Relais

• elektrotechniek
• MBO
• Middelbare school
• Leerjaar 1
• Studiejaar 1

Dit lesuur gaan we het hebben over Relais.

Wie weet wat een relais is en wat doet het precies?

Wie werkt er wel eens met relais op het werk?

Leerdoel 1: Relais
de student herkent (elektrotechnische?) schema’s? (feiten kennen)

Geef een cijfer van 1 t/m 10 wat al denkt te weten over dit lesdoel.

010

Leerdoel 2: Relais
de student beschrijft de schakeling en legt uit hoe de schakeling werkt? (begrijpen)

Geef een cijfer van 1 t/m 10 wat al denkt te weten over dit lesdoel.

010

Leerdoel 3: Relais
de student bouwt op het practicum bord aan de hand van de gegeven schema
de installatie op.

Geef een cijfer van 1 t/m 10 wat al denkt te weten over dit lesdoel.

010

Leerdoel 4: Relais
de student werken samen en helpen elkaar om tot een goede oplossing te komen

Geef een cijfer van 1 t/m 10 wat al denkt te weten over dit lesdoel.

010

Met een relais kun je op afstand schakelen. Daarom worden relais praktisch in iedere schakel- en bedradingskast toegepast. Ze dienen voor het besturen van motoren, machines etc. (et cetera).

Een relais kan worden toegepast om met behulp van een relatief klein elektrisch vermogen in de spoel van de elektromagneet een hoge spanning of een grote stroom te kunnen schakelen.

Puls relais

Tijdrelais

Solid state relais ook wel elektronische relais gebruikt. Deze worden ‘solid state’ relais genoemd. Er zitten geen schakelende

contacten in een solid-state-relais, maar halfgeleiders en die slijten niet.

Magneetschakelaar of contactor

Insteekrelais

Het hart van het relais is de spoel. De spoel bestaat uit koperdraad die op een spoelvorm is gewikkeld. De koperdraad is voorzien van een isolerende laag van lak of kunststof zodat de draden onderling geen verbinding maken.

Door een elektrische stroom door de spoel te laten lopen, ontstaat er een magnetisch veld in de spoel. Vergelijkbaar met een magneet, maar dan in – en uit schakelbaar. Een bekende eigenschap van magneten is dat deze ijzerhoudende materialen aantrekken.

In de spoel bevindt zich een ijzerhoudende kern. Deze wordt door een (druk) veer deels uit de spoel gedrukt. Wordt er een spanning op de spoel gezet, dan wordt de spoel magnetisch en trekt de kern tegen de veerkracht in naar binnen. In vaktaal zeggen we dat het relais “op” is , een ander woord voor actief of (door spanning) bekrachtigd. Is het relais niet op dan is deze “afgevallen” of kortweg “af”.

door een passende spanning op de spoel te zetten gaat er een stroom lopen door de elektromagneet en wordt in de kern een magnetisch veld opgewekt, waardoor het ijzeren anker aangetrokken wordt en de contacten bediend ( mechanisch) worden. Valt de spanning weg, dan verdwijnt het magnetisch veld en zorgt het veermechanisme ervoor dat het ijzeren anker met de contacten terugkeert in de oorspronkelijke stand (de onbekrachtigde of ruststand).

door een passende spanning op de spoel te zetten gaat er een stroom lopen door de elektromagneet en wordt in de kern een magnetisch veld opgewekt, waardoor het ijzeren anker aangetrokken wordt en de contacten bediend ( mechanisch) worden. Valt de spanning weg, dan verdwijnt het magnetisch veld en zorgt het veermechanisme ervoor dat het ijzeren anker met de contacten terugkeert in de oorspronkelijke stand (de onbekrachtigde of ruststand).

Wanneer is in de afbeelding het contact genummerd met 13/14 gesloten? Is het relais dan “op” of juist “af” is.

Wanneer is in de afbeelding het contact genummerd met 21/22 gesloten? Is het relais dan “op” of juist “af” is.

De spoel wordt voorgesteld door een rechthoek met daarin een schuine lijn die de opgewikkelde draad voorstelt. De verbindingslijn tussen de contacten en de spoel wordt in de praktijk weggelaten.

De onderlinge samenhang tussen spoel en contacten wordt door middel van het coderen van contacten en spoel gerealiseerd.

Relais krijgen de letter K gevolgd door een nummer. Door de spoel en de contacten uit te voeren met hetzelfde nummer, bijvoorbeeld K1, weet u dat deze bij elkaar horen.

De spoel van het relais heeft twee aansluitingen. Letter A1 en A2.

Verbreekcontacten NC 1 en 2 21/22

Maakcontacten NO 3 en 4 13/14

Wanneer brandt de lamp uit de afbeelding die gecodeerd is met H1? En wanneer H2

Is het relais dan op of juist af.

practicum

Regels prakticum

Heb je de schakeling getekend en opgebouwd steek dan je vinger op dan kom ik langs om de spanning erop te zetten.

Eerste schakeling wil ik zien.

Voorzichtig

stekkers

Leerdoel 1: Relais
de student herkent (elektrotechnische?) schema’s? (feiten kennen)

Geef een cijfer van 1 t/m 10 wat al denkt te weten over dit lesdoel.

010

Leerdoel 2: Relais
de student beschrijft de schakeling en legt uit hoe de schakeling werkt? (begrijpen)

Geef een cijfer van 1 t/m 10 wat al denkt te weten over dit lesdoel.

010

Leerdoel 3: Relais
de student bouwt op het practicum bord aan de hand van de gegeven schema
de installatie op.

Geef een cijfer van 1 t/m 10 wat al denkt te weten over dit lesdoel.

010

Leerdoel 4: Relais
de student werken samen en helpen elkaar om tot een goede oplossing te komen

Geef een cijfer van 1 t/m 10 wat al denkt te weten over dit lesdoel.

010

Heb jij op je werk/stage te maken met
Relais?

Nooit

Soms

Vaak

Hoe kijk jij terug op deze les?

😒🙁😐🙂😃

Zijn de besproken lesdoelen behaald?

😒🙁😐🙂😃

ik vond deze les leerzaam

😒🙁😐🙂😃

Wat ging goed?

Wat kon er beter?

Wat ga je zeker onthouden?

Is er behoefte aan een vervolgtraining?

Ja

Nee