Koude- en warmte toedienen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Wat is koude- en warmte behandeling?

Warmte

• De bloedvaatjes in de huid verwijden zich (vasodilatatie), waardoor de doorbloeding toeneemt. Dit kun je zien doordat de huid rood wordt.
  
• Het ontstekings- en genezingsproces worden bevorderd. De verbeterde doorbloeding zorgt voor een verhoogde aanvoer van fagocyten.

• De celstofwisseling wordt versneld.
  
• De spieren ontspannen zich. Het gevolg is dat pijn en kramp verminderen of verdwijnen.
  
• Doordat de gewrichtsvloeistof minder stroperig wordt, kan stijfheid afnemen.

Wat is de rol van fagocyten?

Een fagocyt is een type witte bloedcel die schadelijke deeltjes, bacteriën en dode of stervende cellen opruimt door middel van fagocytose (omsluiting). Fagocyten vernietigen ziekteverwekkers en vormen een essentieel onderdeel van het aangeboren immuunsysteem.

De hypothalamus is een belangrijk centrum voor de temperatuurregulatie van het lichaam. Samen met de hypofyse regelt de hypothalamus onder meer ons eetgedrag, onze temperatuur en vochtbalans

Mogelijke schadelijke gevolgen door warmte toediening

• Ziektekiemen vanuit een infectiehaard kunnen zich verspreiden
• Vergroot de kans op bloedingen
• Bij ontwrichting neemt de pijn en zwelling toe door verwijding van bloedvat
• pijn en verbranding
• duizeligheid en flauwvallen van de zorgvrager 

Droge en natte warmte

1.  Stralingswarmte is droog

2. Geleidingswarmte: kan vochtig en droog

Voorbeelden:

1. lichtboog, warmtelamp

2. elektrische deken/kussen, hot pack,  kruik, hete omslagen een vochtig/nat  kompres en een bad

Observatiepunten

Bij straling:

• Let op dat de lamp niet in aanraking komt met textiel
  
• Geen metalen voorwerpen , spuitbussen, papier
  
• Geen crème en zalf nog op de huid
  
• Littekens bedekken
  
• Laat de zorgvrager melden al hij zich niet lekker voelt
  

Geleidingswarmte

• Wees voorzichtig met toediening van droge 

geleidingswarmte bij een zv. met een kwaadaardige tumor

• Niet bij oedeem en acute ontstekingen, zwelling kan toenemen.
• Wees voorzichtig bij zorgvragers met een stoornis in gevoelszin
  
• Observeer de zv. hoe die reageert op de warmte
  

Koude

• De bloedvaatjes in de huid vernauwen zich (vasoconstrictie), waardoor de doorbloeding vermindert. De huid wordt wit-blauw. Oedeem en zwelling worden voorkomen of verminderen.
• De bacteriegroei vermindert, waardoor ontstekingen minder actief worden.

• De celstofwisseling komt tijdelijk op een lager pitje.

• De huid wordt op de plaats van de koude toediening gevoelloos. Hierdoor wordt eventuele pijn minder erg.
• Bij een bloeding kan de bloedstelping worden versneld, doordat de bloedvaatjes zich vernauwen.

Toediening van koude

• Vaatvernauwing ( vasoconstrictie)
  
• Daling van de celstofwisseling
• Verhoogde toename van de viscositeit van het bloed
  
• Verminderde spierspanning
  
• Lokale anesthesie
  

Koude toepassen bij......

De algemene vuistregel is: kou toepassen bij acute blessures of pijn, samen met ontstekingen en zwellingen.

Toepassen van droge koude

Coldpack (koelelementen), koelmatras en de ijsblaas

Observatie op:

Blauwe verkleuring van de huid, bleke, vlekkerige huid, blaren, rillen, verdoofdheid.

Leg de coldpack nooit zo op de huid

Toepassen van natte koude

Lokaal toegepast d.m.v.: 

Vochtig kompres

Spray

Koud bad

Afsponsen

Wat zijn de effecten van warmte
of koude behandeling?

Wat is geen indicatie voor het toepassen van koude behandeling

1. verminderen van pijn
2. verminderen van zwelling
3. vertragen van ontstekingsproces
4. bij menstruatiepijn

Welk hulpmiddel kun je gebruiken om zwelling en pijn te verminderen?

