Introductie Vergilius '24/'25

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

2024/2025

• Boeken en zo...
  
• Introductie Epiek
• Prooemium
• 
  

Boeken en zo...

• Jullie hebben:
• Tekstboek 'Van Aeneas naar Augustus. Van mythe naar werkelijkheid'
• Een (aanteken)schrift
• Woordenboek
  

Onze eindexamen-auteur is:

1. Cicero
2. Livius
3. Vergilius
4. Seneca

Vergilius schreef:

1. Liefdesverzen
2. epische dichtwerken
3. geschiedschrijving
4. Over de Gallische Oorlogen

In deze lessonup...

Vergilius'

thema's

taaleigen

examenboek

termen

verloop schooljaar

Stijl Vergilius

epische poëzie, naar het voorbeeld van

 Homerus' Ilias en Odyssee

(een epos, maar in dichtvorm)

verheven stijl! (geen sjtraat-taal)

alles in het metrum van de dactylische hexameter

veel stijlfiguren/stijlmiddelen

pathos

alwetende verteller

CE Latijn 2024

Wat kun je verwachten?

CE Latijn 2024

• 581 regels (pittig) Latijn 
• circa 25 regels per week (in het begin minder, aan het einde meer...)
• 'Vertaaldonderdag'? (blokuur)
• woorden leren

Vergilius noemde zijn boek

1. De Bello Gallico
2. dactylische hexameter
3. de Aeneis
4. The Lord of the Rings

Wat is een epos?

1. groot verhaal waarin helden en goden een rol spelen
2. zoiets als een Hollywood-blockbuster
3. de Aeneis
4. The Lord of the Rings

de Sybille (profetes)

Aeneas

Dido

Juno

Ascanius

Onze hoofdrolspelers

Wij lezen dus 581 regels uit Vergilius' Aeneis in het Latijn. Hoeveel regels telt het werk in totaal?

1. 1523
2. 3023
3. 6323
4. 9823

Dat is dus maar een kleine 6 % in het Latijn (en dat zal bloed, zweet en - misschien wel - tranen kosten) . Daarnaast moet je wel een aantal stukken in het Nederlands lezen (en kennen).

Er gelden in een zesde klas Latijn maar drie regels:

bijhouden, bijhouden en bijhouden

... en herhalen

Wat kenmerkt de Aeneis?

de rol van het fatum

Veel aandacht voor de belangrijke Romeinse waarden (deugden of virtutes): pietas (plichtsbesef),

iustitia (rechtvaardigheid),

clementia (mildheid)

Termen

enkelvoud: singularis sg

meervoud: pluralis pl 

vrouwelijk: femininum f 

mannelijk: masculinum m 

onzijdig: neutrum n 

bijwoord: adverbium adv 

bijvoeglijk naamwoord: adiectivum adi 

zelfstandig naamwoord: substantivum subst

PTA's G6

Nog eens checken. Sleep de termen naar de bijbehorende afkortingen

m

sg

adi

pl

adv

n

subst

f

enkelvoud

meervoud

vrouwelijk

mannelijk

onzijdig

bijwoord

bijvoeglijk naamwoord

zelfstandig naamwoord

Op welke datum is het CE Latijn?

1. maandag 12 mei 2025
2. Vrijdag 16 mei 2025
3. dinsdag 20 mei 2025
4. donerdag 18 mei 2026

Syllabus!! (superkorte samenvatting van alles wat je goed moet kennen)

lees samen p.298-304 en markeer ondertussen de belangrijke zaken!

Kenmerken van het traditionele epos

• lange, verhalende tekst
  
• één handeling van één personage
  
• alwetende verteller
  
• verheven stijl van schrijven
  
• voorname personages met belangrijke rol voor goden
  
• hoog moreel gehalte
  
• dactylische hexameter
  

Het Griekse Epos

• Oudste Griekse epen: Illias en Odyssee van Homerus
• Waarschijnlijk ontstaan in 8e eeuw v. Chr. na lange mondelinge traditie
• Op schrift vastgelegd, rond 800-700  v. Chr.; bijna 28.000 verzen (!)
• Beide beperkt qua tijd: Ilias 51 dagen van de Trojaanse Oorlog, Odyssee laatste deel van de tocht en thuiskomst (flashback).
• Begin én hoogtepunt Europese literatuur (de eerste blockbuster).
• Naast heldenepos: didactisch epos of leerdicht

Het Epos in de Hellenistische tijd

• Na dood van Alexander de Grote: periode van Hellenisme
• Vermening Griekse en Oosterse cultuur
• Alexandrië wordt intellectuele centrum door Bibliotheek
• Epische poëzie, geschreven door geleerde dichter: poeta doctus
• Voorbeelden: 
• Appolinus Rhodius - Argonautica; geeft aetiologieën of verklaringen
• Callimachus - Aetia (Oorzaken) ("Een groot boek, een groot kwaad") 
• Deze Alexandrijnen hebben grote invloed op de latere Romeinse dichters

Het Romeinse Epos

• 270 v. Chr.: Latijnse vertaling van Odyssee door Livius Andronicus 
• Daarna: ontstaan van eigen Romeinse traditie
• Doel: imitatio en aemulatio (denk aan Messi en Ronaldo)
• Ennius (239-168): geschiedenis van Rome vanaf de vlucht van Aeneas uit Troje, presenteert zich als alter Homerus.
• Vanaf 1e eeuw voor Chr.: leerdichten over natuurwetenschap en filosfie
• Lucretius: De rerum natura, gebaseerd op theorieën van Epicurus

Publius Vergilius Maro (70-19)

• Bucolica/Eclogae (39): herdersgedichten; vermenging historische werkelijkheid met onbezorgde herdersleven
• Georgica (29): leerdicht in vier boeken over de landbouw, bos- en wijnbouw, veeteelt, bijenteelt.
• Aeneïs (19): nationale Epos van de Romeinen over Trojaan Aeneas
• In de Aeneïs komt de invloed van Homeros, de Alexandrijnen en de andere Griekse en Romeinse invloeden tot een geslaagde synthese. 

Publius Ovidius Naso (43 v. chr. - 17 na Chr.)

• Ovidius' bekendste werk is de Metamorphoses.
• 250 korte verhalen, los met elkaar verbonden en allemaal eindigend met een gedaanteverandering.
• Thema's: geweld, bedrog, overspel, niet alleen door mensen maar ook door goden
• anti-epos: metamorphose van de epische traditie

Vergilius vs. Homerus

• IMITATIO en AEMILATIO
• Homerus schreef twee grote epen:
• Ilias: 24 boeken, beschrijft 51 dagen uit de strijd om Troje
• Odyssee: 24 boeken, beschrijft de tienjarig zwerftocht van Odysseus op weg naar huis

De zwerftocht van Aeneas

Vergilius vs. Homerus

• Vergilius schrijft de Aeneis:
• 12 boeken over de Trojaan Aeneas
• 6 boeken: zwerftocht over de Middellandse Zee
• 6 boeken: strijd in Italia tegen Turnus