun algemene structuurkenmerken;
• met voorbeelden de volgende begrippen toelichten: homologe reeks, isomerie, vertakt en onvertakt, verzadigd en onverzadigd, cyclisch en acyclisch, aromatisch en alifatisch.

koolwaterstoffen

verbindingen die alleen bestaan uit 

koolstofatomen (C) en waterstofatomen (H)

- ontstaan vaak vanuit organisch materiaal: vandaar de wat ouderwetse naam: organic chemistry

veelal afkomstig uit aardolie voor de productie van plastics, voedsel, medicijnen, etc.

Koolwaterstoffen

Koolwaterstoffen bestaan uit koolstof en waterstof, bijvoorbeeld de alkanen 

• Methaan CH₄
  
• Ethaan C₂H₆
  
• Propaan C₃H₈
  
• Butaan C₄H₁₀
  
• Pentaan C₅H₁₂
  
• Hexaan C₆H_{14 etc.}

 

Zie Binas tabel 66

(CnH2n+2) Homologe reeks

Alkanen zijn verzadigd, alleen enkele bindingen

Alkanen : homologe reeks

in een homologe reeks is de 

verhouding tussen het 

aantal C en H-atomen 

van de koolwaterstoffen gelijk

voldoen allemaal aan

CnH2n+2

Isomeren

Dit zijn isomeren van elkaar.

Isomeren hebben dezelfde molecuulformule maar een andere structuurformule.Isomeren hebben dus ook een andere naam.

isomeren

zelfde molecuulformule, andere structuur 

dus: andere stof, andere eigenschappen

bijvoorbeeld C₄H₁₀ kan voorkomen in meerdere structuren:

Onverzadigd/Verzadigd

Alkenen zijn onverzadigde koolwaterstoffen. Zij hebben minimaal één C=C dubbele binding. De homologe reeks van alkenen is CnH2n

Alkenen (Onverzadigd)

Alkynen (onverzadigd)

Alkynen zijn ook onverzadigde koolwaterstoffen

Zij hebben minimaal één C=C driedubbele binding

De homologe reeks van alkynen is

  CnH2n-2

Alkynen

Cyclische koolwaterstoffen

Koolwaterstoffen kunnen ook in een ring voorkomen. Dit worden cyclische koolwater-stoffen genoemd.

De homologe reeks van cyclische koolwater-stoffen is CnH2n

Aromaten

Aromaten zijn koolwaterstoffen die ook cyclisch zijn. Maar aromaten hebben om en om een dubbele binding.

Omdat de elektronen van de dubbele gelijkmatig zijn verdeeld, wordt vaak een cirkel getekend.

Benzeen

C6H6

Benzeen, C₆H₆, welke is juist?

                                  of                                     is

beide structuren zijn goed, de electronen (binding = 2 electronen) bewegen en zijn evenvaak in de posties in A als in B. De electronen bewegen als het ware in een ringetje in de 6-ring van C-atomen.

A

B

Indeling Koolwater
stoffen

vergelijkbaar met 

boek blz 164 

maar dan met

voorbeelden

Huiswerk

Maak de volgende opdrachten:

Leer HS6.1 (blz. 162-165)

Maak de vragen 1 t/m 7 (blz. 166-167)

Kijk de opdrachten goed na, wanneer je ze gemaakt hebt.

Maak een notitie van de vragen die je niet snapte of waarvan je meer uitleg wil hebben.

Stel deze vragen de volgende les.