Triage braken

• Triage
• MBO
• Studiejaar 1

Braken

Leerdoelen

• Je kunt toelichten hoe je de juiste vragen volgens protocol kunt stellen om tot de juiste urgentie te komen bij braken.

• Je kunt toelichten welke ziektebeelden er passen bij braken en wat de gevolgen kunnen zijn.

Welke oorzaken van braken ken jij?

Wat is braken nou eigenlijk?

Een krachtige peristaltische beweging van het bovenste deel van het spijsverteringskanaal, tegen de natuurlijke richting in. 

Is braken ernstig?

Meestal is braken niet ernstig, en wordt het veroorzaakt door een virale infectie van de maag en darmen en is het na een paar dagen weer over. Maar soms kan braken wel ernstig zijn en is er meer aan de hand. 

Ziektebeelden

Nu gaan we verschillende ziektebeelden behandelen die er zijn bij braken. 

Dit zijn ziektebeelden waarbij braken een belangrijke rol speelt en ook de urgentie zou kunnen verhogen. 

Bloed braken

Bloed dat in contact is geweest met maagsappen wordt donkerbruin tot koffiedikkleur. Bij bloedingen uit slagaders kan het bloed helderrood zijn, terwijl bloed uit aders donkerrood is. Door heftig braken of het zelf opwekken van de braakreflex kunnen vaatjes in de keel beschadigd raken, waardoor bloed in het braaksel kan komen.

Waar kan dat bloed vandaan komen?

• Maag
• Twaalfvingerige darm
• Slokdarm 

Bloeding in de maag of twaalfvingerige darm

Een zweer in de maag of twaalfvingerige darm

kan er de oorzaak van zijn dat bloedvaatjes in de zweer beschadigd raken en gaan bloeden.
De kans op dit soort zweren neemt toe bij (chronisch) gebruik van pijnstillers (aspirine en NSAID), prednison, koffie, alcohol, roken of wanneer iemand grote lichamelijke stress ondergaat.
Zweren gaan vaak, maar niet altijd gepaard met maagklachten/pijn.

Slokdarmbloeding

Oorzaken:

* Scheurtje slokdarm, na een langere periode van braken.

Bijvoorbeeld Anorexia of boulimia nervosa

*Spataderen op de slokdarm: chronische leverziekte of ontsteking galwegen of trombose

*Bloedvaatjes die in de keel beschadigd raken. (oesophagusvarices)

Bloedbraken – mate van bloedverlies

Van belang is de mate van bloedverlies te bepalen. ‘Hevig’ is opgeven van puur bloed, ‘matig’ is braaksel met bloed, ‘gering’ is enkele druppels bloed bij het braaksel.

Noem de 3 plaatsen waar bloed vandaan kan komen bij bloedbraken

Wanneer heeft iemand een grote kans op een zweer in de maag of twaalfvingerige darm?

Welke 3 soorten van bloedverlies heb je bij bloedbraken ?

Hevige buikpijn en braken

Heeft een patiënt heftige buikpijn en bewegingsdrang. 

Bewegingsdrang is dat de patiënt niet stil kan zitten, maar echt moet bewegen om de pijn te verzachten.

Soms kan dit betekenen dat de patiënt een darmafsluiting (ileus)  heeft door een tumor of een beklemmende liesbreuk. 

Hevige buikpijn en braken 

Hierbij heeft een patiënt heftige buikpijn en bewegingsdrang.

Bewegingsdrang ->  de patiënt kan niet stil zitten, maar moet echt bewegen om de pijn te verzachten.

Soms kan dit betekenen dat de patiënt een darmafsluiting (ileus) heeft door een tumor of een beklemmende liesbreuk. 

Hoofdpijn en braken

Soms kan iemand bij hoofdpijn moeten braken, dit kan gebeuren door een ziektebeeld Migraine. Mogelijk hebben ze dit al vaker gehad. 

Moet een patiënt braken bij hoofdpijn die ze nog nooit eerder heeft gehad dan moeten ze meteen naar de huisarts 

Dit kan dan zijn bijvoorbeeld Meningitis of bloeding hersenvliezen. 

