17.1 DNA in je cellen 6V 2122

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Jaarprogramma

Hoofdstuk 17 DNA

Hoofdstuk 18 Eiwitten

Hoofdstuk 19 Sport

Hoofdstuk 20 Planten

Hoofdstuk 21 Afweer

Biologie

Kennis – concepten/ begrippen (ook in relatie tot elkaar)

Lessen/ Boek/ Opdrachten 

Begrip – toepassen/ inzicht

Lessen/ Boek/ Opdrachten/ Examenvragen oefenen 

Biologie

Afbeeldingen (schematisch, grafieken, tabellen, processen) begrijpen

Examenvragen oefenen

Goed lezen/ Goed formuleren

Examenvragen oefenen

Planning

Meestal 1 paragraaf per les.

Daarmee houden we tijd over voor het herhalen van de oude hoofdstukken en/ of oefenen met examenvragen.

De planning is terug te vinden op It's Learning

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 17.1 DNA in je cellen

Doel en begrippen 17.1

Je leert hoe DNA is opgebouwd en hoe het in de cel is verpakt

DNA, nucleotiden, stikstofbase, basenparen, complementair, 5`einde, 3`einde, histonen, nucleosoom, chromatinedraad, mtDNA, genoom, genen, sequentie, niet-coderend DNA, coderend DNA, repetitief DNA, STR's, loci, DNA profiel.

Gedraaide touwladder/ dubbele helix

'Het touw' bestaat uit een fosfaatgroep (PO4) afgewisseld met een suiker (desoxyribose)

DNA-

molecuul

'De treden' bestaan uit baseparen. Er zijn vier verschillende stikstofbasen: Adenine (A), Thymine (T), Cytosine (C), Guanine (G)

Combinaties A=T en C≡G 

DNA-

molecuul

Nucleotide: bouwsteen van DNA

Bestaat uit 1 fosfaatgroep, 1 suiker en 1 stikstofbase

DNA-

molecuul

De ene streng is complementair aan (een soort negatief van) de andere.

Als je de ene weet, weet je de andere ook.

DNA-

molecuul

Oriëntatie: Elke streng heeft een 3` kant en een 5` kant. De 3` kant is de kant waar de streng eindigt met de suiker, de 5` kant is de kant die eindigt met de fosfaatgroep

DNA-

molecuul

DNA-

molecuul

BINAS 67F1

monosachariden

1: plek voor stikstofbase

2: plek voor fosfaatgroep nucleotide

3: plek voor fosfaatgroep volgende nucleotide

Oriëntatie: Beide strengen liggen andersom georiënteerd.

DNA-

molecuul

DNA in de kern

DNA (1 molecuul is bijna 2

meter lang) zit met eiwitten 

(histonen) opgekruld tot een

chromatinedraad.

Goed kijken naar tabel

70A.

DNA in de kern

Tijdens de mitose 

spiraliseerd het 

chromatine verder tot

zichtbare chromo-

somen

Goed kijken naar tabel

70A.

www.examenoverzicht.nl

Genoom = totale DNA

Buiten de kern heb je ook DNA in de mitochondriën.

mtDNA. 

Hierop staan genen voor eiwitten die betrokken zijn bij de dissimilatie (in mitochondria) en verschillende typen RNA die betrokken zijn bij de translatie (paragraaf 19.3).

mtDNA erft voornamelijk via de moeder over.

Waarom?

Genoom

DNA bevat genen: coderend DNA.

Elk gen codeert voor 1 eiwit mbv de volgorde van ATC en G.

Daarnaast bevat DNA veel niet-coderend DNA.

Functie: template voor het maken van rRNA of tRNA aan/ uitzetten van genen.

Repetitief DNA

In de ATCG volgorde van het niet-coderende DNA zitten veel herhalende stukken: repititief DNA.

Deze stukken hebben verschillende lengtes (2-1000+ nucleotiden).

Korte repeats (herhalingen) van 2-10 (Short Tandem Repeats - STR's) worden gebruikt bij DNA onderzoek (verwantschap, forensisch)

DNA onderzoek

Op 13 plaatsen (loci) in het DNA wordt geteld hoeveel repeats van de volgorde GATA er zitten.

BRON 3