Maniërisme, barok & Constantijn Huygens

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wie schreef de Spaanse Brabander Jerolimo, het Boertig, amoureus en aandachtig groot liedboek en De Klucht van de Molenaar? Alleen achternaam.

Wiens zomerhuisje zie je op de afbeelding en hoe wordt dit gebouw genoemd? Alleen achternaam.

Het verbeteren van de Klassieke Oudheid door het bedenken van nieuwe genres en het gebruiken van Bijbelse stof noemen we ...?

1. translatio
2. imitatio
3. aemulatio

Sixtijnse kapel, Michelangelo

In het begin van de Renaissanceperiode lag de nadruk op een realistische weergave van het lichaam. In het maniërisme verdwijnt dit en krijgen we een ...

1. grote hoofden, kleine lichamen
2. onnatuurlijke houding

Noem een kenmerk dat past bij de barokkunst.

Fontein Bernini

Burgerlijk realisme

Portret door Frans Hals

 

- Bedoeld voor rijke koopliedenstand, niet voor Kerk, hof of adel. (gevolg van economische situatie dus) 

- Zakelijke en realistische kunst 

- Overeenkomst met barok in kleurgebruik (diep, warm en donker) en licht-donker (clair-obscur)

Barokmuziek

- Opera (in navolging van Grieks drama waarin muziek en toneel ook één geheel hadden gevormd)

- Eenstemmigheid, vanwege verstaanbaarheid

- Oratorium: groots opgezet zangstuk voor orkest, koor en solisten, maar zonder toneelenscenering

Bij welke gelegenheid wordt dit nummer veel gebruikt?

- Wonderkind

- Veel talen (Grieks, Latijn, Frans, Duits, Engels, Spaans en Italiaans)

- Homo universalis (schilder, dichter, betawetenschapper, componist, architect)

- Korenbloemen

- Epigrammen, sneldichten, zie pagina 61

- Soms ingewikkelde en moeilijke versvormen die niet meer zijn dan “een maniëristisch woordenspel”, maar ook gedichten waarin de emotie wel centraal staan.

- In 1637 overleed zijn vrouw Susanna van Baerle, ‘Sterre’

Wat is voor jou woordkunst? Ken jij zelf een voorbeeld van 'woordkunst'?

Overleg even een minuutje over deze vraag in tweetallen.

Voorbeeldvraag 1

In onderstaande tekst wordt op meerdere plekken een woord weggelaten. Schrijf alleen de getallen en juiste woorden op.

Dit hoofdstuk gaat over de periode de 1… In deze periode werd de mens belangrijker, het wereldbeeld waarin de mens centraal staat noemen we het 2… Dit staat tegenover het 3… dat in de Middeleeuwen heerste. Het nieuwe wereldbeeld wat het resultaat van mensen die op basis van klassieke teksten tot de conclusie kwamen dat de mens en het leven op aarde even belangrijk waren als het hiernamaals op basis van klassieke teksten. Dit noemen we ook wel 4…

Voorbeeldvraag 2

Zoek de juist combinaties bij elkaar. Schrijf alleen de letter en het bijbehorende getal op.

1) theocentrisme 2) motet 3) Isaac Newton

4) stadhouder 5) barok

A) Opvatting die in de Middeleeuwen centraal stond, dat god en het hiernamaals belangrijker waren dan de mens en het leven op aarde.

B) Kunststroming die emotioneler was dan de Renaissancekunst met emotionele onderwerpen zoals de kruisiging. De kleuren waren diep en warm en er werd veel aandacht besteed aan licht-donker.

C) Oorspronkelijk eenstemmig, religieus lied dat zonder begeleiding (a capella) werd gezongen. Later kon de stof ook wereldlijk zijn en waren de liederen ook wel meerstemmig.

D) Wetenschapper die de theorie van de zwaartekracht opstelde en grondlegger van de mechanica en differentiaalrekening was.

E) Bevelhebber van de vloot en het leger. Iemand die uit naam van een landheer het gezag voert in een bepaald gebied.

Welk kenmerk hoort bij het maniërisme?

1. realistische lichaamsverhoudingen
2. perspectief vanuit een onverwachte hoek

Bij welke kunststroming past de clair-obscure techniek?

1. Renaissance
2. Maniërisme
3. Barok
4. Rococo

Wie is een voorbeeld van een Nederlandse 'homo universalis'?

1. P.C. Hooft
2. G.A. Bredero
3. Joost van den Vondel
4. Constantijn Huygens

Leg in eigen woorden uit waarom Constantijn Huygens een maniëristische dichter was.

Huiswerk

Leer §23 & §24

Lees de "Inhoud" door, zorg dat je die kan samenvatten.

Kijk eens op https://www.literatuurgeschiedenis.org/teksten/lucifer