3hv Herhaling Grammatica zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

3hv Herhaling Grammatica zinsdelen

Cursus 5 Grammatica

en 6 Formuleren

§1 herhaling leerjaar  2

Startvraag

DUO

• links: Bedenk een zin waarin iemand iets geeft aan een ander. Gebruik ook een plaats, tijd of hoedanigheid in de zin.
  
• rechts: Benoem alle zinsdelen.

havo

vwo

Noteer je antwoord in je schrift.

Ontleed deze zinnen redekundig.

- Tijdens die herhalingslessen over de stof van vorig jaar hebben we ons stierlijk verveeld.

- Wie wind zaait, zal storm oogsten.

Startvraag

DUO

• Gisteren  / heeft / Peter / zijn zus / een mooi cadeau /gegeven.
• bwb / pv-wg / ond / mw / lv / wg
• mooi = bijv. bep -> cadeau

havo

vwo

antwoord 

Ontleed deze zinnen redekundig.

- Tijdens die herhalingslessen over de stof van vorig jaar hebben we ons stierlijk verveeld.

tijdens...jaar = bwb

we = ond

hebben verveeld = wg

ons = lv

- Wie wind zaait, zal storm oogsten.

wie wind zaait = ond-zin

zal oogsten = wg

storm = lv

Deze week:

Les 1 Herhaling Grammatica zinsdelen klas 2

Les 2 Samentrekking (controleren)

Les 3 Fictie -> 3PAK 'Een berg zwijgen'

Lesdoel

• Ik heb mijn kennis over redekundig ontleden opgefrist.

terugblik klas 2

zinsdelen

voorzetselvoorwerp

naamwoordelijk gezegde

bijvoeglijke bepaling en obwb

enkelvoudige en samengestelde zinnen; hoofd- en bijzinnen

zinsdeelstukken en -zinnen

Twee opties

Je doet mee met de herhaalles grammatica zinsdelen uitleg en oefenen.

Je gaat direct zelfstandig aan de slag met Grammatica zinsdelen §1 'herhaling leerjaar 2'.

Keuzemenu

Ik doe graag mee met de LessonUp

Ik ga direct aan de slag

• Begint altijd met een voorzetsel;
  
• Wordt aangevuld met een 'voorwerp';
  
• Vaste combinatie tussen het werkwoord en het voorzetsel;
  
• Voorzetsel verliest de normale betekenis: het is figuurlijk bedoeld.

voorzetselvoorwerp

Je ziet hieronder werkwoorden waar een vast voorzetsel bij hoort. Sleep het werkwoord naar het vaste voorzetsel. (vanaf het voorzetsel vormt zich dus een voorzetselvoorwerp)

op

voor

van

in

(iemand) aanspreken

betrekking hebben

commentaar hebben

aandacht hebben

zich inzetten

een zwak hebben

walgen

overtuigd zijn

geïnteresseerd zijn

bedreven zijn

De nieuwsgierige man luistert aandachtig naar de radio.

Het verliefde meisje kuste de jongen in het park.

In de winter sneeuwt het.

De duiker sprong niet.

Ik erger me mateloos aan rotzooi op straat.

Ik wacht al 10 minuten op mijn zusje.

Lieke is gek op haar zusje.

Els is bang voor spinnen.

Werkwoordelijk gezegde (wg)

Het werkwoordelijk gezegde geeft aan wat er gebeurt in een zin. Er is meestal sprake van een handeling, een 'actie'. 

Een werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin samen.

In het voorjaar planten we altijd meerdere nieuwe planten in de tuin.

Met mijn broer heb ik tijdens drie wandelingen vijftig caches ontdekt.

Je moet een ander wel willen helpen.

werkwoordelijk gezegde (wg)

Een naamwoordelijk gezegde geeft aan welke eigenschappen of kenmerken het onderwerp bezit. Het onderwerp bevindt zich 'in een toestand'.

Piet is intussen een bejaarde man.

