4.2: Buitenlandse bemoeienis

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

4.2: Buitenlandse bemoeienis

H4: Opschudding in de Nederlanden

Leerdoelen 

1. Je kunt uitleggen op welke manieren de Bourgondiërs hun macht weten te vergroten in de 14e eeuw.

2. Je kunt met drie voorbeelden uitleggen hoe Filips de Goede het particularisme in de Nederlandse gewesten tegen ging.

3. Je kunt uitleggen hoe de Bourgondische tijd overgegaan is in de Habsburgse Nederlanden.

Klik op de afbeelding om in te zoomen. Wat klopt er niet aan deze kaart? 

De Nederlanden

• Middeleeuwen: Nederland bestond uit gewesten met eigen bestuur, wetten en munten
• Elk gewest had privileges, voorrechten, die ze graag wilden houden. 
• Streven naar zelfstandigheid: particularisme 
• Er is dus nog geen Nederlandse staat. 

In de 14e eeuw stonden de Nederlandse gewesten onder leiding van de hertog van Bourgondië.
Maar in welk land ligt Bourgondië?

1. Spanje
2. Duitsland
3. Frankrijk
4. België

14e eeuw: Hertog van Bourgondië was de baas. Zij kregen meer grondgebied door deze 4 dingen:  

• het verkrijgen van erfenissen;
  
• door huwelijkspolitiek;
  
• door aankoop van grondgebied;
  
• door verovering.
  

1384: Filips de Stoute krijgt het gewest Vlaanderen. Zijn opvolgers krijgen meer Nederlandse gebieden in handen. We noemen deze tijd nu de Bourgondische tijd. 

Vlaanderen

• Het gewest Vlaanderen in het rood. 
• Dit gewest is door de handel met Engeland, Frankrijk en Italië in graan, wijn en lakense stof heel rijk geworden. 

Twee uitspraken: 

1: Het gebied Vlaanderen ligt nu in Nederland / België

2: Het gebied Vlaanderen was het rijkst in deze tijd

1. 1 = Nederland 2 = niet waar
2. 1 = Nederland 2 = waar
3. 1 = België 2 = niet waar
4. 1 = België 2 = waar

De Bourgondiërs wilden af van het particularisme. Ze wilden een centraal bestuur met overal dezelfde wetten en regels (centralisatie). 

De kleinzoon van Filips de Stoute, Filips de Goede, deed dat op 3 manieren: 

• Er kwamen stadhouders als vervanger van hem als hertog. Zo had Filips alsnog controle over een gewest;  
• Elk bestuur van een gewest kwam samen in een Statenvergadering. Dit noem je de Staten-Generaal. Er werd overlegd over het beleid binnen de gewesten en soms deed de landsheer een bede, waarbij hij om geld vroeg. 
• Brussel werd de hoofdstad van de Nederlanden

Sleep de punaise naar het logo waarbij er ook al centralisatie was: 

Maria van Bourgondië

De centralisatie door de Bourgondiërs werd in de Nederlandse gewesten niet gewaardeerd. 

Gewesten wilden hun vrijheid en privileges niet kwijtraken. Vanaf 1477 braken er opstanden uit. Nederland stond in deze tijd onder leiding van de Hertoging Maria van Bourgondië. 

Zij ging akkoord met de eisen van de gewesten door het groot privilege te tekenen. 

1477: Maria van Bourgondië trouwt met de Oostenrijkse Maximiliaan I, de keizer van het Habsburgse rijk. 

Hierdoor werd de zelfstandigheid van de gewesten weer minder. Nederland heet nu de Habsburgse Nederlanden. 

Zet in goede volgorde van tijd

Nederland bestaat uit allerlei zelfstandige gewesten

Filips de goede wil het particularisme verminderen

Maria van Bourgondië wordt Hertogin van de Nederlanden

Groot privilege

Begin Habsburgse Nederlanden

Filips de Stoute wordt hertog van de Nederlanden

De naam van de paragraaf is: 'buitenlandse bemoeienis'. Verklaar deze naam.

Met welk van de volgende begrippen heb je nog moeite?

Gewest

Privilege

Particularisme

Staat

Huwelijkspolitiek

Stadhouder

Centralisatie

Bede

Staten-Generaal

Bourgondische tijd

Werktijd

Nu

Volgende keer

KLAAR ?

Maak paragraaf 4.2: Buitenlandse bemoeienis

4.3

Nakijken via Tijd voor GS