Schrijfvaardigheid - havo 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Schrijven 

lessen schrijfvaardigheid

uiteenzetting

havo 3

februari/maart 2024

Aan het eind van de les...

--> weet je wat een uiteenzetting is.

--> weet je waaraan een uiteenzetting moet voldoen.

--> ken je drie verschillende tekststructuren die horen bij een uiteenzetting.

planning 

les 1: introductie schrijven, uitleg uiteenzetting 

les 2: instructie uiteenzetting

les 3: brongebruik, onderwerp definitieve uiteenzetting

les 4: schrijfplan, bronnen, schrijfplan invullen 

les 5/6: 1e versie uiteenzetting schrijven / uiteenzetting typen 

les 7: beoordelen van elkaars uiteenzetting

les 8: definitieve uiteenzetting schrijven

Belangrijke datum

Toets uiteenzetting: 12 maart

les 1

introductie 

startopdracht 

doel van de les: 

--> Je weet wat de lessenserie inhoudt. 

--> Je weet waarom schrijven een belangrijke vaardigheid is. 

--> Je schrijft je starttekst. 

informatieve tekst 

• informatieve teksten zijn feitelijk en objectief (geen eigen mening)

Tekststructuren voor een informatieve tekst: 

• verklaringsstructuur
• voor- en nadelenstructuur
• probleem-oplossingsstructuur  

de uiteenzetting

1. titel --> kies iets dat bij je tekst past, een titel heeft een hoofdletter (geen: uiteenzetting of je naam)

2. inleiding 

--> je trekt de aandacht van de lezer

--> je noemt het onderwerp

--> je laat de tekststructuur doorschemeren 

de uiteenzetting 

3. kern (middenstuk)

• verschillende alinea's (witregel ertussen of inspringen) 
• in elke alinea moet een ander deelonderwerp 
• verbind de alinea's door overgangszinnen of signaalwoorden (blz. 39, alinea 1 en 2, alinea 2 en 3)

de uiteenzetting 

4. slot 

• conclusie
• samenvatting
• oplossing voor een probleem 

--> let op de tekststructuur! 

--> eindig niet met 'Dit was mijn uiteenzetting.'

Aan de slag

Maak opdracht 1 t/m 4, blz. 38-40, par. 1.4 (15 min.)

Na 15 min.: pak je laptop en ga naar deze LessonUp. Maak slide 12-20

Waarom werken we op school aan schrijfvaardigheid?

Het doel van een uiteenzetting is om een ander te informeren.

1. juist
2. onjuist

Welke stelling is niet juist?
In een uiteenzetting...

1. staat jouw mening niet
2. staan feiten
3. wordt uitleg gegeven
4. mag geen mening staan

Zou dit de inleiding van een uiteenzetting kunnen zijn?

1. ja
2. nee

Wat zie je in de inleiding?

1. een probleem
2. een verschijnsel
3. een stelling
4. een vraag

Door welk signaalwoord herken je het slot?

Je kunt een tekst op verschillende manieren afsluiten. Welke manier herken je aan het woordje 'dus'?

1. samenvatting
2. advies
3. conclusie
4. toekomstverwachting

les 2

beoordelen

criteria

 

doel van de les: 

--> Je oefent met het geven van feedback. 

--> Je weet waaraan een goede tekst moet voldoen. 

Maar eerst even terug...

Bespreken opdracht 2, 3 en 4 (p. 38 - 40). 

Aan de slag

Ga in twee- of drietallen aan het werk: maak opdracht 1 en 2 op de volgende slides.

Klaar? Pak je leesboek

Laatste 5 minuten bespreken we de genoemde criteria

opdracht 1 (ong. 15 min.)

Werk in twee- of drietallen. 

Jullie krijgen drie uiteenzettingen. Lees ze goed door en noteer onder elke uiteenzetting drie tops en drie verbetersuggesties. De tops en de verbeteringen mogen over van alles gaan, als het maar wel drie verschillende tops en verbeteringen zijn. 

Het gaat erom dat jullie leren hoe je een goede, begrijpelijke tekst schrijft, dus denk daaraan als je de verbeteringen noteert. 

opdracht 2 (ong. 5 min.)

Bekijk samen de tips en tops die jullie onder de uiteenzettingen hebben genoteerd. Welke tips en tops zijn echt nodig voor het schrijven van een goede tekst? Kies de twee belangrijkste en maak er twee criteria van. 

Noteer op de volgende slide

criterium = kenmerk 

Noteer de twee belangrijkste criteria:

klassikaal uitwisselen 

Waaraan moet een goede, informatieve en zakelijke tekst voldoen? Waarop wordt jouw tekst uiteindelijk beoordeeld?

Deze criteria komen terug in het beoordelingsformulier tijdens de toets. 

les 3

betrouwbaarheid van bronnen 

onderwerp uiteenzetting (de repetitie)

Aan het eind van de les...

--> weet je hoe je betrouwbare bronnen kunt herkennen. 

--> weet je wat het onderwerp is van jouw uiteenzetting volgende week. 

Betrouwbaarheid van bronnen

Houd altijd in gedachten: hoe betrouwbaar is deze bron?

Controleer bij het beoordelen van de betrouwbaarheid van een internetsite de volgende punten:

- De auteur en/of de organisatie: 

• Van wie is de site? Wie is de schrijver? Heeft de schrijver/eigenaar van de site belangen bij de informatie (verkopers verdraaien de waarheid vaak)

• Controleer wie de eigenaar is van een bepaalde site met www.who.is  

• Website met de extensie .gov of .edu zijn van een overheidsinstantie of educatieve site (en dus eigenlijk altijd betrouwbaar) 

- Het doel van de informatie

• Welke bedoeling heeft de auteur? Een overtuigende tekst is vaak minder betrouwbaar dan een informerende tekst. 

