les 3:

• Verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

les 3: bedcomplicaties, decubitus

Les 1&2 25-03 praktijk: mondzorg en scheren	verschil. doelgroepen en ziektebeelden ADL/PDL P2-K1-W3 Verkennen 4. AVG dementie, fasen, benaderingswijzen mondhygiëne, paradontitis afweergedrag bij mondzorg bedcomplicaties; decubitus, trombose, spitsvoeten. behandeling en aandachtspunten tijdens verzorging controles: temp, AH, gewicht/vochtbalans, kleur/huidconditie pols	Boek: persoonlijke verzorging en ADL Boom Thema 4: 4.1 t/m 4.18 5, 6, 7, 9, 11, 12, 14, 17, 23, 28, 31, 36 Boom Thema 4: 4.19 t/m 4.35 37, 39, 42, 44, 45, 47, 50, 51, 53, 57, 58, 59, 62, 64, 65
Les 3 01-04	obstipatie/incontinentie en oorzaken Bristol Stool Chart / def rapporteren aandachtspunten bij observatie sputum (kleur, hoeveelheid) en braaksel (hoe om te gaan met uitgebraakte medicatie?) hulpmiddelen bij mobiliteit en ergonomie hierbij AVG, sociale problematiek en meldcode huiselijk geweld haptonomie	Boek: persoonlijke verzorging en ADL Boom Thema 4: 4.36 t/m 4.49 68, 69, 73, 75, 76, 77, 78, 82, 86
Les 4 08-04		Boek: persoonlijke verzorging en ADL Boom Thema 4: 4.50 t/m 4.68 87, 88, 89, 92, 97, 100, 103, 104, 105, 106, 108, 111, 114, 124

bufferweek 15-04	bufferweek	bufferweek
Les 5 22-04
Les 6		Boek: Anatomie en ziekteleer
Les 7
Les 8		Quiz vragen verzamelen opdr 70,71
Les 9		Quiz spelen met de klas
Les 10	Presentaties

P2-K1-W3 V4: benaderingswijzen

• ROT/ROB --> realiteitsoriëntatie benadering (therapie)
• Belevingsgerichte zorg --> cliënt staat centraal (zintuigstimulering)
• Reminiscentie --> ophalen van herinneringen (levensboek)
• PDL --> Passiviteiten van het dagelijks leven, doel is stabilisatie (NAH)
• Validation --> reactie op ROT/ROB, empatisch en humanistisch 
• Bemoeizorg --> naar elkaar omkijken ( psych. problematiek / verslaving)
• Ervaringsgericht begeleiden --> door te spelen leer je, geen prestatiedoelen (BSO, school)
• Warme zorg --> sfeer; veiligheid, nabijheid, vrijheid, familie (dementerend)
• Snoezelen --> zintuigactivering; kalmeren (vergevorderde dementie, EVB)

- ROT: zo lang mogelijk in contact houden met de realiteit

- bel. ger. zorg: mensen die moeite hebben bij prikkelverwerking

- reminiscentie: gevoel van identiteit

- PDL: grote of volledige zorgafhankelijkheid

- bemoeizorg: kwaliteit van leven verbeteren (verwaarlozing, middelen misbruik) Het team Bemoeizorg bestaat uit verpleegkundigen, sociaalpsychiatrische verpleegkundigen, hulpverleners, maatschappelijk werkers, een psychiater en een gz-psycholoog van Mediant en Tactus

- ervarings ger. begl: welbevinden, betrokkenheid, eigen kracht.

- warme zorg: Het doel van warme zorg is een sfeer te scheppen waarin gedesoriënteerde oude mensen zich veilig voelen waardoor angsten en onzekerheden verminderen of verdwijnen. De theoretische uitgangspunten van deze benadering zijn gebaseerd op de gehechtheidtheorie.

- 

BEDCOMPLICATIES

Bedcomplicaties

• Trombose
• Spitsvoeten
• Longontsteking
• Smetten
• Obstipatie/mictie
• Decubitus

Complicaties spieren en gewrichten

• Spieratrofie = slinken van de spiermassa
• Contracturen  = door rust wordt geatrofieerde spier korter. Hierbij dwingt de verkorte spier het gewricht in een bepaalde stand te gaan staan (= dwangstand van het gewricht).
  bijv. spitsvoet (= contractuur kuitspieren). 
  
