Reinaart de Vos

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Reinaart de Vos

Doel van de les

• Kennis making historische tekst
• Aan het eind van de les kun je het verhaal kort vertellen
• Aan het eind van de les weet je het moraal van dit verhaal
• Aan het eind van de les weet je dat deze verhalen een boodschap hebben en dat ook een mogelijkheid was om kritiek op de kerk te hebben.

Reinaert

Reinaert de vos is een sluw dier. Hij weet veel van alle dieren af en zet zijn kennis in om hen te misleiden. Hij gebruikt hun eigen zwakke plekken om die tegen hen te gebruiken. Zo weet hij bijvoorbeeld dat de beer van honing houdt en daarvoor veel zal doen. Ook weet hij dat Tybeert de muizen niet zal kunnen laten gaan. Reinaert is dus een heel slim dier. Hij is een hele slimme maar doortrapte vos. Als hij niet zo slim zou zijn zou vermoord zijn, maar door zo sluw als een vos te zijn ontloopt hij zijn straf elke keer weer.

Hofdag

In het begin van het verhaal organiseert de Koning een hofdag. Op een hofdag komen alle dieren bij elkaar en dan bespreken de dieren samen alle zaken. Reinaert is op deze hofdag niet aanwezig aangezien hij teveel slechte dingen heeft gedaan dat het beter is dat hij niet komt. Reinaert heeft bijvoorbeeld een wolf verkracht en kinderen bedrogen en bestolen. Bij de hofdag dienen een aantal dieren een klacht in tegen Reinaert bij de koning Nobel. En dus kiest de koning ervoor om dieren te sturen om Reinaert op te halen en hem zichzelf te laten verdedigen op het hof. Ook had Reinaert bijna iemand vermooord tijdens de koningsvrede wat extra erg is.

Wat gaan jullie doen

Lees de tekst verder

Maak korte aantekeningen per stukje over wie het gaat en hoe Reinaart ze verleidt

Daarna bespreken we het kort met elkaar

Koning Nobel

In dit verhaal merkt je dat de koning erg beïnvloedbaar is door wat hem vertelt wordt. Hij luistert te veel naar zijn vrouw en trapt daardoor ook in de val van Reinaert. Hij denkt niet genoeg na om de val van Reinaert te doorzien. Hij is de koning van het hof, alleen wel een slechte koning. Hij laat zich verleiden door geld.

Grimbeert

Dit is de neef van Reinaert en denkt hem wel over te kunnen halen om naar het hof te komen. Dit lukt hem ook, maar niet perse omdat hij dat wil maar omdat Reinaert dat wil. Grimbeert accepteert het als Reinaert zijn zonden opbiegt. Ook dit is een fout van hem, want Reinaert is erg vals en weet ook zijn neef te bespelen door te doen alsof hij zich bekeert.

Tibeert

Tibeert is ook een dier dat zich liever laat leiden door zijn eetlust dan door de opdracht die hij heeft gekregen van de koning. Toen hij op pad werd gestuurt trapte hij ook in de val van Reinaert omdat hij niet aan de opdracht dacht maar aan de muizen die Reinaert hem had belooft.

Bruun

Bruun is de eerste die Reinaert naar het hof komt halen. Hij is een sterk dier maar laat zich makkelijk in de val lokken door Reinaert. Hij kan zich niet inhouden als hij hoort van de honing en zet de taak om Reinaert naar het hof te brengen opzij en hij gaat eerst richting de honing omdat hij dat niet kan weerstaan. Hij denkt niet na over de locatie van de honing en de gevolgen die het zou kunnen hebben als hij niet eerst zijn taak uitvoert. Hij raakt namelijk flink verminkt doordat hij wordt verleid door de honing.

Isengrijn

Isengrijn is de wolf die volledig tegen Reinaert is. Hij beweert ook dat Reinaert zijn familie heeft vermoord. Hij wilt Reinaert koste wat het kost dood hebben.

