1.3 Gesteente wordt verplaatst

Paragraaf 1.3: 
Gesteente wordt verplaatst
1 / 45
next
Slide 1: Slide
AardrijkskundeMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2

This lesson contains 45 slides, with interactive quizzes, text slides and 3 videos.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Paragraaf 1.3: 
Gesteente wordt verplaatst

Slide 1 - Slide

Geen uitleg, de basisuitleg of verlengde uitleg?
Denk er eens goed over na en maak een wijs besluit :)
  1.  Gaat dit onderdeel jou goed af en kun je het ook zonder de uitleg? Ga dan zelfstandig aan de slag met de leerstof, lees eerst de tekst. Maak vervolgens de opdrachten van de paragraaf. Je gaat geheel zelfstandig te werk.
  2. Je volgt de basisuitleg, deze uitleg vat de kern van de paragraaf samen, maar zal niet alle onderdelen even uitgebreid toelichten. Deze bestudeer je zelf. Na de basisuitleg is er ruimte om aan de opdrachten te werken.  10 min.
  3. Heb je na de basisuitleg nog het idee dat niet alles even duidelijk is? Kies dan voor de verlengde uitleg, tijdens de verlengde uitleg wordt de leerstof nog eens herhaald en wordt er extra geoefend. 

Slide 2 - Slide

Wat kies je?
A
Ik kies er voor om zelf de stof te bestuderen
B
Ik kies voor de basisuitleg

Slide 3 - Quiz

Leerdoelen
- Je weet wat massabewegingen zijn.

- Je begrijpt dat door verwering en erosie gebergten worden aangetast en grind, zand en klei ontstaan.

- Je kunt een rivierdal en een gletsjerdal herkennen aan de hand van kenmerken op een foto.

Slide 4 - Slide

waar blijft dat veweringsmateriaal?

Slide 5 - Open question

een modderlawine en gletsjerlawine
een steenlawine

Slide 6 - Slide

Rivier
  • In de bovenloop van de rivier:
Verweringsmateriaal (stukken steen) > komen in de rivier terecht > in het snelstromende water botsen die stenen > stenen breken en schuren langs elkaar > ontstaat grind.

  • In de bovenloop van de rivier schuurt dit grind over de bodem waardoor de rivier steeds dieper wordt. Hierdoor ontstaat er een V-dal.

V-dal
Een dal in de bergen dat door de rivier is uitgesleten.

Slide 7 - Slide

Zand 
Klei
Verwering/ verbrokkelen & erosie/uitslijten
Deze twee begrippen zorgen er samen voor dat al het gesteente uiteindelijk in hele kleine korreltjes uiteenvalt. De korreltjes die je nog net met het blote oog kunt zien, heten zand en grind. De hele kleine korreltjes die alleen met en microscoop te zien zijn, heten klei.

Slide 8 - Slide

Grind: zien met blote oog.
Zand: zien met blote oog
Klei: alleen zien met microscoop
Verwering en erosie zorgen ervoor dat gesteente in kleine korreltjes uiteenvalt.

Slide 9 - Slide

Gletsjer: ijsmassa's die langzaam naar beneden bewegen.





Firnbekken:
Komvormig gebied in de bergen waar zich sneeuw ophoopt en in ijs wordt omgezet

Slide 10 - Slide

v-dal en een u-dal

Slide 11 - Slide

V dal: Erosie door water
U-dal FJORD: erosie door ijs

Slide 12 - Slide

rivier/V-dal
gletsjer/U-dal

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Video

Slide 15 - Video

U-dal

Slide 16 - Slide

Erosie
"Het uitschuren en afschuren van gesteenten door de werking van stromend water, wind en/of ijs en het transporteren daarvan."

Slide 17 - Slide

Wat is dan het verschil tussen verwering en erosie?
Erosie: slijtage van een vast oppervlak wat wordt verplaatst of verdwijnt

Verwering: Gesteente wordt afgebroken, maar blijft op dezelfde plaats
   - Chemische verwering (oplossen, bijvoorbeeld in water)
   - Mechanische verwering (in stukken breken)
       - Vorst (water zet uit, breekt steen in stukken)
      - Krimp/uitzetten (door temperatuurverschillen)
      - Plantenwortels die het uit elkaar drukken

Slide 18 - Slide

Slide 19 - Video

massabeweging
Gesteente dat langs een helling naar beneden komt onder invloed van de zwaartekracht.

Slide 20 - Slide

Verlengde uitleg!

