introductie Romantiek (PTJ)

Literatuurgeschiedenis negentiende eeuw
1 / 18
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

This lesson contains 18 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 15 min

Items in this lesson

Literatuurgeschiedenis negentiende eeuw

Slide 1 - Slide

Negentiende eeuw

Slide 2 - Mind map

Historische achtergrond 1800-1875
Het doorwerken van de Verlichting:
  • Liberalisme werd de heersende ideologie  (politiek-maatschappelijke stroming)
  • Steeds meer politieke invloed voor de burgerij (John Locke - volkssoevereiniteit)
  • Volken worden onafhankelijk (1776 VS/ 1789 Frankrijk)
  • Afschaffing slavernij (1863 Nederland)

Economische bloei door industriële revolutie en technische vernieuwingen

Slide 3 - Slide

Nederland 
1795-1815 kolonie van Frankrijk (Napoleon)
v.a. 1815 Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (grondverdeling - Willem 1)
1830 Afscheiding België (revolutie Belgen -Willem 1)
1848 Begin parlementaire democratie (grondwetsherziening - verntwoordelijkheid voor beleid)

Slide 4 - Slide

Cultuur
Romantiek en realisme

Slide 5 - Slide

Romantiek

Slide 6 - Mind map

Romantiek
Nieuwe cultuurstroming is een reactie op Verlichting
Kenmerken Verlichting: rationalisme en classicisme
Kenmerken Romantiek: 
  • gevoeligheid: lyrische kunst  (gevoelsuiting)
  • verbeeldingskracht: ontsnappen aan het hier en nu, naar een andere tijd of streek, de ongerepte natuur of het bovennatuurlijke.
  • individualisme: nadruk op originaliteit

Slide 7 - Slide

Romantische schilderkunst
  • open compositie, afbeelding lijkt deel van een groter geheel
  • warme kleuren
  • meer nadruk op kleur dan op vorm
  • onderwerpen: natuur, verre oorden, andere tijden

Slide 8 - Slide

Natuur
Het schilderij 'Schipbreuk op een rotsachtige kust' van Wijnand Nuijen (1837) is een hoogtepunt uit de Nederlandse romantische schilderkunst. De natuur is erg belangrijk en wordt vaak uitvergroot: zeer heftige stormen, zeer donkere en dreigende luchten, zeer grote bomen.

Slide 9 - Slide

Waarom is deze afbeelding 'romantisch'?

Slide 10 - Open question

Literatuur
  • Antirationalisme
  • Nadruk op gevoel: Weltschmerz en Sehnsucht
  • Weltschmerz: romantische melancholie/droefgeestigheid (Jean Paul Richter 1763-1825)
  • Sehnsucht: romantische verlangen naar het onbereikbare geluk (ziekelijk lijden)
  • Escapisme: het willen ontsnappen aan de realiteit
  • Populaire genres: ballade, sprookje, griezelverhaal, historische roman, detective

Slide 11 - Slide

Sehnsucht is
A
Het verlangen naar het verleden.
B
Het verlangen naar de onbereikbare geliefde.
C
Het verlangen naar het onbereikbare.
D
Het verlangen naar exotische oorden.

Slide 12 - Quiz

Weltschmerz is
A
Suïcidaal zijn.
B
Verbolgen zijn over de liefde.
C
Hunkering naar een ideale samenleving.
D
Verdriet over een onvolmaakte wereld.

Slide 13 - Quiz

Sprookjes horen vooral bij de Romantiek omdat men toen
A
geïnteresseerd was in oude volksverhalen.
B
geïnteresseerd was in het verleden.
C
wilde vluchten naar het platteland.
D
wilde vluchten uit het hier en nu.

Slide 14 - Quiz

Een ander woord voor vluchten is
A
sciencefiction
B
industrialisering
C
escapisme
D
detectives

Slide 15 - Quiz

Slide 16 - Video

Slide 17 - Video

Literatuuropdracht vwo 6 Snikken en grimlachjes van Piet Paaltjens 
Lees de levensschets van Piet Paaltjens en de gedichten uit de bundel Snikken en grimlachjes. Deze kun je vinden op dbnl.nl via https://www.dbnl.nl/tekst/have010snik03_01/
- Bepaal het levensgevoel van Piet Paaltjens en bepaal de thematiek van zijn werk. Voor het bepalen van zowel het levensgevoel als de thematiek gebruik je bronnen. Deze bronnen lever je aan volgens het APA-systeem van de Tilburg University https://itswww.uvt.nl/lis/es/apa/apa-handleiding.pdf
- Kies een gedicht uit de bundel en leg uit waarom dit gedicht typerend is voor het werk van Piet Paaltjens. Deze uitleg voldoet qua structuur, woordenschat, taalverzorging, publiekgerichtheid en onderwerp aan niveau 4F (ON p. 439 t/m 442)
- Bijkomende vragen die je beantwoordt, zijn:
1. In welke periode van de literatuurgeschiedenis kun je deze bundel plaatsen?
2. In hoeverre is deze bundel typerend voor die tijd of een bepaalde literaire ontwikkeling? Geef als toelichting enkele voorbeelden uit de gedichtenbundel, gedichten of het gedicht.

Slide 18 - Slide