Thema 4 herhalen + botten overhoring herkansen

• Biologie
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 3 Botten

Kraakbeen en bot/been 

Botten geven stevigheid en bescherming aan je lichaam. Je skelet is stevig door kraakbeen en bot.

Botten bevatten lijmstof en kalk. Kalk is hard en zorgt voor stevigheid, lijmstof zorgt ervoor dat bot een beetje buigzaam blijft en minder snel breekt.

Dus: 

Kraakbeen kan buigen.

Been/bot is hard en stevig en kan niet buigen

 

Kraakbeen vs Botten

Kraakbeen

Botten met veel lijmstof en weinig kalk noemen we kraakbeen.

Lijmstof maakt botten buigzaam.

Kalk maakt botten hard.

In de botten van baby's zit veel kraakbeen. 

Naarmate ze ouder worden wordt kraakbeen vervangen door bot.

Harde en buigzame botten

Harde botten zijn van been. Dat bevat kalk en een beetje lijmstof.

Buigzame botten zijn van kraakbeen. Kraakbeen bevat veel lijmstof en weinig kalk. Buigzame botten breken niet snel.

Het skelet van een baby is buigzaam door veel kraakbeen met lijmstof.

veel lijmstof/ weinig kalk 

weinig botbreuken 

weinig lijmstof / veel kalk

vaker botbreuken

Je botten zitten aan elkaar met  gewrichten.

Door gewrichten kan je lichaam soepel bewegen.

ellenboog-gewricht

Waar zitten nog meer gewrichten in je lichaam?

Op al deze plekken zitten gewrichten.

En je hebt er nog meer!

De knie

De knie is een gewricht.

Een gewricht is een verbinding tussen 2 botten (in dit geval: scheenbeen en dijbeen. 

Door een gewricht kunnen de botten gemakkelijker bewegen.

Gewricht:

Gewricht:
Elk gewricht bestaat uit 6 onderdelen.

1. Gewrichtskapsel
2. Gewrichtskogel
3. Gewrichtskom
4. Gewrichtssmeer
5. Kraakbeenlaagje
6. Kapselband

Bouw van een gewricht

Een gewricht is een verbinding tussen twee botten. Aan de ene kant van het gewricht zit een 

gewrichtskogel en andere kant een 

gewrichtskom. 

De gewichtskogel beweegt in de 

gewrichtskom.

Bouw van een gewricht

Gewrichtssmeer: soort smeervet zorgt voor soepel bewegen

Kraakbeenlaagje: gemakkelijk bewegen, beschermt botten tegen slijtage

Bouw van een gewricht

Gewrichtskapsel: Vlies rondom het gewricht.  Houdt botten bij elkaar.

Binnenkant van gewrichtskapsel geeft gewrichtssmeer (stroperige vloeistof) af zodat botten soepel kunnen bewegen.

Kapselbanden: extra stevigheid bij gewrichten, houd botten op hun plek

Spierstelsel

• Om te kunnen bewegen heb je spieren nodig. 
• Botten zitten vast aan spieren.
• Alle skeletspieren in je lichaam noemen we het spierstelsel.

• Ook in je organen zitten spieren     (bv huid, maag, hart).
  

Pezen

Spieren zitten vast aan botten met pezen. 

De plek waar de spier aan het bot vastzit = aanhechtingsplaats. 

Pezen

Een spier trekt zich samen, wordt korter en dikker. Hij trekt de botten naar elkaar toe. -> Beweging. 

Pezen kunnen zich niet samentrekken.

antagonisten

De werking van spieren: om te bewegen heb je altijd 2 spieren nodig

 armbuigspier biceps 

en 

armstrekspier triceps

'Gezonde houding'

Hoe je staat of zit, noem je je lichaamshouding. 

Je rug- en buikspieren zorgen ervoor dat je wervelkolom goed staat. 

Bij een juiste lichaamshouding heeft de wervelkolom een dubbele-S-vorm. Dat kan voorkomen dat je rug- of nekpijn krijgt. 

De spieren die aan de wervels vastzitten zorgen voor de juiste vorm van je wervelkolom. Die vorm is bij bewegen belangrijk maar ook bij staan en zitten. 

De spieren die daarvoor zorgen moeten sterk zijn, regelmatig bewegen en trainen is daarvoor belangrijk.

Vraag: In welke afbeelding zie je een 'gezonde houding'?

Wanneer heb je een gezonde zithouding?

rechtop zitten, knieën 90 graden gebogen

als je aan tafel zit: onderarmen op tafel, elleboog 90 graden gebogen

antwoord

Dubbele S-vorm

Deze werkt als een door schokbreker bij springen en als een soort veer bij het tillen van zware voorwerpen.

Rechtop zitten: Laatste staande persoon, rechts onder

antwoord:

Goed tillen

Wat is een blessure?

Een blessure is een beschadiging aan botten, spieren en/of gewrichten.

conditie

Als je meer beweegt bouw je lichamelijke conditie op. Je kan dan langer en sneller bewegen.

Bewegen is goed voor je motorische ontwikkeling.