13 - 1HVD - Grammatica zinsdelen 1.7

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

WELKOM 1D :)

Planning van deze les: 

• Grammatica zinsdelen: persoonsvorm, zinsdeelproef

Volgende les: 

• Grammatica zinsdelen: onderwerp 

We beginnen bij de basis;

maar misschien gaat het net iets anders dan hoe jij het hebt geleerd. 

Let dus goed op! 

Wat is de eerste stap bij het ontleden van een zin?

Persoonsvorm

• Zinsdeel
  
• Meestal één woord
  
• Vorm van het werkwoord
  
• In het enkelvoud of in het meervoud
  
• In de tegenwoordige tijd of in de verleden tijd

Hoe vind je de persoonsvorm? 

Doe de tijdproef! 

| Ik | eet | deze appel. |

Hoe doe je de tijdproef ? 

1. Zet de zin in een andere tijd

     Tegenwoordige tijd > verleden tijd

     Verleden tijd > tegenwoordige tijd 

2. Het woord dat verandert, is de persoonsvorm

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin?

De hond sluipt door het bos samen met zijn baasje.

1. De hond
2. sluipt
3. door het bos
4. samen met zijn baasje

1e stap: de persoonsvorm zoeken

De hond sluipt door het bos samen met zijn baasje.

> De hond sloop door het bos samen met zijn baasje.

Klassikaal oefenen

De mus vliegt over de tuin.

> Welke tijd is dit? 

> Wat gebeurt er als je de tijd verandert? 

Klassikaal oefenen

De mus vliegt over de tuin.

De mus vloog over de tuin.

Klassikaal oefenen

De mus vliegt over de tuin.

persoonsvorm

2e stap: zet een streep direct voor en
                achter de pv

De hond | sluipt | door het bos samen met zijn baasje.

Zet zinsdeelstrepen voor en na de persoonsvorm bij deze zin:
De kat rent door de tuin van de buren.

Regel: Voor de pv is maar plek voor één zinsdeel.
(De pv staat dus altijd op de tweede plek in een zin in het Nederlands.)

De hond | sluipt | door het bos samen met zijn baasje.

één zinsdeel

3e stap: verander de volgorde van de zin. Kijk welke woorden je samen voor de pv kunt zetten.
Er is maar plek voor 1 zinsdeel op die plek.

1. De hond | sluipt | door het bos samen met zijn baasje.
   
   
2. Door het bos | sluipt | de hond | samen met zijn baasje.
   
   
3. Samen met zijn baasje | sluipt | de hond | door het bos.

Stappenplan zinsdeelstrepen zetten

1 Onderstreep de pv.

       Mandy wacht op haar moeder in de tuin. 

2 Zet voor en achter de pv zinsdeelstrepen.

       Mandy | wacht | op haar moeder in de tuin. 

3 Verander de volgorde van de zin: kijk welke woorden je samen voor de pv kunt zetten.

       Op haar moeder | wacht | Mandy.
       In de tuin | wacht | Mandy op haar moeder. 

4 Ga daar mee door tot je alle zinsdelen hebt gevonden. Zet voor en na elk zinsdeel een streep. 

      | Mandy | wacht | op haar moeder | in de tuin. |

Iemand anders nog een leuke zin?

Ik | slaap | elke dag | in mijn bed. 

Klassikaal oefenen

De kleine mus vliegt rondjes over de tuin.

Klassikaal oefenen

De kleine mus vliegt rondjes over de tuin.

Klassikaal oefenen

De kleine mus | vliegt | rondjes over de tuin.

Klassikaal oefenen

De kleine mus | vliegt | rondjes over de tuin.

Rondjes | vliegt | de kleine mus over de tuin.

Klassikaal oefenen

De kleine mus | vliegt | rondjes over de tuin.

Rondjes | vliegt | de kleine mus over de tuin.

Over de tuin | vliegt | de kleine mus rondjes.

Klassikaal oefenen

De kleine mus | vliegt | rondjes | over de tuin.

Onderwerp vinden

Het onderwerp geeft aan wie of wat iets doet. 

Het is de hoofdrolspeler van de zin. 

ONDERWERP   

   PERSOONSVORM

Hoe vind je het onderwerp? 

Doe de onderwerpproef!

1. Verander de persoonsvorm van enkelvoud naar meervoud of andersom.

2. Het woord dat mee verandert, is het onderwerp.  

Onderwerp vinden

De leerling pakt het boek erbij.

Onderwerp vinden

De leerling pakt het boek erbij.

De leerling pakt het boek erbij.

Onderwerp vinden

De leerling pakt het boek erbij.

De leerling pakt het boek erbij.

De leerling pakken het boek erbij.

Onderwerp vinden

De leerling pakt het boek erbij.

De leerling pakt het boek erbij.

De leerling pakken het boek erbij.

De leerlingen pakken het boek erbij.

Onderwerp vinden

De leerling pakt het boek erbij.

De leerling pakt het boek erbij.

De leerling pakken het boek erbij.

De leerlingen pakken het boek erbij.

De leerling = onderwerp

Wij klimmen helemaal omhoog.

Wij klimmen helemaal omhoog.

Wij klimt helemaal omhoog.

Hij klimt helemaal omhoog.

Wij klimmen helemaal omhoog.

Wij = onderwerp

Individueel werken

Wat: 

1. Maak het oefenblad af.
2. Kijk het oefenblad na. 
3. Maak opdracht 2 van hoofdstuk 1.7 (bladzijde 48). Als je klaar bent, steek je je vinger op en krijg je het antwoordenblad. 
4. Kijk opdracht 2 na .
5.  Maak opdracht 3, 5, 6, 8, 9, 10 en 12 

Hoe: Individueel, in stilte (eerste vijf minuten zonder vragen) 

Hulp: Steek je vinger op, dan kom ik langs

Tijd: Tot het einde van de les

Klaar: Steek je vinger op, ik controleer je werk. Daarna mag je lezen in je leesboek .

Zinnen ontleden

1. Vind de persoonsvorm
2. Zet een streep voor en na de persoonsvorm
3. Bekijk welk woord of welke wooordgroep voor de persoonsvorm kan staan en zet daar zinsdeelstrepen voor en na
4. Vind het onderwerp 

Huiswerk voor vrijdag

• Maak 'Test jezelf' van Grammatica zinsdelen 1.7 (online) 
  
  
• Leesboek meenemen