BS 5 Variatie in Genotype MAX

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

VARIATIE 

  IN              

GENOTYPEN

Leerdoelen

Je kunt omschrijven wat variatie is

Je kunt beschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting in genotypen ontstaat.

Je kunt het verschil tussen geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting uitleggen

Je kunt omschrijven wat een mutatie is

Je kunt omschrijven hoe kanker ontstaat.

Variatie

Hoe ontstaat variatie? (Gebruik de woorden fenotype of genotype in je antwoord)

Geslachtelijke voortplanting

Twee geslachtscellen versmelten

Die hebben verschillende genotypen DUS hebben nakomelingen steeds nieuwe genotypen 

Nu weet je wat geslachtelijke voortplanting is. Wat zou ongeslachtelijke voortplanting zijn?

Ongeslachtelijke voortplanting

Als een deel van een plant uitgroeit tot een nieuwe plant.

Het genotype  blijft dus precies hetzelfde.

Voorbeelden:

           - Stekken

           - Knollen/bollen

Als je een appel dan zie je pitjes. Pitjes zijn horen bij...

1. Pittige voortplanting
2. Geslachtelijke voortplanting
3. Ongeslachtelijke voortplanting
4. Plantaardige voortplanting

Mutaties

Een mutatie is een verandering in het genotype.

Mutatie in lichaamscel? Genotype andere cellen verandert niet. 

Mutatie in geslachtscel? Na bevruchting zit de mutatie in alle cellen. 

Mutaties

Mutant: mutatie komt tot uiting

Voorbeeld: Albinisme 

Er zijn heel veel mutaties mogelijk.

Ontstaan van mutaties

Spontaan, bijvorobeeld tijdens celdeling

Mutagene invloeden (invloed van buiten)

• UV- straling (Zon)
• Sigarettenrook
• Asbeststof
• Röntgen- en radioactieve straling

Zijn alle mutaties slecht?

1. Ja
2. Nee

Bij geslachtelijke voortplanting vindt er ook meiose plaats

1. Ja
2. Nee

Tumor (gezwel)

Tumor: door mutatie gaan cellen snel delen, zonder stoppen. 

Goedaardige tumor:

Deze groeit langzaam en tast omliggend weefsel niet aan.

Kwaadaardige tumor:

Deze groeit snel en tast omliggend weefsel aan. 

Kanker

Als de cellen van een kwaadaardige tumor in het bloed komen kunnen ze zich door het lichaam verspreiden en meer tumoren vormen.

Dit noemen we uitzaaiingen' (metastase).

Werk aan...

De opgaven van 3.5, let op: lees eerst de paragraaf goed door!

Werk aan de poster voor duurzaamheid

Door röntgenstraling ontstaat er variatie in het genotype

1. Juist
2. Onjuist

Geslachtelijke voortplanting zorgt voor meer variatie dan ongeslachtelijke voortplanting

1. Juist
2. Onjuist

Wat is waar over goedaardige gezwellen?

1. Ze groeien langzaam
2. Dringen niet andere weefsels binnen.
3. Ze zaaien niet uit
4. Groeien snel