Hoofdpijn en braken

Soms kan iemand bij hoofdpijn moeten braken, dit kan gebeuren door migraine.

Vaak hevige eenzijdige hoofdpijn die een paar uur tot paar dagen kan aanhouden en gepaard gaat met misselijkheid, braken en overgevoeligheid voor licht en geluid. Soms kan de patiënt een aura hebben voorafgaand aan een aanval, vaak sterretjes, kleuren of flitsen in het gezichtsveld. Bij een migraineaanval kan er ook sprake zijn van neurologische uitvalsklachten.

-> Pak dan ook de ingangsklacht Hoofdpijn er bij! Denk naast migraine bijv. ook aan CVA of andere neurologische klachten!

Hoofdpijn na ongeval en braken. 

Indien een patiënt hoofdpijn heeft en de afgelopen periode een ongeval heeft gehad, waarbij zijn hoofd bij betrokken is dan moet je alert zijn. Dit zou dan een mogelijk PIC zijn .

Ook overgeven, hoofdpijn dat ontstaat na een langer geleden ongeval kan ernstige gevolgen hebben. Dan kan een patiënt een subduraal hematoom hebben. 

Braken i.c.m hoofdpijn na een ongeval ( schedeltrauma)

Indien een patiënt hoofdpijn heeft en de afgelopen periode een ongeval heeft gehad, waarbij zijn hoofd bij betrokken is, dan moet je alert zijn. 

Subduraal hematoom

Treedt op door een schedeltrauma, soms pas na dagen tot weken. De kans daarop is groter als iemand bloedverdunners gebruikt. Na verloop van tijd kunnen verlammingsverschijnselen, gedrags- of bewustzijnsveranderingen ontstaan.

Noem een ziektebeeld / aandoening die past bij braken i.c.m hevige buikpijn

Noem een ziektebeeld passend bij braken en hoofdpijn

Waar ben je bang voor bij mensen die een recent schedeltrauma hebben gehad, en braken ? ( latijnse naam )

Dehydratie (uitdroging)

Iemand die constant aan het braken is heeft een verhoogd risico op dehydratie (uitdroging). Dit is vooral voor de groep baby's en bejaarden.

Symptomen zijn bij kinderen: verwardheid, veel dorst sufheid 

Symptomen bij volwassen: flauwvallen en minder plassen

baby's  en peuters s minder plassen (geen natte luiers ) en niet meer huilen met tranen. 

(Dreigende) dehydratie

Baby’s drogen vanwege hun geringe reserves snel uit, maar ook ernstig zieken en ouderen zijn vooral bij warm weer at risk. Tekenen die op vochttekort wijzen, zijn: droge slijmvliezen van de mond. Huilen zonder tranen (baby). Geen of donkere urine/langer dan een halve dag geen natte luier (baby). Snellere hartslag dan normaal. Sufheid (vooral, maar niet alleen bij baby’s). Afgenomen huidturgor (beoordeling vereist ervaring). 

Braken en zwangerschap

Vrouwen zijn vaak misselijk bij zwangerschap vooral in de ochtend. Vandaar de benaming Morning Sickness. Het advies is dan kleine beetjes eten in de ochtend en over de hele dag door. Bij heftige misselijkheid gaan we verder op in dit jaar. 

Braken en zwangerschap

Vrouwen zijn vaak misselijk bij zwangerschap vooral in de ochtend. Vandaar de benaming Morning Sickness. 

Gastro-entreritis = Buikgriep

Soms zijn mensen misselijk en aan het braken dit komt dan door een virale infectie. Dit gaat meestal binnen een week weer over. Soms krijgen ze ook koorts en diarree klachten. 

Hier hoeven mensen geen medicatie voor te krijgen

Gastro-enteritis – buikgriep

Doorgaans een virale infectie van maag en darmen, die dikwijls begint met misselijkheid en braken. Gaat niet altijd gepaard met koorts, een waterige diarree komt vaak later en houdt langer aan dan de maagklachten.