  

Risicogroep bedcomplicaties

• Bedlegerige zorgvragers
• Ondervoede zorgvragers
• Zorgvragers met diabetes
• Oudere zorgvragers
• Zorgvragers met problemen aan hart en bloedvaten
• Meervoudig verstandelijk gehandicapten

Waarom flauwvallen?

Door langdurige bedrust en het snel overeind komen, kan 
  het bloed te snel naar de benen stromen, waardoor de
  bloeddruk in de hersenen even minder wordt. 
--> Hierdoor kan de persoon flauwvallen

Hij krijgt dan een te lage bloeddruk in de hersenen 
--> Vaak binnen 3 minuten na het gaan-staan

Wat kun je als verzorgende doen?

• Oefeningen in rugligging doen vóórdat hij rechtop gaat zitten 
• Mobiliseer de zorgvrager in stappen:

--> op de rand van het bed zitten, benen bengelen, goed rechtop op de bedrand laten zitten, naast het bed gaan staan, zitten in een stoel vlak naast het bed, daarna wat verder van het bed af, enzovoort

Trombose

Bloedstolsel in bloedvat

Ontstaat in de diepe vene (ader) van het been. 

Ook wel DVT = diepe veneuze trombose genoemd

Ontstaat door: 

- Beschadiging van de vaatwand.

- Langzaam stromend bloed door stilzitten of -liggen.

- Verandering in de samenstelling van het bloed, bijvoorbeeld door ziekte, zwangerschap of gebruik van een anticonceptiepil.

Symptomen trombosebeen

- Pijn in de kuit en voetzool, vooral bij druk of bij overstrekking van de voet

-De kuit voelt vast aan en het been is dikker door oedeem.

-Het been voelt warm aan in vergelijking met het andere been.

-De huid is glanzend en blauwachtig verkleurd door een verlaagd
   zuurstofgehalte.

-De lichaamstemperatuur is licht verhoogd en de pols is versneld.

-De zorgvrager is onrustig en angstig.

Complicaties ademhaling

Pneumonie = longontsteking

Wat is een longontsteking? 

Symptomen zijn o.a.:
- temperatuurverhoging

- hoesten, vaak ophoesten van geel/groen sputum

- pijn bij ademhalen, benauwdheid

Complicaties huid

O.a. smetten (links) en decubitus (rechts)

Smetten

• Een in de grote huidplooien gelokaliseerde, oppervlakkige huidaandoening welke zich kenmerkt door altijd roodheid (erytheem) aan beide zijden van de plooi. 
• Grote huidplooien: de liezen, de oksels, de bilnaad, de buikplooi, plooien onder de borsten
• Maar ook: in de nekplooien, in de navel en tussen de tenen.

erytheem = roodheid van de huid agv vaatverwijding

Decubitus

• Decubitus is een beschadiging van de huid en/of onderliggend weefsel, meestal ter hoogte van een botuitsteeksel, als gevolg van druk of druk in samenhang met schuifkracht.
• Wordt ook wel doorligwond genoemd.

Bekijk de video vanaf 1.40 min

Indeling van decubitus

Decubitus wordt ingedeeld in categorie 1 t/m 4.

Graad 1: Niet-wegdrukbare roodheid

Graad 2: Blaar of open blaar

Graad 3: Oppervlakkige decubitus

Graad 4: Diepe decubitus

Op de volgende dia's zie je van elke categorie een foto:

graad 1: niet wegdrukbare roodheid

graad 2: blaar of open blaar

graad 3: oppervlakkige decubitus

graad 4: diepe decubitus

behandelingen en aandachtspunten 

bedcomplicaties

• Trombose -->
• Spitsvoeten -->
• Longontsteking -->
• Smetten --> 
• Obstipatie/mictie -->
• Decubitus -->

Welk dieet wordt er voorgeschreven bij een zorgvrager met decubituswonden?

1. koolhydraat verrijkt dieet
2. caloriearm dieet
3. vet verrijkt dieet
4. eiwitrijk dieet

Uitscheiding: urine en ontlasting

Hoe zat het ook al weer.....