Slide 21 - Slide

Steile helling


Gesteente gaat rollen of vallen.
Flauwe helling


Gesteente schuift langzaam naar beneden.

Slide 22 - Slide

Slide 23 - Slide

Massabewegingen
Massabewegingen
Massabewegingen zorgen
ervoor dat verweerd
materiaal langs de
helling naar beneden
beweegt.

- Hoe steiler de helling, hoe harder het gesteente naar beneden valt.
- Bij een flauwe helling rolt of schuift het langzaam naar beneden.
- De grootte van de steen heeft ook invloed.

Zwaartekracht
Zwaartekracht is verantwoordelijk voor
massabewegingen

Hoe noemen we dit materiaal?
Verweringsmateriaal

Slide 24 - Slide

 
Een Puinhelling is een helling die bestaat uit verbrokkeld gesteente.

Slide 25 - Slide

Verweringsmateriaal
Het uiteenvallen van gesteente onder invloed van weer en plantengroei.

Het materiaal dat ontstaat bij verwering noemen we verweringsmateriaal. 

Dit verweringsmateriaal gaat onder invloed van zwaartekracht een helling af rollen, schuiven of vallen --> massabeweging.

Slide 26 - Slide

Wat weet je van:
V-dalen, 
U-dalen, 
massabewegingen, 
vormen van erosie
verhang,
meanderen?

Slide 27 - Slide


A
U-dal
B
V-dal

Slide 28 - Quiz

Bron
Benedenloop
Bovenloop
Monding 
Groot verhang
Vooral sedimentatie
v-dal
Meanders
Vooral erosie
klein verhang

Slide 29 - Drag question

V-dal
U-dal
Ontstaan door rivier
Ontstaan door gletsjer

Slide 30 - Drag question

Wat heeft de kleinste korrels?
A
zand
B
klei
C
grind
D
löss

Slide 31 - Quiz

U-dal
Gletsjer
V-dal
Rivier

Slide 32 - Drag question

Bovenloop
Middenloop
Benedenloop
Delta

Slide 33 - Slide

Wat is het verband tussen reliëf (hoogteverschil) en stroomsnelheid? Maak een hoe-hoe zin

Slide 34 - Open question

Wat is het verband tussen stroomsnelheid en korrelgrootte van het sediment? Maak een hoe-hoe zin

Slide 35 - Open question

Waarom vinden we grind terug in de Maas bij Limburg maar niet bij de Maas in Rotterdam?

Slide 36 - Open question

Breed dal dat door het landijs is uitgeslepen en daarna overstroomd is door de zee.

Slide 37 - Open question

Fjorden: een u-vormig dal dat is volgelopen met zeewater.

Een u-vormig dal dat is volgelopen met zeewater.

Slide 38 - Slide

Fjordenkusten
Zijn..?
Kusten die zijn ontstaan door gletjers(Fjorden) Deze kusten zijn erg stijl en diep.

Slide 39 - Slide


Opdracht Google Earth
1. Ga naar Google Earth. Ga opzoek naar het stadje Tirol. Waar ligt dat? Ga daar eens rondneuzen. Kun je een massabeweging vinden? Kun je ergens erosie door een rivier waarnemen? Kun je ergens een V-dal vinden? En een U-dal?
2. Ga naar het stadje Loen in Noorwegen. Kijk daar eens rond. Kun je een U-dal vinden? Kun je erosie waarnemen?
Klaar? Ga aan de slag met het huiswerk. Verkorte leerroute






Slide 40 - Slide

Net verweerd gesteente is hoekig en scherp.
Doordat stenen met elkaar botsen  en langs elkaar schuren in de rivier, worden de stenen steeds meer afgerond.

Hierdoor onstaat in de bovenloop van de rivier grind.


Slide 41 - Slide

Erosie door wind
Sculpturen

Slide 42 - Slide

Tekenopdracht
Maak een tekening waarin je in een aantal stappen laat zien hoe een fjord is ontstaan. 

Klaar met de tekening? Ga aan de slag met de opdrachten van 1.3: 1 t/m 8

Slide 43 - Slide

Hoe ontstaat een fjord? Gebruik de tekening die je hebt gemaakt!

Slide 44 - Open question

Leerdoelen
- Je weet wat massabewegingen zijn.

- Je begrijpt dat door verwering en erosie gebergten worden aangetast en grind, zand en klei ontstaan.

- Je kunt een rivierdal en een gletsjerdal herkennen aan de hand van kenmerken op een foto.

Slide 45 - Slide