5H §3.5 Natuurlijke Rijkdom Brazilie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

1.5 Natuurlijke hulpbronnen

Welke delfstof stond niet in je boek genoemd?

1. Ijzererts
2. diamant
3. Bauxiet
4. aardgas

Lees Bodems en bekijk figuur 1.28. Gebruik W26.

Waarom is er meer verwering in de tropen dan in de woestijn, de gematigde gebieden en de polaire gebieden?

Welke delfstoffen worden op grote schaal gewonnen in het tropisch regenwoud?

Welk gevolg voor de natuur heeft de winning van bauxiet?

Lees de tekst over bodems:

Inspoelingshorizont

Uitspoelingshorizont

Moedermateriaal

bodem met humus

Hoe noemen we de bodem die in Brazilie veel voorkomt met een rode kleur?

1. Podzol
2. Latosol
3. Humus
4. Klei

Lees Bauxiet en bekijk figuur 1.29.

Welke vorm van verwering speelt een belangrijke rol bij de vorming van bauxiet?

1. Chemische verwering
2. Mechanische verwering

Natuurlijke hulpbronnen

Brazilië is rijk aan natuurlijke hulpbronnen, waaronder ijzererts, bauxiet en aardolie.

Aardolie

Veel voorraden in het reservoir gedeelte voor de kust. Deze is opgesloten door een zoutlaag. De vindplaats is vooral ten oosten van Rio de Janeiro.

Niet alle olie is makkelijk te winnen: veel diepzeeolie (op 2km diepte + enkele km boren)

Brazilië wint gemiddeld 2,2 miljoen vaten olie, maar gebruikt  2,6 miljoen vaten per dag.

Hoe ontstaat aardolie ook alweer?

Bauxiet

Een aluminiumerts gewonnen uit lateriet. In een warm, vochtig klimaat met rijke plantengroei spoelden uit verweerd gesteente kleideeltjes uit. Er bleef een rode bodem over met een steeds hogere concentratie aluminium (de bodems in het tropisch regenwoud).

Bauxiet is een restproduct dat ontstaat door miljoenen jaren van chemische verwering van gesteente dat aluminiumsilicaat bevat. 

_{Bauxiet wordt gebruikt voor de productie van aluminium!}

IJzererts

Van oorsprong komt ijzererts voor in grote voorraden in oude gesteenten. Ooit ontstaan in ondiepe oceanen waar in zuurstofloos water ijzer oxideerde, dit sloeg neer op de bodem en werd bedekt met sediment. 

In de Carajasmijn, de grootste ijzerertsmijn ter wereld, ligt het ijzererts aan de oppervlakte.

Vindplaats: vooral in de Minas Gerais.

Lees eerst de tekst over ijzererts en zet daarna de stappen over het vorm van ijzererts in de juiste volgorde:

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Stap 5

https:

Hydro-elektriciteit

Energie gewonnen uit waterkracht. 

Nadeel?

• Aantasting flora, fauna
• Gedwongen verhuizingen, aantasting leefgebied inheemse stammen
• Loop van de rivier verstoord, droogte en inundatie.
• Methaanuitstoot stuwmeer
• Benodigde infrastructuur nodigt uit tot verdere ontsluiting

Waarom vind je hydro-electrische energiecentrales (waterkracht) vooral in het zuidoosten van Brazilië?

Fysische dimensie: ligging rivieren in hoogland maak stuwdammen mogelijk

Economische dimensie: ligging economische centra incl. industrie dus grote vraag naar stroom producenten

Demografie: grootste bevolkingsconcentratie dus grote vraag naar stroom consumenten

Bio-brandstof

Brandstof gewonnen uit suikerriet.

Nadeel?

• Landgrabbing
• Armeren worden verdreven
• Grootschalige landbouw heeft flinke impact op het milieu/natuur 

Zijn de volgende stellingen gerelateerd aan landgrabbing?

I Grootschalige landbouw levert geen extra banen op
II Arme / kleine partijen worden verdreven

1. I wel, II niet
2. I niet, II wel
3. Beiden wel
4. Beiden niet

Lesdoel

• Je weet over welke natuurlijke hulpbronnen Brazilië beschikt, hoe die zijn ontstaan, waar ze voorkomen en hoe ze benut worden.
  
• Je weet dat Brazilië grote mogelijkheden heeft op het gebied van duurzame energievoorziening dankzij de productie van biobrandstoffen en het gebruik van hydro-elektriciteit.
  
• Je begrijpt waarom er bij het gebruik van de Braziliaanse natuurlijke hulpbronnen conflicten ontstaan tussen ecologische, sociaal-culturele en economische belangen.
  
• Je kunt beoordelen in welke mate Brazilië zijn natuurlijke rijkdommen op een duurzame wijze exploiteert.