- Nieren

Je nieren hebben de vorm van een boon. Je hebt er twee. Ze zijn ongeveer 12 cm. Ze liggen achterin je buik, links en rechts van je wervelkolom.

Je nieren maken je bloed schoon. Ze halen afvalstoffen en water uit je bloed. En maken daar plas van.

- Nierbekkens

Je nierbekken zit binnen in je nier en loopt naar de onderkant van de nier. Het is een soort trechter waarin je plas wordt opgevangen.

- Urineleiders

De urineleiders zijn dunne buisjes in je lichaam. Ze zijn 25 tot 30 centimeter lang. Je hebt er 2; 1 voor elke nier. Ze brengen je plas (urine) van je nieren naar je blaas. Daar blijft het tot je het uitplast.

- Blaas

Je blaas is de plek waar plas (urine) wordt bewaard voordat je het uitplast. Is je blaas vol? Dan krijgen je hersenen een seintje. Je voelt dan dat je moet plassen.

- Plasbuis

De plasbuis loopt van de blaas naar buiten. Je plas gaat er doorheen. Het bovenste deel van de plasbuis ligt in de buurt van je blaas. Het onderste deel van je plasbuis ligt in de buurt van je plasgaatje.

Complicaties uitscheiding

• Wat betreft urineren:
• Urineretentie: het onvermogen om de blaas volledig of gedeeltelijk te legen. --> UWI
• Incontinentie: Als urineretentie te lang blijft bestaan, gaat de blaas ‘overlopen’ (overloopblaas)
• Residu: De urine die na het plassen achterblijft dan in de blaas => kans op: urineretentie en blaasontsteking.

Urineren in bed op een po bevorderen

- Laat de kraan lopen

- Geef de zorgvrager een andere houding in bed, meer rechtop

- Laat de zorgvrager (meer) bewegen.

- Laat de zorgvrager minimaal twee liter vocht innemen 

   (vochtbalans)

- Fijne temperatuur van de po zelf (niet te koud)
- Zorg voor privacy

Ontlasting

Samenstelling

water, slijm en zouten, bilirubine, vezels, darmbacteriën en afgestoten darmslijmvliescellen. 

Soms zijn deels onverteerde voedselresten zichtbaar.

Ontlastingspatroon (defecatiepatroon)

Het ontlastingspatroon is de ontlastingsfrequentie die iemand gedurende langere tijd heeft.

Wat is obstipatie?

Verstopping van de darmen

Een ander woord voor obstipatie is constipatie

Wat ie een normale hoeveelheid ontlasting die iemand produceert?

1. 200 gram
2. 300 gram
3. 500 gram
4. 50 gram

Wat betekent observeren op consistentie bij feces?

1. Frequentie
2. Kleur
3. Vorm en vastheid
4. Geur

Kleur 

- bruin 

- zwart 

- stopverfkleurig 

- helderrood

- kleur van de voeding ​

​

Zwarte ontlasting: wordt veroorzaakt bij gebruik van ijzerpreparaten of gebruik van norit. ​

Ook bloedontlasting (melaena) is zwart van kleur en duidt op een bloeding in het maag-darmkanaal. Bij grote bloedingen ontstaat er een volumeuze hoeveelheid met een weeïge geur.​

Ontkleurde ontlasting (grauw-wit van kleur). Dit komt voor bij een afvloedbelemmering van de gal naar de darmen en soms voor korte tijd bij een leverontsteking. ​

Vetontlasting of steatorroe= grijzig, brijachtige-volumonieus en vettig om te zien. Bij verteringsstoornisen (afwijkingen alvleeskier of darmen) ​

Slijm bij de ontlasting = t.g.v. overactiviteit van slijmklieren. (ziekte of stoornis dikke darm, of prikkelbaardarmsyndroom)​

Diarree = meerdere malen per dag, weke , brijachtige of waterige ontlasting ​

Obstipatie = minder frequente productie van feces dan normaal, vaak harde knobbelige ontlasting. ​

Etter bij de ontlasting. Dit is vrijwel altijd afkomstig van een ziekteproces in het laatste deel van het maag-darmkanaal. ​

Lintvormige of potloodvormige ontlasting = kan duiden op een afsluiting of tumor.​

Afwijkende bestanddelen

Diarree

Acute diarree: viraal of bacterie, voedselvergiftiging, dieetfouten, vergiftiging door medicatie, zware metalen, laxeermiddelen, bijwerking van antibiotica

Chronische diarree: langdurige infecties, chronische ontsteking (Crohn), vetdiaree (alvleesklierontsteking), gebrek aan suikersplitsend enzym (lactosedeficientie), darmtumor, diverticulitis, na operatie aan maag of darmen, hormonaal, stofwisselingsziekten, allergie, etc.

