Rivierkleilandschap

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Nederlandse landschappen

• Komende 4 lessen werken we aan de 4 resterende Nederlandse landschappen, jullie maken bij elk landschap een praktijkopdracht.

*Wanneer een woord vetgedrukt is, dan is dit een belangrijk begrip voor je tentamen!*

Thema 2: Rivierkleilandschap

Na deze les weet jij:

- Wat rivierklei is

- Waar rivierklei in Nederland voortkomt

- Het ontstaan van rivierklei

- Wat de belangrijkste kenmerken zijn

Wat is rivierklei?

- Rivierklei bestaat uit kleimineralen. Kleine deeltjes die over 

zijn gebleven na erosie van gesteenten.

- Kleiplaatjes hebben een platte vorm en kunnen dicht op elkaar kleven. 

- Hierdoor wordt water lang vast gehouden en blijft 

het een natte bodem

- Kleiplaatjes worden door de rivier afgezet 

(fluviatiele afzetting) en komen daarom alleen 

in stroomgebieden van een rivier voor.

Waar kunnen we rivierklei vinden in NL?

Voornamelijk in het stroomgebied van de IJssel, Maas, Waal en Rijn.

Waarom in deze omgeving? Omdat de rivieren de fluviatiele sedimenten afzetten in het stroomgebied.

Kijkopdracht

Je hebt zojuist beknopt kunnen zien hoe rivierklei ontstaat.

Het landschap van de rivierklei onderscheidt zich door verschillende uiterlijke kenmerken.

Na de volgende video maken jullie een kleine opdracht n.a.v. wat jullie gezien hebben.

Oeverwallen

Kommen

Weilanden voor vee

Dorpen

Boomgaarden

Klei en zand

Nat gebied

Vette plakkerige grond

Rechte wegen

Bochtige wegen

Zeer geschikt voor fruitteelt en akkerbouw

Hoger gelegen gebied

Lager gelegen gebied

Bodem is kruimelig en droog

Hier vind je kerken

Hier vind je boerderijen

Relaties tussen geofactoren

- Nederland is een vlak land en daarmee het gebied waarin de benedenloop van de rivieren plaatsvindt.

- Het water stroomt rustig waardoor de brede rivieren goed kunnen meanderen en er veel klei kan worden afgezet.

- Naast de rivieren blijft klei en zand achter in de oeverwallen en kommen. In de natte kommen wordt een geschikte omgeving gecreëerd voor vee. (weilanden)

Belangrijke begrippen

- Fluviatiele afzetting: sedimenten die 

worden vervoerd door rivieren
- Stroomgebied: Het gebied van 

waaruit de rivier zijn water haalt. 

Alle kleine stroompjes leiden 

uiteindelijk naar een hoofdrivier.

- Meanderen: scherpe bochten in de rivier

die ontstaan door een eroderende werking 

in de buitenbocht en sedimenterende 

werking in de binnenbocht.

Rivierklei ontstaat door

1. Eolische afzetting
2. Fluviatiele afzetting
3. Mariene afzetting

Rivierklei is een natte bodemsoort en daarom zijn de drogere oeverwallen geschikt voor akkers en de kommen geschikt voor weilanden.

Waar

Niet waar

Kortom

- Rivierklei komt voor in de stroomgebieden van de rivieren

- Rivierklei bestaat uit platte plaatjes die door fluviatiele afzetting worden meegevoerd

- De bodemsoort houdt water lang vast en is een plakkerige ondergrond

Praktijkopdracht

- Kies een locatie via Google Earth in een van 

de vier stroomgebieden in Nederland

- Teken (fysiek of digitaal) vanaf deze positie 

een zo goed mogelijke dwarsdoorsnede

van de rivier en haar bodem.

Veel succes!                          Voorbeeld: