9.2 Goed geregeld [HAVO les 1]

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom

Telefoon thuis of in de kluis

Tas van tafel

Boek + notitiespullen pakken

Planning

Korte terugblik 9.1

Uitleg 9.2 Goed geregeld   

Huiswerk 1 t/m 3 + 7 t/m 13 van 9.2

9.1 'Ongezond'

Pak een stuk papier en beantwoord onderstaande vragen.

Je mag je boek gebruiken.

1. Wat betekend verslaafd zijn?

2. Welke drie soorten middelen zijn er?

3. Wat zijn de gevolgen van roken?

4. Wat zijn de gevolgen van alcohol?

Leerdoel 

Je weet hoe diabetes ontstaat en wat de gevolgen zijn op zowel korte als lange termijn.

Hoe je lichaam de juiste hoeveelheid stoffen in je bloed regelt.

- Je lichaam probeert van binnen zo veel mogelijk constant te blijven. 

- De toestand van je lichaam wordt gemeten in het bloed.

- Afvalstoffen worden verwijderd via uitscheidingsorganen: long, lever, huid en nieren.

--> Uitscheidingsorganen.

Het is belangrijk dat er altijd glucose in je lichaam aanwezig is. Waarom heb je glucose nodig?

Maak de vergelijking voor de verbranding kloppend. R, 1p

glucose +

-> 

koolstofdioxide + water

+

zuurstof

energie

Vul de juiste woorden in. T2, 1p

Tijdens het voetballen gebruik je meer                                    .

Daarom gaat de                                    omhoog.

Bij een hogere verbranding heb je meer                                 nodig.

Je ademt dan meer                                  uit.

zuurstof

koolstofdioxide

verbranding

energie

Hoe regel je het glucosegehalte van je bloed?

• Je lichaam heeft glucose nodig. Glucose is ‘brandstof’ voor je lichaam. Het geeft je energie om te bewegen, warm te blijven en voor alle processen die in je lichaam plaatsvinden.

• De concentratie glucose in het bloed wordt ook wel de bloedsuikerspiegel genoemd

Bloedsuikerspiegel = concentratie glucose in bloed

Wanneer is je bloedsuikerspiegel hoog?

Wat zijn gevolgen van een te lage bloedsuikerspiegel? (T1)

Regeling van bloedsuikerspiegel

Glucose wordt omgezet tot glycogeen door insuline 

Glycogeen wordt omgezet tot glucose door glucagon

Insuline en glucagon worden aangemaakt in de alvleesklier 

Je bloedsuikerspiegel is erg hoog, welk hormoon wordt afgegeven?

Glucose --> in bloed

Glycogeen --> in lever en spieren

Herman en Billie hebben de hele avond gegamed. Om de avond nog beter te maken, bestellen ze allebei pizza bij Domino's. Ze eten hem allebei op, behalve de ananas, want dat hoort niet op een pizza.
Wat gebeurt er met de bloedsuikerspiegel?

1. Die gaat omhoog
2. Die gaat omlaag
3. Die blijft hetzelfde

Herman en Billie hebben de hele avond gegamed. Om de avond nog beter te maken, bestellen ze allebei pizza bij Domino's. Ze eten hem allebei op, behalve de ananas, want dat hoort niet op een pizza.

Welk hormoon gaat gemaakt worden door de alvleesklier? En wat gebeurt er met de bloedsuikerspiegel nadat dat hormoon is gemaakt?

1. Glucagon De bloedsuikerspiegel stijgt
2. Glucagon De bloedsuikerspiegel daalt
3. Insuline De bloedsuikerspiegel stijgt
4. Insuline De bloedsuikerspiegel daalt

Glycogeen wordt opgeslagen in je spieren en lever.

Geef een verklaring waarom glycogeen juist in de spieren wordt opgeslagen. (T1)

Alvleesklier

Glucose

Glycogeen

Insuline

Glucagon

Bloedsuikerpsiegel gaat omlaag

Bloedsuikerpsiegel gaat omhoog

Lever

Bij diabetes/suikerziekte is je lichaam ook niet in balans. Wat is diabetes/suikerziekte eigenlijk? (T1)

Suikerziekte/Diabetes

Wanneer je zelf geen homeostase kan brengen

De regeling van glucose werkt niet goed: 

1. Cellen nemen te weinig glucose uit het bloed op -> moe
2. De spieren en de lever slaan te weinig glucose op -> bloedglucose te hoog
3. De nieren halen het teveel aan glucose uit het bloed en de patiënt plast het vervolgens uit (= test ziekenhuis)
   

Er zijn twee soorten diabetes

• Bij diabetes type 1 zijn de eilandjes van Langerhans (alvleesklier) die insuline maken beschadigd. Hierdoor maakt de alvleesklier onvoldoende insuline. (aangeboren)
  
  
• Bij diabetes type 2 zijn de lichaamscellen ongevoelig geworden voor insuline. Hierdoor werkt het hormoon niet goed meer. Diabetes type 2 komt veel voor bij mensen met overgewicht, die weinig bewegen. (leefstijl of ouderdomsdiabetes)
  

Zijn diabetes type I en type II te genezen? Zo ja, hoe dan?

Langdurige gevolgen
diabetes

Bij langdurige diabetes zonder diagnose kan uiteindelijk een amputatie van een voet/been nodig zijn. Diabetes zorgt voor nauwere bloedvaten. Door de slechtere doorbloeding genezen wondjes bijzonder slecht wat kan leiden tot ernstige infecties. 

Aan het werk

1. Maak deze LessonUp van 9.2 in de klas LessonUp.

2. Maak de werkboekvragen: opdr. 1 t/m 3 + 7 t/m 13

Kijk het na! Zie studiewijzer voor het nakijkmodel. Dan word je echt beter!