Het braaksel ruikt naar feces/ontlasting. Wat is eraan de hand?

1. Zorgvrager heeft de handen niet gewassen
2. Ontsteking in de mond
3. De maag verteert de voeding onvoldoende
4. Darmafsluiting

Melena 

Ontstaat door vermenging van bloed met ontlasting  

Bloed wordt na vertering door maagzuur, enzymen en bacteriën zwart

Hoog in maagdarmstelsel

100 tot 200 milliliter bloed nodig 

Eenmalige grote bloeding

Chronisch bloedverlies

Epidemiologie/hoe vaak komt het voor

10-30% van de algemene bevolking ervaart op enig moment klachten van obstipatie

er zijn aanwijzingen dat vrouwen tweemaal zo vaak obstipatieklachten hebben als mannen

Complicaties 

Als obstipatie langer dan drie maanden aanwezig is ondanks behandeling spreken we van chronische obstipatie. 

Complicaties die bij chronische obstipatie kunnen voorkomen:

• Aambeien 
• Anale fissuur
• Fecale impactie 
• Rectale prolaps
• Diverticulose

- fecale impactie: een ernstige darmverstopping. medicatie of manueel verwijderen

Voeding en vocht bij obstipatie

Voeding bij obstipatie:

• Voldoende vezelrijke voeding
• Zeer vetarm eten
• Voldoende drinken

Advies bij obstipatie:

• Voldoende bewegen
• Ontlasting niet ophouden en de tijd nemen om te ontlasten

Wat is belangrijk bij obstipatie?

• Houding
• Eten 
• Drinken
• Bewegen

Les 1&2 25-03 praktijk: mondzorg en scheren	verschil. doelgroepen en ziektebeelden ADL/PDL P2-K1-W3 Verkennen 4. AVG dementie, fasen, benaderingswijzen mondhygiëne, paradontitis afweergedrag bij mondzorg bedcomplicaties; decubitus, trombose, spitsvoeten. behandeling en aandachtspunten tijdens verzorgin g controles: temp, AH, gewicht/vochtbalans, kleur/huidconditie pols	Boek: persoonlijke verzorging en ADL Boom Thema 4: 4.1 t/m 4.18 5, 6, 7, 9, 11, 12, 14, 17, 23, 28, 31, 36 Boom Thema 4: 4.19 t/m 4.35 37, 39, 42, 44, 45, 47, 50, 51, 53, 57, 58, 59, 62, 64, 65
Les 3 01-04	obstipatie/incontinentie en oorzaken Bristol Stool Chart / def rapporteren aandachtspunten bij observatie sputum (kleur, hoeveelheid) en braaksel (hoe om te gaan met uitgebraakte medicatie?) hulpmiddelen bij mobiliteit en ergonomie hierbij (PR) AVG???, sociale problematiek en meldcode huiselijk geweld haptonomie	Boek: persoonlijke verzorging en ADL Boom Thema 4: 4.36 t/m 4.49 68, 69, 73, 75, 76, 77, 78, 82, 86
Les 4 08-04	controles: temp, AH, gewicht/vochtbalans, kleur/huidcontroles, pols	Boek: persoonlijke verzorging en ADL Boom Thema 4: 4.50 t/m 4.68 87, 88, 89, 92, 97, 100, 103, 104, 105, 106, 108, 111, 114, 124

bufferweek 15-04	bufferweek	bufferweek
Les 5 22-04
Les 6		Boek: Anatomie en ziekteleer
Les 7
Les 8		Quiz vragen verzamelen opdr 70,71
Les 9		Quiz spelen met de klas
Les 10	Presentaties