Les 14: Met werk kom je verder

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

WERK & MEDIA

Les X: Titel les

Maatschappijleer

HB3B

Les 14: Met werk kom je verder (H8.2)

Maatschappijkunde Kader 3

2024-2025

WERK

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat maatschappelijke positie betekent en welke zaken hier invloed op hebben (R)

Je kunt het begrip maatschappelijke ladder uitleggen en kritiek hierop toelichten (I)
Je kunt de begrippen kansenongelijkheid, kwalificatieplicht en sociale mobiliteit toelichten en met elkaar in verband brengen (I)

Maatschappelijke positie

De waardering voor iemands beroep heeft te maken met het begrip maatschappelijke positie: de plek die iemand inneemt in de samenleving. De volgende zaken hebben invloed op je maatschappelijke positie:

• Geld en bezit
• Status
• Verantwoordelijkheid
• Talent
• Macht
• Kennis en vaardigheden 

Maatschappelijke ladder

Je kunt de maatschappelijke posities op verschillende manieren weergeven, bijvoorbeeld met een maatschappelijke ladder. Hiermee bedoelen we maatschappelijke posities in een samenleving van laag tot hoog.

Op de ladder is vaak kritiek. Sommige mensen vinden bijvoorbeeld het werk van een advocaat belangrijker dan het werk van een loodgieter. Meestal omdat een advocaat lang heeft gestudeerd. Maar niet iedereen heeft het talent of de capaciteiten om advocaat te worden. Anderen hebben niet zoveel zin in een baan met veel verantwoordelijkheid of macht. Dat is niet erg: een samenleving heeft behoefte aan theoretisch en praktisch opgeleide mensen. Iedereen heeft er immers last van als er geen goede loodgieter te vinden is. Of als het vuilnis niet meer wordt opgehaald. 

www.bnnvara.nl

Kansenongelijkheid

In een ideale maatschappij krijgt iedereen dezelfde kansen om het eigen talent te ontwikkelen. Het lukt iedereen om (door) te leren, een (goedbetaalde) baan te krijgen en een gewenste maatschappelijke positie te bereiken. 

Maar dat is niet zo. Er is kansenongelijkheid: niet iedereen heeft gelijke kansen in de samenleving. Zo staan de best scorende scholen vaak in wijken met dure woningen. Veel kinderen van ouders met geen of weinig opleiding krijgen een schooladvies dat meer bij hun ouders dan bij henzelf past. En als je een stageplaats of baan zoekt, helpt het enorm als je mensen met macht kent. Maar niet iedereen kent iemand met een invloedrijke positie. 

Kwalificatieplicht

Kansenongelijkheid is niet goed voor de samenleving. De sociale cohesie neemt dan af: mensen leven meer langs elkaar heen. Vroeger was de kansenongelijkheid groter. Je afkomst, het gezin waarin je geboren werd, was toen bepalend voor je sociale positie. Als de ouders een lage positie hadden, dan gold dat later ook voor hun kinderen. 

De overheid probeert de kansenongelijkheid te verkleinen. Zo is de kwalificatieplicht ingesteld: leerlingen van 16 tot 18 jaar zijn verplicht onderwijs te volgen tot ze een diploma hebben. Het doel is dat zo veel mogelijk leerlingen een goede kans op de arbeidsmarkt krijgen. 

Sociale mobiliteit

Ondanks de kansenongelijkheid is in Nederland veel sociale mobiliteit: je kunt doorgroeien naar een andere maatschappelijke positie. Bijvoorbeeld door je inzet op je opleiding of je werk. In veel andere landen is dit anders, daar is je familie bepalend voor je positie in de samenleving. 

Opdrachten H8.2 (blz. 218-219)

Opdracht 1 t/m 8 (blz. 218-219)

Huiswerk voor volgende keer

Samenvatting H8.2 (blz. 221) invullen

Begrippen

Maatschappelijke positie

Maatschappelijke ladder

Kansenongelijkheid

Kwalificatieplicht

Sociale mobiliteit

www.2doc.nl

Klassen (HUMAN, 2020)