V4 - Middeleeuwen - Les 1 & 2 (Introductie)

Middeleeuwse literatuur
Historische literatuur en mondelinge taalvaardigheid
V4
1 / 32
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 32 slides, with interactive quizzes, text slides and 7 videos.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Middeleeuwse literatuur
Historische literatuur en mondelinge taalvaardigheid
V4

Slide 1 - Slide

Leerdoelen
  • Je kunt de kenmerken van de middeleeuwse literatuur benoemen.
  • Je kunt aan de hand van die kenmerken jouw gekozen middeleeuwse werk interpreteren (=betekenis eraan geven).
  • Je kunt in een presentatie (pechakucha) de algemene informatie over het verhaal beschrijven, waar het verhaal over gaat en welke kenmerken van de middeleeuwse literatuur je tegenkomt in het verhaal.
  • Je kunt in een presentatie (pechakucha) verduidelijken wat het verhaal bijzonder en nu nog relevant maakt.

Slide 2 - Slide

Opdracht
• In groepjes van vier gaan jullie een middeleeuws werk lezen.
• Vervolgens maken jullie een pechakucha die jullie voor de hele klas presenteren. In deze presentatie vertellen jullie o.a. waar het verhaal over gaat en maken jullie de koppeling met de theorie uit de lessen/Laagland.
• Voor de pechakucha krijgen jullie een gezamenlijk cijfer dat één keer meetelt.

Slide 3 - Slide

Download van Somtoday
  1. Historische literatuur en mondelinge taalvaardigheid - opdracht
  2. Historische literatuur en mondelinge taalvaardigheid - beoordeling
  3. Laagland Literatuur-Lezer - Cursus 8

Sla alles op in een mapje Nederlands. Ook dit middeleeuwse werk komt terug op je mondeling in V6!

Slide 4 - Slide

Groepjes & middeleeuwse werken
  • Maak een groepje en schrijf de namen op het bord.
  • We gaan vijf korte filmpjes over de werken bekijken. Noteer op de Post-it als een werk je interessant/leuk lijkt.
  • Overleg met je groepje en schrijf jullie voorkeur op het bord.
  • Belangrijk: een verhaal mag door maximaal twee groepjes gekozen worden. Meer? Loten!

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Video

Slide 7 - Video

Slide 8 - Video

Slide 9 - Video

Slide 10 - Video

Groepjes & middeleeuwse werken
  • Overleg met je groepje. 
  • Indien nodig, lees de omschrijvingen in de opdracht.
  • Schrijf jullie voorkeur op het bord.
  • Belangrijk: een verhaal mag door maximaal twee groepjes gekozen worden. Meer? Loten!

Slide 11 - Slide

Middeleeuwse literatuur
V4

Slide 12 - Slide

Middeleeuwse literatuur
  • de historische context rondom middeleeuwse literatuur
  • de kenmerken van de middeleeuwse literatuur

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Video

Historische context: tijd 
500-1500 na Christus
  • Begin middeleeuwen na einde Romeinse Rijk
  • Einde middeleeuwen ingezet door start nieuwe periode: de Renaissance.

Slide 15 - Slide

Historische context: 3 standen 
Standen = relatief gesloten groepen binnen de bevolking met eigen sociale status en 'taak'.

  1. Geestelijkheid > taak: bidden
  2. Adel & ridders > taak: strijden
  3. Boeren & burgers > taak: werken

Slide 16 - Slide

1e stand: Geestelijkheid
  • Monniken, nonnen, bisschoppen, paus, etc. Zorgden voor 'zielenheil': bidden, biecht, mis, etc.
  • Geloof superbelangrijk voor iedereen. Doel: een leven na de dood zoals in de Bijbel omschreven.
  • De Bijbel was het belangrijkste boek.

Slide 17 - Slide

2e stand: Adel & ridders
  • Bekwaam in politieke zaken en krijgskunst.
  • Feodale maatschappij (leenstelsel): hoge adel (leenheer) gaf stuk land in ‘leen’ af aan lage adel (leenmannen/vazallen). In ruil daarvoor zwoeren deze vazallen trouw aan hun leenheer en hielpen als er oorlog was.
  • Adel beschermde zichzelf door kastelen en ridders (zonen van lage adellijke families).
  • Eer en aanzien belangrijk.

Slide 18 - Slide

3e stand: Boeren & burgers 
  • 90% van de bevolking was boer. Veelal als 'horigen' in dienst van leenmannen/vazallen (zie: 2e stand: Adel & ridders).
  • Met de verstedelijking kwam de burgerij op die leefden van handel en productie van goederen.
  • Burgerlijke mentaliteit: vlijt, nuttigheid, spaarzaamheid, etc.

Slide 19 - Slide

Historische context: schrijfcultuur
  • Tot de 12e eeuw voornamelijk geschreven door monniken in kloosters.
  • Door verstedelijking meer behoefte aan mensen die konden schrijven.
  • Tot de uitvinding van de boekdrukkunst (15e eeuw) werden boeken met de hand geschreven door kopiisten.

Slide 20 - Slide

Literaire ontwikkelingen: schrijver en publiek
  • Van veel middeleeuwse teksten zijn de schrijvers onbekend.
  • Schrijvers kwamen uit schrijvende beroepsgroepen en werkten in opdracht.
  • Een opdrachtgever (mecenas) gaf de opdracht een literair werk te schrijven/vertalen.
  • De schrijver kende zijn publiek goed en wilde het publiek vermaken maar ook iets leren.
  • Veel middeleeuwse werken geïnspireerd door Latijnse of Franse bron (bronteksten)
  • Middeleeuwse teksten werden voorgedragen (voorleescultuur) en waren op rijm. Daardoor konden ze beter onthouden worden.

Slide 21 - Slide

Slide 22 - Video

Taal teksten
  • Latijn lange tijd schrijftaal, Middelnederlands volkstaal (spreektaal).
  • Geleidelijk meer aandacht voor teksten in het Middelnederlands.

Slide 23 - Slide

Wanneer waren de middeleeuwen?

Slide 24 - Open question

Welke drie standen waren er in de middeleeuwen?

Slide 25 - Open question

Waarom werden verhalen in de middeleeuwen mondeling overgeleverd ?

Slide 26 - Open question

Waarom waren de teksten op rijm?

Slide 27 - Open question

Welke taal werd er toen in Nederland gesproken?

Slide 28 - Open question

Weet je nog iets van het eerste geschreven Middelnederlandse zinnetje?

Slide 29 - Open question

Volgende les:
Literaire ontwikkelingen:
  • Ridderromans & hoofsheid
  • Dierverhaal

Slide 30 - Slide

Nu
Lees in je middeleeuwse werk!

Tip: markeer opvallende/belangrijke passages.

Slide 32 - Slide