3.4: Uit de loopgraven, uit de oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H3: In de loopgraven

3.4: Uit de loopgraven, uit de oorlog

Wat weet je nog
van vorige week?

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen waarom de Verenigde Staten eerst niet en later wel meedoen aan de Eerste Wereldoorlog.

2. Je kunt uitleggen waarom Rusland uit de Eerste Wereldoorlog stapt.

3. Je kunt uitleggen waarom de Eerste Wereldoorlog leidde tot een revanchegedachte in Duitsland.

Duikbotenoorlog

De oorlog werd ook op zee uitgevochten. Duitse onderzeeboten hadden in 1915 het passagiersschip de Lusitania tot zinken gebracht. Dit schip had ook wapens aan boord. 

In de Verenigde Staten reageerde men woedend, maar de Amerikaanse president Woodrow Wilson besloot buiten de oorlog te blijven. De VS voerden namelijk een buitenlandse politiek van isolationisme: weinig bemoeienis. 

De VS steunden de geallieerden wel met leningen en materiaal. Door de aanval op de Lusitania groeide de anti-Duitse stemming wel. 

Woodrow Wilson

Zimmermann-telegram

Duitsland wilde voorkomen dat de VS toch mee gingen doen met de oorlog en bedachten een plan. 

In 1917 kondigde de Duitse minister van Buitenlandse Zaken in het Zimmermann-telegram een onbeperkte duikbotenoorlog aan. Hiermee moest de toevoer over zee naar Groot-Brittannië afgesneden worden. Ook schepen van neutrale landen, zoals de VS, werden getorpedeerd. In het telegram vroeg Duitsland aan Mexico om samen een oorlog te beginnen tegen Amerika. 

Het telegram werd onderschept en de VS nam uit woede deel aan de oorlog. De geallieerden kregen er een machtig bondgenoot bij. 

'Wat als'-geschiedenis!

Hoe zou de Eerste Wereldoorlog zijn verlopen als het Zimmermann-telegram nooit verstuurd was? Leg je mening zo duidelijk mogelijk uit. 

Rusland doet niet meer mee

In het oostfront verliep de oorlog slecht voor het Russische leger. Er werden verouderde wapens gebruikt en er waren geen goede uniformen om in de koude winters te vechten. 

Door de miljoenenbevolking werd Rusland niet snel verslagen: Tsaar Nicolaas II en zijn generaals konden steeds nieuwe soldaten sturen. 

Voedsel en brandstof werden steeds schaarser. De ontevredenheid over Nicolaas II groeide ook: de bevolking had niks te zeggen. 

Revolutie! 

In 1917 was de ontevredenheid zo groot dat de tsaar werd afgezet. Een voorlopige regering nam het over, maar de communistische partij van Rusland bleef ontevreden. 

Hun leider Lenin beloofde 'Vrede, brood en land' en sprak daarmee veel mensen aan. 

Tijdens de oktoberrevolutie grepen de communisten (bolsjewieken) de macht. Om de beloftes na te komen, wilde Lenin een eind maken aan de oorlog. Er kwam een wapenstilstand met Duitsland: de Vrede van Brest-Litovsk. 

Hierdoor hoefde Duitsland nog maar op één front te vechten.

Vladimir Lenin

Duitsland geeft op

De Duitse soldaten waren na 3.5 jaar volledig uitgeput. Mede door de Amerikaanse steun kwam het Duitse leger bij de rivier de Marne tot stilstand. 

In 1918 verliep de bevoorrading van wapens en voedsel steeds slechter. De soldaten kwamen in opstand en dit sloeg door naar de Duitse steden. De legerleiding had geen andere keus dan tegen de keizer zeggen dat de oorlog opgegeven moest worden. 

Keizer Wilhelm II deed dit en vertrok naar Nederland. 

Wapenstilstand & Vrede

De nieuwe Duitse regering sloot op 11 november 1918 de Wapenstilstand van Compiègne. Dit gebeurde in een treinwagon ten noorden van Parijs. 

Uiteindelijk werd in 1919 het Verdrag van Versailles ondertekend. Duitsland kreeg alle schuld. 

• Het gebied Elzas-Lotharingen moest terug naar Frankrijk
• Duitsland moest enorme schadevergoedingen betalen: de herstelbetalingen. 

Duitsland voelde zich enorm vernederd en er ontstond een nieuwe revanchegedachte. 

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Welke strafbepaling uit de Vrede van Versailles herken je in de afbeelding?

1. Duitsland moet enorme herstelbetalingen doen om de schade te vergoeden;
2. Duitsland mag alleen nog maar een heel klein, zwak leger houden, zonder tanks en vliegtuigen;
3. Duitsland mag in de provincie Rijnland (bij België en Frankrijk) helemaal geen soldaten meer hebben;
4. Duitsland moet 10% grondgebied geven aan buurlanden

oorzaak

gevolg

Een oorzaak / gevolg van de enorme herstelbetalingen voor Duitsland is het ondertekenen van de Vrede van Versailles. 

In de Vrede van Versailles staat dat Duitsland wordt demillitariseerd.

Een oorzaak/ gevolg van de verplichte demilitarisatie van Duitsland is het vernietigen van alle Duitse oorlogsschepen. 

Duitsland verliest de oorlog. Een oorzaak / gevolg is het verlies van de provincie Elzas-Lotharingen + alle kolonies. 

Sleep de punaises naar de juiste kaart:

Kaart van Europa van vóór de WOI

Kaart van Europa van kort na de WOI

De Eerste Wereldoorlog

Sleep de pictogrammen naar de juiste plek zodat je het verloop van de Eerste Wereldoorlog duidelijk maakt.

...

...

...

...

...

...

Klik op de vraagtekens om de zinnen te bekijken

Waarom is 1917 een keerpuntjaar?

Sleep de zinnen naar de juiste plek

Duitsland geeft zich over

Frankrijk geeft zich over

De Verenigde Staten stoppen met de oorlog

Franz-Ferdinand wordt vermoord

Na de Russische Revolutie stopt Rusland met de oorlog

Duitsland wordt bondgenoot van Rusland

De Verenigde Staten doen mee met de oorlog

Nederland wordt neutraal

Werktijd

Havo

VWO

Klaar? 

Maak 3.4: Uit de loopgraven 

Opdr. 1a - 10b

Maak 3.4: Uit de loopgraven

Opdr. 1a - 7b

Nakijken via Tijd voor GS. 

kleinestappen.ntr.nl