Paragraaf 4.2: Problemen in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

H4. Nieuw geloof, nieuw land

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600)  

4.2 Problemen in de kerk 

Startopdracht 

Lezen: 

Blz. 27 'ketters'

Blz. 29 'kritiek op de kerk'

Blz. 31 'De christelijke kerk valt uit elkaar' 

Klaar? maak blz. 26 opdracht 1

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen dat mensen door de renaissance anders dachten over het leven en de wereld
  
• Je kunt twee oorzaken noemen voor de ontdekkingsreizen
  
• Je kunt beschrijven welke gevolgen de komst van Europeanen had voor gebieden in Azië, Afrika en Amerika
  

4.2 Problemen in de kerk

Ketters

• In de Middeleeuwen waren veel mensen christen.
  
• De paus was de belangrijkste 'geestelijke'.
  
• De kerk werd rijk; mensen gaven grond of geld omdat ze een goed christen wilden zijn.

4.2 Problemen in de kerk

Ketters

• Sommige mensen hadden kritiek op de kerk (rijkdom, luxe).
• De kerk trad hard op tegen mensen met andere ideeën over het geloofde (ze noemden die mensen 'ketters').
• Speciale rechtbank om ketters op te sporen: inquisitie. 

4.2 Problemen in de kerk

Kritiek op de kerk

• Maarten Luther kwam in 1517 met kritiek op de kerk.
•  Wilde de kerk hervormen (veranderen). Zijn kritiek: 

1. Plek in hemel kopen (hij vond dat je moest bidden en goed leven).

2. Men moest de Bijbel zelf kunnen lezen --> hij vertaalde het daarom.

3. Wat niet in de Bijbel stond, moest worden afgeschaft (heiligenverering)

• De paus was woedend op de kritiek --> Luther moest zijn woorden terugnemen --> dit deed Luther niet --> er komt een nieuwe kerk (hervorming)
  

4.2 Problemen in de kerk

4.2 Problemen in de kerk

Verschillende kerken

Verschillende kerken

• Er ontstonden twee stromingen binnen de christelijke kerk: katholieken en protestanten.
  
• Katholieken vinden dat de paus in Rome de leiding heeft over de kerk. Priesters zijn de tussenpersoon tussen God en gelovigen.
  
• De protestanten waren kritisch over de katholieke kerk. Naast Luther had je ook Johannes Calvijn. De hervormers hadden niet altijd dezelfde ideeën over het geloof. Er waren verschillende protestante kerken. 
  

4.2 Problemen in de kerk

Katholieke kerk

Protestantse kerk

verschillende kerken 

• Voor protestanten was de Bijbel de basis van het geloof. Hun kerken waren 'sober' (geen beelden, geen versieringen, etc.). 
• De katholieke koningen probeerden het protestantisme tegen te gaan. 

Kritiek van 'ketters' op de kerk 

Geestelijken maken misbruik van hun positie

- bijv. aflaatbrieven 

Wat niet in de Bijbel staat, moet worden afgeschaft

- bijv. de paus en vereren van beelden van heiligen 

Iedereen moet zelf de Bijbel kunnen lezen 

'Ketters' noemden zichzelf hervormers

Maarten Luther 

Johannes Calvijn 

Rooms-katholiek 

Protestant

Christelijke kerk

= Hervorming / Reformatie  

• Meerdere stromingen, zoals lutheranen of calvinisten
  
• Sober en geen versieringen of beelden
  
• Dominee (mochten trouwen)
  
• Rechtstreekse vergeving van de zonden 

• Eén stromingen, o.l.v. de paus
• Veel versieringen en beelden 
• Priester (celibaat leven)
• Vergeving van de zonden via priester (biechten) 

Gevolg 1 

Godsdienstoorlogen 

Gevolg 2

Katholieke vorsten proberen de kerk te helpen in de strijd tegen de Reformatie 

Hervormers wilden een splitsing van de kerk.

1. Waar
2. Niet waar

Wat zijn de gevolgen van de splitsing van de christelijke kerk?

1. Religieuze conflicten en oorlogen
2. Eenheid en vrede onder christenen
3. Grotere invloed van de paus
4. Ontstaan van verschillende stromingen binnen het christendom

Waarom kwam er na 1500 een splitsing in de christelijke kerk?

1. De kerk had geen geld meer, dus moesten ze uit elkaar
2. De kerk wilde niet veranderen en daarom viel de kerk uiteen.
3. De kerk was veroverd door de kruistochten
4. De kerk was vernietigd door de Nederlandse Opstand

Hoe noemen we de splitsing in de Christelijke kerk?

1. Reformatie
2. Hervorming
3. Vervolging
4. Aflaten

Waar of niet waar

Het gevolg van de reformatie is de splitsing van de kerk in een katholieke en protestantse kerk

1. Waar
2. Niet waar

Kettervervolging

Hervorming / reformatie

Paus

Filips II

Luther

Protestantisme

Katholicisme

95 stellingen

Gebeurtenis

indirecte oorzaak

directe oorzaak

Reformatie

Smeekbede aan landvoogdes

Kettervervolgingen

Aan de slag: 

Maak op 1 t/m 7 van paragraaf 4.2.