Op die nieuwe school moeten de lessen heel interessant zijn.

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin plus het naamwoordelijk deel (=het kenmerk/de eigenschap)

naamwoordelijk gezegde (ng)

Heeft een zin een naamwoordelijk gezegde, dan heeft deze zin géén werkwoordelijk gezegde en ook geen lijdend voorwerp.

Heeft de zin géén ng? Dan heeft de zin een wg!

Het ng bestaat uit:

Koppelwerkwoord + eventuele andere werkwoorden + dat wat over het onderwerp gezegd wordt.

Koppelwerkwoorden : zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen (ZWoBBeLS)

naamwoordelijk gezegde (ng)

Wat is het naamwoordelijk gezegde in de zin: Het openbaar vervoer is ideaal.

1. is
2. is [ideaal]
3. het openbaar vervoer
4. het openbaar vervoer is [ideaal]

Wat is het naamwoordelijk gezegde in de zin: Mijn vriend blijft altijd eerlijk.

1. mijn vriend
2. blijft
3. blijft eerlijk
4. blijft altijd eerlijk

Wat is het naamwoordelijk gezegde?
Hij is de hele tijd op het plein aan het voetballen.

1. is
2. geen ng
3. is aan het voetballen
4. is voetballen

De bijvoeglijke bepaling (bijv. bep) is geen zinsdeel, maar een deel van een ander zinsdeel.

• De bijvoeglijke bepaling zegt iets over het zelfstandig naamwoord in een zinsdeel.
•  De bijvoeglijke bepaling kan voor of achter een zelfstandig naamwoord staan.
• Er kunnen meer bijvoeglijke bepalingen per zelfstandig naamwoord zijn.

 Bijvoeglijke bepaling (bijv. bep.)

Hij gaf een korte en duidelijke uitleg.

'korte en duidelijk' is een...

1. bijwoordelijke bepaling
2. bijvoeglijke bepaling

Een goede juwelier werkt precies.

precies is een..

1. bijwoordelijke bepaling
2. bijvoeglijke bepaling

De geiten op de omheinde plaats mekkerden de hele nacht. 

op de omheinde plaats is een..

1. bijwoordelijke bepaling
2. bijvoeglijke bepaling

• De obwb is een deel van een ander zinsdeel.
• De obwb zegt iets over de kern die een niet-zelfstandig naamwoord is in een zinsdeel.
• De obwb kan voor of achter een niet-zelfstandig naamwoord staan.
• Soms zit een obwb binnen een bijvoeglijke bepaling zoals: (heel > lekkere, ontzettend > saaie etc.)

 Ondergeschikte bijwoordelijke bepaling (obwb)

De sommen | vind | ik | erg moeilijk.

-> Welke kern(en) vind je in deze zin?

 Voorbeeld obwb

De  sommen | vind | ik | erg moeilijk.

-> Welke woorden zeggen iets over deze kernen?

erg = obwb bij moeilijk (moeilijk is een niet-zelfstandig naamwoord, dus is erg een obwb bij moeilijk)

 Voorbeeld obwb

De ingewikkelde opdrachten van gisteren| vonden | de leerlingen van klas 3H | behoorlijk interessant.

-> Wat zijn de kernen in deze zinnen? 

 Voorbeeld obwb en bijv. bep.

De ingewikkelde opdrachten van gisteren| vonden | de leerlingen van klas 3H | behoorlijk interessant.

-> Welke woorden zeggen iets over deze kernen?

 Voorbeeld obwb en bijv. bep.

De ingewikkelde opdrachten van gisteren| vonden | de leerlingen van klas A2A | behoorlijk interessant.

ingewikkelde is bijv.bep. bij opdrachten

van gisteren is bijv. bep. bij opdrachten

van klas A2A is bijv. bep. bij leerlingen

behoorlijk is obwb bij interessant

 Voorbeeld obwb en bijv. bep.

Een zin die bestaat uit meerdere persoonsvormen noemen we een samengestelde zin. 

