Schrijfvaardigheid - havo 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Schrijven 

lessen schrijfvaardigheid

uiteenzetting

havo 3

november 2022

planning 

les 1: introductie schrijven, startopdracht 

les 2: feedback, criteria, herschrijven

les 3: instructie uiteenzetting

les 4: brongebruik, onderwerp definitieve uiteenzetting

les 5: schrijfplan, bronnen, schrijfplan invullen 

les 6: puntjes op de i

les 7 / 8: uiteenzetting schrijven / uiteenzetting typen 

les 1

introductie 

startopdracht 

doel van de les: 

--> Je weet wat de lessenserie inhoudt. 

--> Je weet waarom schrijven een belangrijke vaardigheid is. 

--> Je schrijft je starttekst. 

Waarom werken we op school aan schrijfvaardigheid?

Een droom voor...           opdracht

Iedereen heeft dromen. Dromen voor jezelf, dromen voor je familie of de plaats waar je woont. In deze opdracht schrijf je een informatieve tekst over een droom voor jezelf, voor de school of voor de wereld. 

Uit jouw tekst moet in ieder geval blijken wat jouw droom inhoudt en hoe je die droom voor je ziet. Zorg ervoor dat je tekst ongeveer 400 woorden lang is. Lettertype Arial 12. 

les 2

feedback 

criteria

herschrijven 

dinsdag 21 december: uiteenzetting schrijven

doel van de les: 

--> Je oefent met het geven van feedback. 

--> Je weet waaraan een goede tekst moet voldoen. 

--> Je kunt de feedback toepassen op je eigen tekst. 

Maar eerst even terugblikken...

1. Wat heb je onthouden over het nut van schrijfonderwijs? 

2. Hoe vond je het om de droomtekst te schrijven? Leuk, lastig, vervelend, fijn...

opdracht 1

Wissel je tekst met je buurman of buurvrouw. Lees elkaars tekst en schrijf daaronder drie tops en drie verbetersuggesties. De tops en de verbeteringen mogen over van alles gaan, als het maar wel drie verschillende tops en verbeteringen zijn. 

Het gaat erom dat we leren hoe je een goede, begrijpelijke tekst schrijft, dus denk daaraan als je de verbeteringen opschrijft. 

opdracht 2 

Bekijk samen elkaars verbetersuggesties. Welke suggesties zijn echt nodig voor het schrijven van een goede tekst? Kies de twee belangrijkste en maak er twee criteria van. 

criterium = kenmerk 

klassikaal uitwisselen 

Waaraan moet een goede, informatieve en zakelijke tekst voldoen? Waarop wordt jouw tekst uiteindelijk beoordeeld?

Maak van de lijst een aantekening op je laptop of in je schrift. Deze criteria komen terug in het beoordelingsformulier tijdens de toets. 

opdracht 3 

Herschrijf jouw tekst met behulp van de drie verbetersuggesties én de criteria die op het bord staan. 

Laat je oude tekst staan. Schrijf je nieuwe tekst daaronder. 

les 3

Een  uiteenzetting, wat is dat eigenlijk? 

Aan het eind van de les...

--> weet je wat een uiteenzetting is.

--> weet je waaraan een uiteenzetting moet voldoen.

--> ken je drie verschillende tekststructuren die horen bij een uiteenzetting.

informatieve tekst 

• informatieve teksten zijn feitelijk en objectief (geen eigen mening)

Tekststructuren voor een informatieve tekst: 

• verklaringsstructuur
• voor- en nadelenstructuur
• probleem-oplossingsstructuur  

de uiteenzetting

1. titel --> kies iets dat bij je tekst past, een titel heeft een hoofdletter (geen: uiteenzetting of je naam)

2. inleiding 

--> je trekt de aandacht van de lezer

--> je noemt het onderwerp

--> je laat de tekststructuur doorschemeren 

voorbeeld inleiding 

Professionele schaatsers gaan steeds sneller schaatsen, blijkt uit statistieken waarin alle records op de verschillende afstanden worden bijgehouden. Hoe komt dat? Zijn onze schaatsers gewoon beter dan die van vroeger of spelen er ook andere factoren mee? 

--> welke tekststructuur wordt hier toegepast? 

de uiteenzetting 

3. kern (middenstuk)

• verschillende alinea's (witregel ertussen of inspringen) 
• in elke alinea moet een ander deelonderwerp 
• verbind de alinea's door overgangszinnen of signaalwoorden (blz. 39, alinea 1 en 2, alinea 2 en 3)

de uiteenzetting 

4. slot 

• conclusie
• samenvatting
• oplossing voor een probleem 

--> let op de tekststructuur! 

--> eindig niet met 'Dit was mijn uiteenzetting.'

Talent opdracht 2, 3 en 4 (p. 38)

Werk in je papieren boek. 

Antwoorden mogen in je schrift of op je laptop. 

les 4

betrouwbaarheid van bronnen 

onderwerp uiteenzetting (de repetitie)

Aan het eind van de les...

--> weet je hoe je betrouwbare bronnen kunt herkennen. 

--> weet je wat het onderwerp is van jouw uiteenzetting volgende week. 

Maar eerst even terug...

Bespreken opdracht 2, 3 en 4 (p. 38 - 40). 

Kijkvraag 

  nummer 

     naam bron 

betrouwbaar / niet      betrouwbaar en    waarom?

1

2

3

4

5

Waar let je op als je betrouwbare bronnen zoekt? 

1. ...

2. ...

En dan nu echt... 

1. Kies een onderwerp. 

2. Ga op zoek naar betrouwbare bronnen over jouw onderwerp en schrijf die bronnen op! 

Onderwerpen waaruit je kunt kiezen: 

talenknobbel                                      analfabetisme

jongerentaal                                       dialecten

dyslexie 

les 5

uitleg schrijfplan 

bronnen zoeken / lezen 

schrijfplan invullen 

1. Kies je definitieve onderwerp. 

2. Ga op zoek naar goede bronnen. Gebruik minstens drie verschillende, goede bronnen. Meer mag ook. 

3. Lees de bronnen een keer door. 

4. Vul je schrijfplan in. Doe dat eerst nog in een schrift of op je laptop. Haal daarvoor de informatie uit de bronnen. Gebruik steekwoorden op je schrijfplan. 

Uiteenzetting (toets)

Deze les schrijf je je uiteenzetting. Let daarbij op de volgende punten: 

1. Je uiteenzetting telt ongeveer 400 woorden (380-450 is akkoord). 

2. Let op spelling, hoofdletters en punten. 

3. Het enige toegestane hulpmiddel is je schrijfplan. 

Succes!

Toets schrijven

• Schrijf je uiteenzetting. 
• Maak gebruik van je schrijfplan. 
• Doorkrassen mag. 
• Tel af en toe het aantal woorden en zet dit klein in de kantlijn. 
• Je uiteenzetting is 400 woorden (marge van 10%).  

Toets typen 

• Zet bovenaan je naam en je klas. 

• Typ je geschreven tekst over. In Arial 12. 
• Kleine taalfoutjes / zinsopbouwfoutjes mag je verbeteren. 
• Je uiteenzetting is 400 woorden (marge van 10%). 

 

• Zet onder je tekst het totaal aantal woorden. 
• Lever je tekst in via de ELO.