5.2: Zelfstandige burgers (2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

5.2: Zelfstandige burgers

Deze les:

• uitleg 5.2: Stadsrechten
• uitleg 5.2: Stadsbestuur 
• uitleg 5.2: Macht van vorsten, steden en lage adel
• oefentoets

Aan het einde van deze les:

Kun je...

• ... uitleggen wat stadsrechten zijn en waarom steeds meer dorpen die kregen.
• .. in eigen woorden uitleggen hoe steden bestuurd werden.
• ... de betekenis van de volgende begrippen geven: burgerij, schepenen, burgemeesters en vroedschap
• ... je uitleggen hoe stadsrechten zorgden voor machtsverschuiving bij vorsten, steden en lage adel

Stadsrechten:

• privilege (voorrecht) om zelf dingen te regelen als dorp, zonder deze rechten bepaald de landheer alles.
• Wanneer een dorp stadsrechten kreeg werd het een stad.
• Steden gingen zelf zorgen voor rechtspraak en de toepassing van wetten, bouwden een stadsmuur en gingen zelf belasting (tol) heffen.

Leg uit waaraan je op deze afbeelding kunt zien dat dit een stad is met stadsrechten.

Burgerschap

• Een man kon burger van een stad worden als hij een jaar en één dag in de stad woonde, een beroep had en een geldbedrag betaalde.
• Horigen die van hun heer naar een stad mochten verhuizen verloren zo de rechten en plichten van een horige, er werd dan ook vaak gezegd: "stadslucht maakt vrij"
• burgers hadden de rechten van de stad en vormden samen de burgerij.

Wat wordt er bedoeld met de uitspraak : "stadslucht maakt vrij" ?

Het stadsbestuur:

• Schepenen: burgers uit aanzienlijke families die de stad bestuurden en rechtspraken. Zij maakten de wetten en zorgden voor rust en orde.
• De hoogste bestuurder van de stad waren de burgermeesters.
• Vroedschap:  controleerde de beslissingen van de stadsbestuurders, ook gaven zij advies. Ook zij kwamen uit aanzienlijke families.

Steden en edelen:

• Steden moesten veel geld betalen voor stadsrechten dit had voordelen voor hoge edelen en vorsten (koningen)
• Met dit geld voerden ze bijvoorbeeld oorlogen.
• Ook kregen ze vaak steun van de steden tegen de lagere edelen die hierdoor hun macht verloren.

1. Hoe steden stadsrechten kregen 

2. Hoe burgers hun stad bestuurden

3. Hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen macht verloren

Aan de slag:

• Oefentoets 5.2