Bruun opweg naar Reinaert

Nobel besluit om zijn afgezant Bruun naar Maupertuus(hetkasteel waar Reinaert woont) te sturen om Reinaert te dagvaarden. Als bruun Reinaert gedagvaard heeft is Reinaert zeker niet van plan om mee te gaan, dus verzint hij een list. Hij maakt misbruik van de gulzigheid van Bruun. Hij zegt dat hij heel veel honing heeft en dat hij zat is dat te moeten eten. Reinaert wijst een boomstam aan die in tweeën gekliefd is en zegt dat die boom vol zit met honing. Bruun is zo makkelijk te verleiden dat hij meteen z'n kop erin steekt en vast komt te zitten. Reinaert gaat snel weg, want Lamfroit(de eigenaar van de molen dichtbij) komt eraan, wanneer hij de beer in de boomstam ziet zitten haalt hij er een heleboel dorpelingen bij om Bruun aan te vallen. Bruun hoort het lawaai en probeert zich snel los te maken, daardoor scheurt de vacht van z'n voorpoten en van zijn kop en verliest hij een oor. Bruun wordt flink toegetakelt door de dorpelingen en komt maar net levend op het hof. De koning is woedend en bedenkt een nieuw plan

Achtergronden

Dit boek is niet zomaar een dierenverhaal. Er zijn veel verwijzingen naar de maatschappij in te vinden zoals dat de adel en de geestelijkheid het flink moeten ontgelden. Enkele voorbeelden hiervan zijn dat priesters zich niet aan hun celibaat hielden en dat de adel lui was. Ook de derde stand blijft niet gespaard, want wanneer het volk Bruun de Beer te lijf gaat, lijken ze wel een bende losgeslagen burgers. Ze slaan op hem met het hele huisraad van 'pollepels' tot een spoel van het spinnewiel. 

Waarom een dierenverhaal?

De belangrijkste reden waarom dit verhaal als een dierenverhaal is opgetekend, is het feit dat menselijke handelingen worden gebonden aan niet menselijken. Dieren op menselijke wijze laten spreken en handelen is een bijzonder geschikte manier om mensen op indirecte wijze iets duidelijk te maken. Een dergelijk dierenverhaal toont immers een wereld in spiegelbeeld. Dieren treden handelend, denkend en sprekend op, alsof het mensen zijn. Mensen worden daarentegen doorgaans als domme en redeloze wezens afgeschilderd. 

Het beeld van de vos

De vos was in de middeleeuwen een niet graag gezien dier. Hij gold als een roofdier, dat veel schade kon aanrichten. Als kippendief kon hij op het platteland honger en zelfs voedseltekort betekenen. De auteur staat bijzonder onsympathiek tegenover Reynaert.

De vos was tevens een drager van hondsdolheid en werd gezien als soortgelijk aan de duivel. Hij hield zich voor dood, zodat het lijkt alsof hij een lijk is. Daardoor kwamen vogels op hem af en als ze zeer dichtbij waren at hij ze op. Kortom, de vos was een doortrapt, boosaardig dier...

Moraal van het boek

Het boek Reinaert de Vos is niet helemaal uit het niets geschreven. De schrijver wilde met dit boek een belangrijke boodschap duidelijk maken. Hij wilt namelijk duidelijk maken dat je niet alles moet geloven wat iemand zegt, wat de dieren dus wel doen met Reinaert. Ook maakt de schrijver duidelijk dat ookal ben je minder sterk dan bijvoorbeeld Bruun de beer je evengoed van hem kan 'winnen' door hem slim af te zijn.

Het moraal van het verhaal is dus dat je niet zomaar alles moet geloven en zelf altijd kritisch moet blijven.

Informatie over het verhaal

Het verhaal speelt zich af in Oost-Vlaanderen. Alles wat er gebeurd speelt zich af in het bos, in het kasteel van de koning of in het kasteel van Reinaert.

Het verhaal speelt zich af in de middeleeuwen en word op chronologische volgorde verteld. Ook word er gebruik gemaakt van de alwetende verteller omdat er vaak dingen worden verteld die de karakters zelf nog niet weten. Bijvoorbeeld komt er in voor: "Wat Belijn op dat moment niet wist is dat eigenlijk Cuwaerts kop in de tas zat." In totaal duurt het verhaal ongeveer een week.

Het thema van het boek is: Laat je niet zo makkelijk voor de gek houden! of Je moet altijd kritisch blijven en niet alles geloven! Wij denken dit omdat Reinaert altijd iedereen weer weet om te praten of voor de gek te houden met een van zijn sluwe listen. Hierom denken wij dat de les/moraal van het verhaal is dat je altijd goed moet blijven opletten en kritisch moet blijven.