Een samengestelde zin kan bestaan uit hoofdzinnen en bijzinnen.

In een hoofdzin staan onderwerp en persoonsvorm naast elkaar. Er kan geen ander zinsdeel tussen staan.

Hoofd- en bijzinnen

Bijzinnen zijn zinnen die niet 'los' kunnen voorkomen.

• De pv staat meestal achteraan.
• Tussen pv en ond kunnen wél zinsdelen staan.

De hond verstopte al zijn botten (hoofdzin), omdat hij (ond) ze nog niet wilde (pv) opeten (bijzin).

Hoofd- en bijzinnen

Een bijvoeglijke bepaling is geen zinsdeel , maar onderdeel van een zinsdeel.

De oude man loopt op straat

oude = bijvoeglijke bepaling bij man

De man in de auto gaat naar huis.

in de auto = bijvoeglijke bepaling bij man

Bijvoeglijke bepaling

Nog een voorbeeld

De mooie tuin van de buurman wordt onderhouden.

De mooie tuin van de buurman = onderwerp

tuin = kern

mooie= bijvoeglijke bepaling bij tuin

van de buurman= bijvoeglijke bepaling bij tuin

De bijvoeglijke bijzin is een bijvoeglijke bepaling met een persoonsvorm.

Vind de bijvoeglijke bijzin:

 De wedstrijd die ingelast werd speelden  de voetballers  in de Kuip.

 die ingelast werd → (bijvoeglijke bijzin bij) wedstrijd

De bijvoeglijke bepaling ‘die ingelast werd’ bevat een pv (werd) en is daarom een bijvoeglijke bijzin en GEEN bijvoeglijke bepaling

Bijvoeglijke bijzin

Heeft de volgende zin een bijvoeglijke bepaling of een bijvoeglijke bijzin?

De bioscoop in Leeuwarden is in 2021 geopend.

1. bijvoeglijke bijzin
2. bijvoeglijke bepaling

Heeft de volgende zin een bijvoeglijke bepaling of een bijvoeglijke bijzin?

De leerlingen die een onvoldoende voor de toets hebben gehaald, moeten deze herkansen.

1. bijvoeglijke bijzin
2. bijvoeglijke bepaling

De tranen van de Madonna tonen haar verdriet aan de wereld.

Wat is de kern van het onderwerp?

1. verdriet
2. tranen
3. wereld
4. Madonna

De tranen van de Madonna tonen haar verdriet aan de wereld.

van de Madonna =

1. bijvoeglijke bijzin
2. bijvoeglijke bepaling

Ravioli die gevuld is met vlees bevat niet altijd de gewenste 'prosciutto crudo’.

Wat is het onderwerp?

1. Ravioli
2. Ravioli die gevuld is met vlees

Ravioli die gevuld is met vlees, bevat niet altijd de gewenste 'prosciutto crudo’.

die gevuld is met vlees =

1. bijvoeglijke bijzin
2. bijvoeglijke bepaling

Bijvoeglijke bepalingen en bijzinnen horen bij een kern. De kern is meestal een zelfstandig naamwoord (zn), maar die kan ook een voornaamwoord (vnw) zijn.

 

Een woordgroep met een zelfstandig naamwoord als kern:

 milieubelastende  (bijvoeglijke bepaling) maatregelen (kern)

 maatregelen (kern) die verkeerd vallen (bijvoeglijke bijzin)

Een woordgroep met een voornaamwoord als kern:

 wij (kern) van sportclub St. Anne (bijvoeglijke bepaling)

 de enige (kern) die daar iets van afweet (bijvoeglijke bijzin)

Kern

Lesdoelen

• Ik heb mijn kennis over redekundig ontleden opgefrist.

Cursus 5 Grammatica zinsdelen

Maak de opdrachten van §1 online.

Cursus 6 Formuleren

Maak de opdrachten van §1 online.

Terugblik op de les

Wat ging goed?

Wat kan beter?