Les 3&4: De Verlichting en Absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Overzicht lessen en vaardigheden

Geschiedenis Periode 3

         Les 1&2: Wetenschappelijke Revolutie

         Les 3&4: De Verlichting en Absolutisme

         Les 4&5: De verlichting en de Amerikaanse Revolutie

         Les 6&7: Franse Revolutie

         Les 7&8: Terugblik

         Havo: HS     Vwo: HS

Absolutisme

• = Het streven naar absolute macht van de vorst, absoluut op alle domeinen:

1.  Politiek & militair
2.  Economisch (Mercantilisme)
3.  Religieus (één geloof)
4.  Cultureel (hofcultuur)

• Grootse voorbeeld is Lodewijk XIV van Frankrijk (de Zonnekoning).

Oefenen met vragen

Beheers je de theorie als je kijkt naar de toetsvragen?

Maak opdracht 2 alleen in stilte

Daarna kort in tweetallen bespreken 

Vervolgens Klassikaal cheken

Schrijf je antwoord ook echt top!

Lodewijk XIV was in een oneindig aantal opzichten een groot vorst. Een fout tegen de grammatica of tegen de spelling kan op geen enkele manier de schittering laten verbleken van zijn reputatie, die gebaseerd is op tal van daden die hem onsterfelijk hebben gemaakt. Hij had alle reden om te zeggen:

 
"Ceasar est super grammaticam" (De keizer staat boven de grammatica). Ik ben op geen enkel terrein groot. Alleen door hard te werken kan ik me misschien op een dag nuttig maken voor mijn vaderland. Dat is het enige waardoor ik me hoop te onderscheiden. Kunsten en wetenschappen zijn altijd
producten van de overvloed geweest.

Vraag:
Welk kenmerk van absolutisme zit in deze bron? Geef dit aan met een voorbeeld uit de bron

Antwoord

- Kenmerk van het absolutisme is dat de koning de volledige macht heeft.

• Lodewijk XIV stond zelfs boven de grammatica regels /

Regels die voor iedereen gelden, gelden maar niet voor hem.

De Verlichting

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kan en ken je:

• Uitleggen wat de Verlichting is binnen de maatschappelijke context

 Wat is de Verlichting?  

'Onmondigheid is het onvermogen om je van je eigen verstand te bedienen, zonder de leiding van een ander. {...} "Heb de moed je van je eigen verstand te bedienen..." is dan ook het motto van de Verlichting.'

Immanuel Kant

Oftewel: "Durf te denken"

Nieuwe ideeën over samenleven

• Door nauwkeurig te observeren en te experimenteren hadden de wetenschappers veel nieuwe dingen ontdekt. 
• Filosofen gaan deze techniek toepassen op de samenleving. 

• Rationeel optimisme: 'het vertrouwen dat de samenleving beter en eerlijker kan worden door het gebruik van ratio'

Maatschappelijk Verschijnsel

De wetenschap werd een hobby van de adel en de gegoede burgerij (nog breder gedragen binnen de samenleving).

Renaissance > Wetenschappelijke Revolutie > Verlichting
 

Rationeel naar de samenleving kijken

- Waarom heeft één iemand zoals een vorst zoveel macht? 

- Waarom bepaald de kerk eigenlijk hoe wij ons moeten gedragen? 

- Waarom is het zo dat als je als boer wordt geboren dat je zelf ook boer moet worden? 

- bestaan er natuurlijke rechten voor ieder mens?  

Naar de samenleving kijken met de vraag: wat is nu eigenlijk een natuur recht en wat is nu eigenlijk door mensen bedacht en in stand gehouden (Wat is dus alleen zo omdat het traditie is)?

Verlichte filosofen

- Verlichting is een 'manier' van denken. niet zozeer een idee.

- veel verlichte filosofen over heel Europa die over verschillende onderwerpen nadachten. 

Montesqiue vroeg zich af waarom één iemand de macht had over iedereen. Trias politica

Voltaire vroeg zich af waarom de kerk zoveel macht had? bestaat god? 

Locke vroeg zich af waarom er standen bestonden in een maatschappij

Zelf aan de slag

Antwoorden toets controleren/ nabespreken

en/ of verder met opdrachten uit het boek

Havo: 6.1 Blz 128

Vwo: 7.1 Blz 178

Waarom was de wetenschappelijke revolutie een belangrijke aanleiding voor het ontstaan van verlichte filosofen?

Twee politieke nieuwe ideeën

- Rousseau

- John Locke

Wat waren de ideeën van deze twee personen als het gaat om de politiek? Zoek dat voor alle drie de verlichte denkers uit. Volgende les bespreken we hun gedachtegoed.

Denk aan: De rol van de burger, koning en het historische begrip

Blz:   Havo:  130           Vwo: 202