5.3 Scheiding van machten

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

5.3 Scheiding van machten 
lesboek bladzijdes 78 en 79 

Leerdoelen 

• Je kunt uitleggen wat de machtenscheiding, oftewel de trias politica, is en welke doel deze heeft 
• Je kunt de verschillende machten daarvan benoemen en uitleggen
• Je kunt uitleggen wat het legaliteitsbeginsel is en welk doel het heeft  

Trias Politica
Machtenscheiding
Montesquieu

2. Machtenscheiding

• Franse filosoof Montesquieu (1689 - 1755)
• 'De ervaring leert dat iedereen die de macht heeft, geneigd is daar misbruik van te maken'
• Elkaar controleren en in balans houden

Trias politica in de samenleving

Wet: NIX18 (niet roken en drinken voor je 18e).

• Wie heeft deze regel bedacht?
• Wie zorgt ervoor dat er naar deze wet geluisterd wordt?
• Wie grijpt er in als iemand van 18 toch rookt of drinkt?

De NIX18-campagne is een initiatief van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in samenwerking met een groot aantal partners.

Waar het draait om het maken van de NIX18-afspraak, zodat WIJ (ouders, sportclubs, horeca, scholen en iedereen die mee wil doen) samen voorkomen dat jongeren onder de 18 roken en drinken.

Hoe zit het in dictaturen?

Het legaliteitsbeginsel

Ook de overheid moet zich aan de wet houden 

Bedoeld om machtsmisbruik en willekeur tegen te gaan.

De wet moet opgevolgd worden 

Burgers en overheid weten waar ze aan toe zijn

Wat is het doel van de scheiding der machten?

1. Er voor zorgen dat niemand teveel macht heeft
2. Er voor zorgen dat mannen niet teveel macht hebben
3. Er voor zorgen dat iedereen mag stemmen
4. Er voor zorgen dat de rechter de meeste macht heeft

Welke macht hoort niet bij de scheiding der machten?

1. Uitvoerende macht
2. Wetgevende macht
3. Rechterlijke macht
4. Militaire macht

Hoe wordt de scheiding der machten genoemd?

1. Trias Politica
2. Parlementaire democratie
3. Democratie
4. Rechtsstaat

Wat is het legaliteitsbeginsel?

1. Naast rechten hebben we ook plichten.
2. Je kan niet twee keer worden vervolgd.
3. Iets is alleen strafbaar als het in de wet staat.
4. De overheid kan ook strafbaar zijn.

Iedere handeling van de overheid moet gebaseerd zijn op een wet

Scheiding van politieke macht in 3 onderdelen

Het gedrag van anderen beïnvloeden

Beoordeeld of wetten goed worden nageleefd

Ministers vertellen hun ambtenaren wat ze moeten doen

Neemt wetten aan waaraan burgers en overheid zich moeten houden

legaliteitsbeginsel

Dictatuur 

Macht

Rechtsprekende macht

Trias politica

Uitvoerende macht

Wetgevende macht

Rechters zijn verplicht de regering te steunen

Aan de slag!

Maken paragraaf 5.3 volgens studiewijzer