• Is de site eigendom van een organisatie met bepaalde belangen?
  

- De inhoud

• Voor welke doelgroep is de informatie bestemd?  

• Is de informatie controleerbaar? Worden er bronnen genoemd?
  

- De actualiteit

• Hoe recent is de informatie? Wanneer is er voor het laatste een update geplaatst?
  

Kortom

Wie is de schrijver?	Wat is het voor soort bron?
Is de informatie controleerbaar?	Wanneer is de bron geschreven?

Betrouwbare bronnen:

Voorbeelden:

• de Volkskrant
• Trouw
• NRC Handelsblad
• Elsevier
• De Groene Amsterdammer
• Google Scholar
• Nederlands Dagblad
• Het Parool

Kijkvraag. Neem onderstaand schema over in je schrift a.d.h.v. de volgende slides (37 t/m 40 in gedeelde LessonUp):

  nummer 

     naam bron 

betrouwbaar / niet      betrouwbaar en    waarom?

Vul daarna slide 41 in en ga verder met slide 43 en volgende.

1

2

3

4

Waar let je op als je betrouwbare bronnen zoekt?

En dan nu echt... 

1. Kies een actueel onderwerp. Zie de volgende slide voor voorbeelden.

2. Ga op zoek naar betrouwbare bronnen over jouw onderwerp en schrijf die bronnen op! 

- stikstofbeleid

- grensoverschrijdend gedrag (bv. tv-programma's)

- klimaatverandering

- telefoongebruik jongeren

- Olympische kampioenen stoppen

- Marengo-proces

- oorlog Oekraïne - Rusland

- oorlog Israël - Gaza

- formatie

- (voor)verkiezingen VS

- opvang asielzoekers

- drugslabs gevonden

les 4

uitleg schrijfplan 

bronnen zoeken / lezen 

schrijfplan invullen 

Uitleg bouwplan en bronvermelding

Ga aan de slag met het schrijven van je bouwplan. Lever het voor het einde van de les in, zodat ik het kan goedkeuren. 

Dinsdag ga je de uiteenzetting schrijven (eerste versie). Zorg ervoor dat je het volgende bij je hebt (op papier): 

- bouwplan (moet eerst door mij zijn goedgekeurd!)

- bronnen

Als dat niet op orde is, mag je dus NIET beginnen met je uiteenzetting!

Bouwplan

Voordat je begint met schrijven is het erg handig als je een bouwplan maakt. Een
bouwplan is in principe het skelet van een tekst.

 In een bouwplan geef je
eerst aan wat je per alinea wilt bespreken.

Het bouwplan verschilt per tekst, omdat je je bouwplan aanpast aan je onderwerp en aan de
hoeveelheid alinea's en dergelijke. Nadat je een bouwplan als hiernaast hebt
gemaakt, kun je de onderwerpen waar je het over gaat hebben aan het bouwplan
toevoegen.

Voorbeeld van de basis van je bouwplan:

Alinea 1: inleiding

Alinea 2: kenmerken

Alinea 3: voorbeelden

Alinea 4: oorzaken en effecten

Alinea 5: slot

1. Kies je definitieve onderwerp. 

2. Ga op zoek naar goede bronnen. Gebruik minstens drie verschillende, goede bronnen. Meer mag ook. 

3. Lees de bronnen een keer door. 

4. Vul je schrijfplan in. Doe dat eerst nog in een schrift of op je laptop. Haal daarvoor de informatie uit de bronnen. Gebruik steekwoorden op je schrijfplan. 

les 5

Vandaag ga je je uiteenzetting schrijven!

Uiteenzetting (toets)

Deze les schrijf je je uiteenzetting. Let daarbij op de volgende punten: 

1. Je uiteenzetting telt ongeveer 400 woorden (380-450 is akkoord). 

2. Let op spelling, hoofdletters en punten. 

3. De enige toegestane hulpmiddel zijn je schrijfplan en je bronnen. 

Succes!

Toets schrijven

• Schrijf je uiteenzetting. 
• Maak gebruik van je schrijfplan. 
• Doorkrassen mag. 
• Tel af en toe het aantal woorden en zet dit klein in de kantlijn. 
• Je uiteenzetting is 400-500 woorden 

Toets typen 

• Zet bovenaan je naam en je klas. 

• Typ je geschreven tekst over. In Arial 12. 
• Kleine taalfoutjes / zinsopbouwfoutjes mag je verbeteren. 
• Je uiteenzetting is 400 - 500 woorden
• 
  

• Lever je tekst in via de ELO. 

Elkaars betoog beoordelen

1. Groepjes van 3 - zie indeling op het bord
2. Stuur je uiteenzetting naar de leerlingen die in je groepje zitten.
3. Vul de beoordelingsformulieren in over de uiteenzettingen die je hebt ontvangen. Let op: noteer zoveel mogelijk punten die de schrijver kan verbeteren. Hier heeft hij/zij het meest aan! Zet onderaan het formulier een tip en een top. Spelfouten kun je eventueel in de tekst markeren.
4. Geef de beoordelingsformulieren aan je groepsgenoten.
   
5. Bespreek eventuele onduidelijkheden in de formulieren met elkaar. 

De volgende les heb je de tijd om de feedback in je uiteenzetting te verwerken!