1. ijszak, ijskraag, coldpack
2. ijskraag, coldpack ontstekingsremmer
3. ijszak, natte doeken, ijsklontjes op de zwelling
4. coldpack, coldspray, koude luchtstromen

Noem twee apparaten voor het toedienen van stralingswarmte

1. verwarming en een kruik
2. kruik en infrarood lamp
3. verwarmende creme en hotpack
4. infrarood lamp en stralingsboog

Voor je een hot of coldpack gebruikt moet je er altijd een beschermingshoesje omheen doen

1. juist
2. onjuist

Wat is géén indicatie voor het toepassen van warmte?

1. Verminderen van pijn of stijfheid
2. vermindering menstruatiekrampen
3. koorts
4. onderkoeling

Welke risicogroepen zijn er bij het toepassen van warmte- of koude behandelingen?

1. zorgvragers die in coma of bewusteloos zijn
2. zorgvragers met dementie of verstandelijke handicap
3. zorgvragers met een verlamming
4. alle antwoorden zijn juist

Hoe raakt het lichaam zijn warmte kwijt?

1. Door transpiratie en bloedvatverwijding
2. door bloedvatvernauwing en rillen

Een van de effecten van warmte is:

1. dat de bacteriegroei vermindert
2. dat het ontstekings en genezingsproces wordt bevorderd
3. dat de celstofwisseling op een lager pitje komt te staan
4. dat de bloedstelping versnelt

Een van de effecten van koude is:

1. De celstofwisseling wordt versneld
2. De huid wordt op de plaats van de koude toediening gevoelloos. Hierdoor wordt eventuele pijn minder erg
3. De spieren ontspannen zich
4. Doordat de gewrichtsvloeistof minder stroperig wordt kan stijfheid afnemen

Vasodilatie, duizeligheid, flauwvallen en ziektekiemen die vanuit de infectiehaard verspreid worden zijn risico's van:

1. Koudebehandling
2. Warmtebehandeling

Vasodilatatie is het verwijden van de bloedvaten door middel van de daar aanwezige spieren. Het doel hierbij is de bloeddruk te verlagen

Bestraling, open wond, slechte circulatie en
Sensibiliteitsstoornissen zijn contra-indicaties voor:

1. koudebehandeling
2. warmte-behandeling

Wat heeft meer effect op de diepere weefsellagen: droge koude toediening of vochtige koude toediening?

1. droge koude toediening
2. vochtige koude toediening

Mag je een koudebron direct op de huid plaatsen?

1. ja
2. nee

Vasoconstrictie is

1. het wijder worden van bloedvaten in de huid
2. het verminderen van bacteriegroei
3. het nauwer worden van bloedvaatjes in de huid
4. het stroperig worden van de gewrichtsvloeistoffen

Droge geleidingswarmte dien je toe met behulp van:

1. warmtelamp en lichtboog
2. warm nat washandje en snoezelbad
3. nat washandje en lichtboog
4. hotpack en kruik

CASUS

Meneer Harmsen van 82 jaar woont in het verpleeghuis. Hij heeft dementie en vertoont vaak onrustig gedrag. Sinds gisteren ligt hij op bed, hij voelt zich ziek en heeft koorts, 38,4 °C. Volgens de arts heeft hij een longontsteking. Hij heeft vanmiddag antibiotica en twee paracetamoltabletten van 500 mg gekregen. Zijn dochter is gebeld met de vraag of ze bij hem langskomt.

Jij hebt avonddienst. m 18.00 uur treft je meneer Harmsen rillend van de kou aan.
a Wat is er met meneer Harmsen aan de hand?
b Hoe zal zijn huid eruitzien? Hoe komt dit?

Waaruit bestaat de zorg die je geeft tijdens een koude rilling? En hoe vaak moet je de koorts opnemen?

Na vijf dagen is meneer Harmsen opgeknapt, de koorts is gezakt en hij komt weer uit bed. Als hij in de huiskamer opstaat uit zijn stoel, wordt hij duizelig en valt op de grond. Samen met een collega breng je hem naar bed. Meneer heeft een pijnlijke plek op zijn rechterknie, die snel dik wordt.

De arts adviseert een coldpack aan te brengen.

a Wat is het effect van een coldpack op de geblesseerde knie?
b In welke stand moet zijn been liggen tijdens de behandeling met een coldpack?
c Hoe leg je een coldpack aan? Direct op de huid? Licht je antwoord toe.

HEB JE NOG VRAGEN OVER DEZE LES?

HEB JE NOG VRAGEN OVER DEZE LES?