5.3 Het hofstelsel en de standensamenleving mh

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

5.3 Het hofstelsel en de standensamenleving

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je...

• Benoemen wat de standen zijn
• Benoemen wat het verschil is tussen de standen
• Uitleggen wat horigen en vrije boeren zijn
• Uitleggen waarom het hofstelsel ontstond

Standenmaatschappij

De standenmaatschappij in de Middeleeuwen bestond uit 3 lagen:

• Geestelijkheid (links)
• Adel (midden)
• Boeren (rechts)

Geestelijkheid

Ze hadden maar één taak:

• Bidden voor de mensen zodat hun ziel in de hemel terecht zou komen

Adel

Zij deden wel het volgende:

• Recht spreken
• Oorlogvoering
• Bestuur 

Boeren

Grootste groep

• Werken op het land

Onderverdeeld in 3 groepen:

• Vrije boeren (met een eigen boerderij)
• Horige boeren
• Lijfeigenen (werden gezien als bezit van een heer/adel)

Rechten en plichten:

• Ze hadden het recht om beschermd te worden door de heer
• Dit gebeurde niet altijd...

Uitleg hofstelsel

Het hofstelsel

We kijken even kort terug naar de geschiedenis...

Het Romeinse rijk viel uiteen

• Verdwijnen van wegen
• Bestuur viel weg
• Onveiligheid

Van een 'agrarisch-urbane samenleving' naar een 'agrarische samenleving'

De wegen verdwenen en het was onveilig: 

De wegen hadden geen onderhoud meer na het vertrek van de Romeinen en het was onveilig omdat de legers zich hadden teruggetrokken en Germaanse stammen soms nog binnenvielen. Men was op zoek naar veiligheid.

Van agrarisch-urbaan naar agrarisch:

- Men leefde van de handel en de landbouw tijdens de Romeinse tijd. Het rijk valt weg en daarmee ook het bestuur en de handel. Men valt terug van leven in een stad en leven van de handel naar het leven van het platteland (agrarisch).

Dus...

Alle veiligheid was weggevallen

• Dus: boeren gingen op zoek naar bescherming (vaak bij de adel)

Boeren begonnen met werken op land van de adel in ruil voor bescherming

• Hiernaast moesten ze een deel van de oogst afstaan aan de heer van het land

Autarkie: er is geen handel, maar de heer kan toch in zijn eigen behoeften voorzien (voor zichzelf zorgen)

Check lesdoelen

De tijd van monniken en ridders

De agrarische samenleving ontstond door

1. de val van het West-Romeinse Rijk
2. de val van het Oost-Romeinse Rijk

geef een omschrijving van de standenmaatschappij

Adel

geestelijkheid

Boeren en burgers

geloof

bidden

vechten

beschermen

werken

belasting betalen

paus

graaf

schoenmaker

Waarom was het voor Karel de Grote belangrijk dat iedereen Christelijk werd?

Leg uit waarom Karel de Grote het leenstelstel bedacht

De baas van een domein wordt de domeinheer genoemd

1. Juist
2. Onjuist

In het hofstelsel:

1. geeft de heer bescherming aan de horige
2. moesten horigen herendiensten verrichten
3. geeft de horige een deel van de opbrengst van het land aan de heer
4. helpt de heer de horige op het land tijdens de oogsttijd

Het hofstelsel had als voordeel dat 'hij' zelf niet op het land hoefde te werken.

Wie is in bovenstaande zin 'hij'?

1. Een horige
2. Een heer

Wie bedoelen we met heidenen?

1. Mensen die geloven in het christendom.
2. Monniken
3. Mensen die niet in het christendom geloofden.
4. Horigen die moeten luisteren naar de heer.

Welke godsdienst is ouder?

1. christendom
2. islam

Wat zijn de 3 standen?

Wat is volgens jou het verschil tussen de adel en de geestelijkheid?

Hoe zou je een horige boer het beste kunnen beschrijven?

Wat is een voordeel van het hofstelsel voor de heer?