Bijwoordelijke bepaling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Bijwoordelijke bepaling

Doel: 

• Na deze les weet ik wat de bijwoordelijke bepaling is
• Ik kan de bijwoordelijke bepaling aanwijzen in de zin 

Waarom leren ontleden?

Als je weet hoe een zin is opgebouwd, dan kan je de betekenis makkelijker achterhalen. Ook is de spelling van sommige woorden afhankelijk van hun plaats in de zin.

Als je een andere taal dan het Nederlands moet leren, is kennis van ontleden ook heel handig. Je kan dan gebruik gaan maken van de overeenkomsten tussen talen.

Herhaling zinsdelen

Welke zinsdelen hebben we tot nu toe allemaal gehad/geleerd?

Alle kinderen vinden de persoonsvorm in deze zin.
De persoonsvorm is:

1. kinderen
2. vinden
3. persoonsvorm
4. deze

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. het eerste werkwoord van een zin.
2. alle werkwoorden samen in een zin.
3. het laatste werkwoord van een zin.

Het onderwerp kun je vinden door de volgende vraag te stellen:

1. wie/wat?
2. wie/wat+persoonsvorm?
3. wie/wat + werkwoordelijk gezegde
4. wie/wat + lijdend voorwerp?

In welke volgorde moet je een zin ontleden?

1. ond - pv - zinsdelen - wwg
2. pv - wwg - zinsdelen - ond
3. zinsdelen - ond - pv - wwg
4. pv - zinsdelen - wwg - ond

Het lijdend voorwerp kun je vinden door de volgende vraag te stellen:

1. wie/wat + wg + ow?
2. wie/wat + wg?
3. wie/wat + mv?
4. wie/wat + lv?

Zinsdelen benoemen

1. Persoonsvorm                        (verander de tijd  of maak vragend)
2. Onderwerp                               (wie + pv?  of wat + pv?)
   
3. Werkwoordelijk gezegde   (alle werkwoorden in de zin)
4. Lijdend voorwerp                  (wie + alle benoemde zinsdelen? of wat + alle                                                              benoemde zinsdelen?)
5. Meewerkend voorwerp      (aan wie + alle benoemde zinsdelen? of voor                                                                wie + alle benoemde zinsdelen?)

Een bijwoordelijke bepaling

• Belangrijkste zinsdelen: persoonsvorm, onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp , meewerkend voorwerp. 
• Wat overblijft is meestal de bijwoordelijke bepaling (bwb). 
• Een bijwoordelijke bepaling geeft antwoord op vragen als  wanneer, waar, waarmee, hoe, hoeveel, hoe, waarom, waarheen, waardoor,
  

Bevat deze zin een bijwoordelijke bepaling?

Over een jaar moeten we de auto opnieuw in de garage laten keuren.

1. Nee, de zin bevat geen bijwoordelijke bepaling.
2. Ja, de zin bevat één bijwoordelijke bepaling.
3. Ja, de zin bevat twee bijwoordelijke bepalingen.
4. Ja, de zin bevat drie bijwoordelijke bepalingen.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

De buurman 

wilde

gisteren

het vogelhuisje

in de boom

hangen.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Zin:

onderwerp

werkwoordelijk gezegde

lijdend

voorwerp

meewerkend

voorwerp

bijwoordelijke

bepaling

Ze

heeft

 dit jaar

een mooi cadeau 

voor haar vader

gemaakt.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Zin:

onderwerp

werkwoordelijk

gezegde

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

bijwoordelijke bepaling

Ze

feliciteerde

hem

in de woonkamer. 

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

De auto van mijn vader

is

afgelopen zomer

helaas

niet

goedgekeurd.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

Morgen

gaat

het kleine meisje

bij haar oma

logeren.

Ontleden

Bij het ontleden benoem je eerst: de persoonsvorm, het gezegde, het onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp. De zinsdelen

die je overhoudt na het benoemen, zijn de bijwoordelijke bepaling (bwb).

Niet elke zin bevat een bwb en sommige zinnen hebben meer dan één bwb.

Bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op de vragen:

waar, wanneer, waarom, waarmee, waardoor, hoe en hoeveel.

Wat is een bijwoordelijke bepaling?

Hij fietste naar het sportveld.
De bijwoordelijke bepaling is:

Wat is de bijwoordelijke bepaling?
Met deze auto wil ik rijden.

1. ik
2. wil rijden
3. auto
4. met deze auto

Een bijwoordelijke bepaling geeft antwoord op vragen die beginnen met:

1. wanneer, waar, hoe, hoeveel, waarheen, waarom, waardoor, waarmee
2. wie, wat
3. voor wie, voor wat
4. aan wie