§3.2 - Reactievergelijkingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

§3.2 Reactievergelijkingen

Je leert:

• een chemische reactie weergeven in een reactieschema

• de 4 toestandsaanduidingen gebruiken in een reactievergelijking

• een reactievergelijking kloppend maken

• reactievergelijkingen opstellen

Reactieschema

Als we het hebben over "het verbranden van methaan met zuurstof waarbij koolstofdioxide en water ontstaan" dan kunnen we dat in een reactieschema zetten:

methaan      +          zuurstof       ->      koolstofdioxide    +     water

In een reactieschema staan dus alle beginstoffen voor de reactiepijl en alle reactieproducten na de pijl.

De stoffen worden in woorden opgeschreven.

Reactieschema

In een reactieschema staan ook de fases van de stoffen:

vaste stof                                 krijgt als symbool              (s)

vloeistof                                    krijgt als symbool              (l)

gas                                               krijgt als symbool              (g)

opgeloste stof in water  krijgt als symbool               (aq)

Dus met faseaanduidingen wordt het reactieschema dan:

methaan (g)   +   zuurstof (g)   ->   koolstofdioxide (g) +  water (g)

Reactievergelijking

Maar in scheikunde gebruiken we niet het reactieschema:

methaan      +          zuurstof       ->      koolstofdioxide    +     water

Maar de stoffen worden geschreven in molecuulformules en dan noemen we het een reactievergelijking.

De reactievergelijking van de reactie wordt dan:

     CH4 (g)   +      O2 (g)     ->     CO2 (g)     +     H2O (g)

Reactievergelijking kloppend maken

Maar dan zijn we nog niet helemaal klaar met de reactievergelijking.

In §3.1 heb je geleerd over de WET van BEHOUD van MASSA

Dit betekent dat er vóór de pijl en na de pijl van elke atoomsoort hetzelfde aantal moet zijn:

     CH4 (g)   +      O2 (g)     ->     CO2 (g)     +     H2O (g)

(zie vervolg volgende slide)

Reactievergelijking kloppend maken

Dit betekent dat er vóór de pijl en na de pijl van elke atoomsoort hetzelfde aantal moet zijn:

     CH4 (g)   +      O2 (g)     ->     CO2 (g)     +     H2O (g)

En nu is dat nog niet het geval:

Voor de pijl staat nu in totaal: 1x C , 4x H en 2x O

Na de pijl staat nu in totaal: 1x C , 2x H en 3x O

Je moet dit nog "kloppend maken"

Reactievergelijking kloppend maken

In de vorige slide zag je dat de atomen niet in dezelfde aantallen vóór en na de pijl aanwezig zijn. Je moet nog puzzelen om dit "kloppend te maken". Dus aantal moleculen veranderen zodat alles klopt.

                   CH4         +       2 O2       ->                                   CO2           +            2 H2O

C-atoom:  1                                                       C-atoom:      1

H-atoom:  4*1 = 4                                          H-atoom:                                      2*2        = 4

O-atoom:                         2*2 = 4                   O-atoom:     2                +            2*1         = 4                                  

Tips voor het kloppend maken

1) Voordat je begint schrijf je de atoomsoorten die voorkomen in de reactievergelijking onder elkaar en tel je de aantallen die je nu al hebt.

2) Begin met een atoomsoort die maar in 1 stof vóór de pijl en in 1 stof na de pijl voorkomt en maak deze gelijk.

3) Als er een stof is met maar 1 atoomsoort in de stof, dan maak je die als laatste kloppend (bijv O2 in het vorige voorbeeld)

4) Controleer op het einde ALTIJD of alles klopt.

Oefenen met kloppend maken

Je gaat aan de slag met de Phet-app:

Reactievergelijkingen doen kloppen

Je gaat eerst met de INLEIDING aan de slag om te oefenen.

Om het in het begin makkelijker te maken kan je gebruik maken van hulpmiddelen.

Maak de 3 voorbeelden nu kloppend.

Oefenen kloppend maken

Als je de 3 voorbeelden kloppend hebt gemaakt, dan ga je naar het SPEL van deze app.

Voltooi de 3 niveau's en maak een

screenshot van je resultaat. De foto van 

het resultaat lever je in via de opdracht die 

in Peppels klaar staat.

4 sterren in elke module levert je een bonus deel voor de toets.

Oefenen kloppend maken

Als je nog meer wil oefenen met kloppend maken, kan je extra werkbladen aan je docent vragen.

Het kloppend maken van reactievergelijkingen is BELANGRIJK voor de toets en het je dus goed beheersen.