Profilering gedragseconomie

• Wiskunde
• HBO
• Studiejaar 3

Herbert Simon

Adam Smith

Vilfredo Pareto

Begrensde rationaliteit

Diamant water paradox

Opmars wiskunde in de economie

Allereerst; wat is rationaliteit?

Rationele mensen (Tiemeijer, Thomas, & Prast, 2009):

• Laten emoties buiten beschouwing
• Gebruiken alle beschikbare informatie 
• Houden op statistisch correcte wijze rekening met eventuele onzekerheden, evenals met mogelijke verschillen tussen opbrengsten op korte en lange termijn. 
• Bovendien zijn hun voorkeuren stabiel. 

Herbert Simon

• Simon kwam vroeger met het idee over de begrensde rationaliteit.
• Zijn focus lag niet zo zeer op de economie zelf, maar op de economische gedragingen

Herbert Simon

Mensen hebben moeite met het maken van complexe keuzes, omdat zij het moeilijk vinden alle informatie die zij binnen krijgen te ordenen en te verwerken.

Herbert Simon

• Simon wist zijn collega’s (andere economen) niet te overtuigen, want zij kwamen met andere praktische oplossingen. Zij beweerde het volgende:
• ‘’Ook al zijn mensen niet volledig rationeel, zolang een groep gemiddeld wel rationele keuzes maakt, kunnen wij onze ideeën over het maken van rationele keuzes wel gebruiken’’.

Adam Smith

De grondlegger van de moderne economische wetenschap, maakte het onderscheid tussen diamanten en water. 

Dit werd de diamant-water paradox genoemd.

Wat is meer waard?

1. Diamant
2. Water

Diamant water paradox

In The Wealth of Nations (zijn populairdere werk) vertelde hij dat er niets van grotere waarde is dan water, maar je kunt er alleen niets van kopen.

Adam Smith

• Een diamant daarentegen heeft bijna geen gebruikswaarde, maar toch is er een grote hoeveelheid andere producten mee te verkrijgen
  
• Onderscheidt wordt gemaakt in gebruikswaarde en ruilwaarde

Vilfredo Pareto

Neoklassieke economen zoals Pareto moesten niets hebben van de theorie over diamant en water. Zij noemden het zelfs betekenisloos.

Vilfredo Pareto

• De aanzet tot het Neoklassieke denken werd gegeven door Vilfredo Pareto. 
• Voor hem was niet van belang waarom mensen keuzes maken, maar welke keuzes zij maken.

Vilfredo Pareto

• Hij wilde de economie modelmatiger uitwerken.
• Zo begon de wiskunde haar opmars binnen de economie .
• Nu berekenen wij de welvaart aan de hand van bijvoorbeeld het BBP en wordt de waarde van een bepaald product bepaald aan de hand van diverse berekeningen (bedrijfseconomie).

Vilfredo Pareto

• De twijfel over wat welvaart en waarde zijn, was vervangen door de zekerheid van de rekensom (Bregman & Frederik, 2016)
• De homo economicus was geboren.
• De homo economicus handelt volgens Pareto altijd rationeel, egoïstisch, kan onbelemmerd ingewikkelde afwegingen maken en vertoont nooit systematische fouten 

Zijn jullie het er mee eens dat een rekensom de twijfel over welvaart en waarde vervangt door een zekerheid? Leg je antwoord uit.

Een lamp die jij echt nodig hebt, is afgeprijsd van €15 naar €10. Zou jij hiervoor tien minuten naar de stad lopen? Ervan uitgaande van dat je geen vervoer hebt?

1. Ja
2. Nee

Een laptop die jij echt nodig hebt is afgeprijsd en kost nu €795 ipv €800. Zou jij hiervoor tien minuten naar de stad lopen?

1. Ja
2. Nee

Is het rationeel dat de meesten wel voor de lamp zouden lopen, maar niet voor de laptop?

Met welk begrip heeft het voorbeeld uit de vorige vragen te maken?

1. De lokvogel
2. Relatieve opofferingskosten
3. Referentiekaders
4. Bezitseffect

Experiment

• Je hebt net een voorwerp gekozen die je sinds het begin van de les bij je hebt.
  
• Bepaal nu voor jezelf voor hoeveel euro je deze zou verkopen aan iemand anders.
  
• Graag vraag ik degene die ik heb uitgekozen, mij een PRIVÉ-bericht te sturen met; voor hoeveel je het voorwerp zou verkopen.

Hoeveel euro zou jij betalen voor..........?

Hoeveel euro zou jij betalen voor..............?

Waarom ontstaat er een verschil tussen de prijzen?