3.2 De Oranjes worden de baas

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

H3: 1800-nu Wie beslist?

Memo klas 2 mavo

3.2  De Oranjes worden de baas

Leerdoelen

Aan het eind van deze presentatie kun je uitleggen:

- waarom Nederland in 1813 weer een koninkrijk werd

-hoe het land toen bestuurd werd

-waarom Nederland in 1848 een nieuwe grondwet kreeg

-welke gevolgen dit had voor het bestuur van Nederland.

Hoe zat het ook alweer?

• 1800-1900
• Burgers en stoommachines
• Industriële revolutie
• fabrieken
• 
  

Maar daarvoor ook:

• 1795-1813: Fransen de baas in Nederland, tijd van Napoleon

1789: 

De Franse Revolutie

• Strijd voor vrijheid, gelijkheid en broederschap

• De koning wordt afgezet en vermoord

• Meer gelijkheid: einde aan de standenmaatschappij

• Een grondwet

1795-1801: 

Bataafse Republiek

• Revolutie o.l.v. de Patriotten: zij willen meer invloed voor het volk 

• De Patriotten krijgen hulp van de Fransen

• Frankrijk bezet Nederland (1795-1813) en stadhouder Willem V vluchtte naar Engeland

1815: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

• Napoleon verslagen bij Waterloo

• Zoon van gevluchte stadhouder Willem V wordt koning Willem I

• Nederland krijgt een grondwet en een tweekamerstelsel

• Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: Nederland, België en Luxemburg

1813-1840:

Koning Willem I

• Nederland is vanaf 1813 een monarchie. Willem I wordt koning. 
  
• In 1815: grondwet: constitutionele monarchie: koninkrijk met een grondwet (=basiswet met rechten en plichten voor alle burgers. Er staat ook in hoe het land bestuurd moet worden)
  
• Koning heeft veel macht! 
  
• Eerste Kamer én alle ministers werden benoemd door koning
• Tweede Kamer gekozen door rijke burgers
  

Belgische Revolutie

1830

Tijdens de viering van de verjaardag van koning Willem I in Brussel, 

slaat de vlam in de pan en komt het volk in opstand.

Ruim een maand later roepen de Belgen hun onafhankelijkheid uit

1830-1839: België wordt onafhankelijk

Oorzaken:

• Nederlands officiële taal

• Protestantse geloof is de staatsgodsdienst: België is katholiek

• Belangrijke banen vaak in handen van Nederlanders

• Nederland wordt voorgetrokken
  

Gevolgen

1831: Leopold I wordt de eerste Belgische koning

1839: onder internationale druk erkent Willem I de onafhankelijkheid

1840: Willem I treedt af

1840-1848: 

Koning Willem II

• Conservatief: wil liever geen veranderingen

• Regeert, min of meer, als absoluut vorst

• Moet niets weten van democratie
  

Aantekening (1)

• 1813 komt er weer een Oranje op de troon: Willem I wordt koning der Nederlanden
• Belgie wordt bij Nederland gevoegd en Nederland krijgt een tweekamer- stelsel met een Eerste en een Tweede Kamer 
• Tweede Kamer : gekozen door kleine groep rijke burgers
• Eerste Kamer : benoemd door de koning.
• Ministers regelen zaken op een bepaald gebied bijvoorbeeld: financiele zaken
• 1830 ontstaat er opstand in Belgie, Belgie hoort hierna niet meer bij NL

Aantekening (2)

1848 = belangrijk jaar! -> nieuwe grondwet

• in heel Europa zijn opstanden en revoluties: mensen eisen meer inspraak. De Franse koning treedt af.
• liberalen o.l.v. Thorbecke zorgen in NL voor nieuwe grondwet ->
• alle burgers krijgen dezelfde grondrechten, bv vrijheid van meningsuiting
• koning verliest politieke macht
• ministers moeten gehoorzamen aan het parlement, niet meer aan de koning
• rijke burgers kiezen het parlement, niet de koning

Wie mogen er in 1848 stemmen?

1. Mannen
2. Rijke mannen en vrouwen
3. Mannen die voldoende belasting betalen
4. Niemand

Wat is een constitutionele monarchie?

1. Koninkrijk met een grondwet
2. Koninkrijk zonder grondwet
3. Land met een grondwet maar geen koning
4. Koninkrijk met een absolute koning

In welk jaar kreeg Nederland voor het eerst een Nederlandse koning?

1. 1813
2. 1815
3. 1830
4. 1848

Een ander woord voor constitutie is:

1. Koning
2. Grondwet
3. Republiek
4. Parlement

De belangrijkste politieke groep in 1848 waren de ......?......

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Confessionelen

In 1848 zijn dit de belangrijkste namen:

1. Willem I - Thorbecke
2. Willem II - Willem I
3. Willem II - Thorbecke
4. Willem III - Thorbecke

Wie hebben er kiesrecht in 1848?

1. Mannen mogen stemmen
2. Rijke mannen en vrouwen mogen stemmen
3. Als een man genoeg belasting betaald mag hij stemmen
4. Niemand mag stemmen

Ministeriële verantwoordelijkheid betekent:

1. Ministers kunnen niet vervolgd worden
2. Ministers zijn verantwoordelijk voor goed bestuur
3. Ministers hebben geen invloed
4. Ministers zijn verantwoordelijk voor de koning

Welke politieke groep mocht een nieuwe grondwet maken

1. Socialisten
2. liberalen
3. democraten
4. prinsgezinden

Een land zonder koning(in) is een:

1. Monarchie
2. Republiek
3. Dictatuur
4. Staat

Wat betekent ' algemeen kiesrecht? '

1. stemrecht voor vrouwen
2. stemrecht voor rijke mannen
3. stemrecht voor mannen
4. stemrecht voor mannen en vrouwen

Koninkrijk met een grondwet is:

1. Parlementaire democratie
2. Constitutionele monarchie

Het volk regeert via gekozen volksvertegenwoordigers
Dit noem je:

1. Een dictatuur
2. Een monarchie
3. Een parlementaire democratie
4. Verkiezingen

Wie had de meeste macht voor 1848?

1. De koning
2. Het parlement
3. Provinciale Staten
4. De ministers

Wie had de meeste macht na 1848?

1. De koning
2. Het parlement
3. Provinciale Staten
4. De ministers

Leerdoelen

Aan het eind van deze presentatie kun je uitleggen:

- waarom Nederland in 1813 weer een koninkrijk werd

-hoe het land toen bestuurd werd

-waarom Nederland in 1848 een nieuwe grondwet kreeg

-welke gevolgen dit had voor het bestuur van Nederland.