Gastro-enteritis - buikgriep

Een (meestal virale ) infectie van de maag en darmen. Het begint vaak met misselijkheid en braken. Soms is er geen koorts, en waterige diarree komt vaak later en duurt langer dan de maagklachten. Gaat vaak vanzelf over.

Wat zijn signalen bij een baby die mogelijk aan het uitdrogen is ?

Bedenk een advies aan een zwangere vrouw die last heeft van braken tijdens haar zwangerschap

Waardoor wordt gastro-enteritis meestal veroorzaakt?

Voedselvergiftiging

Soms kan je verkeerde dingen eten of drinken en hierbij komen dan bacterien vrij die ervoor kunnen zorgen dat je maag deze bacterien wil verwijderen uit het lichaam, dit doet het door braken of diarree, meestal binnen 2-3 uur na inname

Dit kan 24-48 uur duren en daarna is het lichaam weer schoon. Blijft het langer aanhouden moet je de patient zien

Voedselvergiftiging

In eten en drinken kunnen bacteriën, virussen, schimmels of parasieten zitten die je ziek kunnen maken.

Je wordt misselijk, krijgt buikpijn, moet overgeven en hebt diarree.

Drink genoeg en kleine beetjes tegelijk. Bijvoorbeeld elke 10 minuten 1 of 2 slokken.

Meestal zijn de klachten na 1, 2 of 3 dagen weer over.

Gastritis = maagslijmvliesontsteking

Acute gastritis :oorzaken hiervan kunnen zijn: grote hoeveelheid alcohol en medicatie.

Chronische gastritis: oorzaken hiervan kunnen zijn: Helicobacter pylori heeft bijna iedereen in zijn maagslijmvlies. Maar ook alcohol en NSAID's en roken kunnen chronische gastritis veroorzaken

Gastritis ( Maagslijmvliesontsteking )

Het slijmvlies van de maag kan extreme zuurwaarden weerstaan, die bacteriën meestal niet overleven. Door bijzondere omstandigheden (chronisch gebruik van NSAID, extreme stress, alcohol, bestraling et cetera) kan het slijmvlies van de maag worden aangetast.

De 3 risicogroepen bij braken.

Kinderen jonger dan 3 maanden

Mensen met een verminderde weerstand

Mensen met een bepaalde chronische ziekte, bijv. diabetes.

Wat voor adviezen geef je aan iemand met een voedselvergiftiging?

Wat is een gastritis?

Noem de 3 risicogroepen

Jonger dan drie maanden

Verminderde weerstand, zoals transplantatiepatiënten, en/of gebruik immuunsuppressie, chemotherapie

Bepaalde chronische ziekten, zoals ziekte van Addison, diabetes, hartfalen en nierfalen

Pak je triagewijzer erbij

Wat is de juiste urgentie in de volgende vragen en welke ziektebeelden horen bij de vragen. 

Bij welke aandoeing kunnen spataders in de slokdarm ontstaan die levensbedreigende bloedingen kunnen geven

1. Gastritis
2. Gastro-enteritis
3. Ileus
4. Oesophagusvarices

Wat wordt veroorzaakt door een virale infectie van maag en darmen

1. Gastritis
2. Gastro-enteritis
3. Ileus
4. Oesophagusvarices

Hoeveel bloed braakt iemand die bij herhaling en/of meer dan een mond vol heeft?

1. Veel
2. Weinig
3. Spoortje

Wat is ORS?

Jesse is aan het braken en heeft hoofdpijn. Hij vanochtend van zijn fiets gevallen op zijn hoofd

1. U1
2. U2
3. U3
4. U4

Iemand heeft naast braken ook last van obstipatie

1. U1
2. U2
3. U3
4. U4

Welk advies geef je bij heftig bloedbraken?

Oefenen

We gaan nu Klassikaal triage gesprekken voeren gericht op braken.

Ik ben de patiënt en iedereen is de assistente. Je krijgt de beurt en je mag 1 vraag stellen. Daarna komt de volgende persoon aan de beurt voor het stellen van een vraag. De rest moet dus opletten. Maar ook de SOEP invullen die wordt aan het einde van de casus besproken.