Thema 3.1 Wonen, Les 8.2 Vermeerderen van een plant

• Groentechnische wereld
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 3

Thema 3.1 Wonen

Vermeerderen van een plant

Vegetatief vermeerderen

Generatief vermeerderen

Vegetatief = ongeslachtelijk

Hier is geen bevruchting voor nodig.

Een plant kan zichzelf dus vermeerderen door bijvoorbeeld bollen of uitlopers te maken.

Vermeerderen door plantonderdelen te gebruiken.

Generatief = geslachtelijk

Hier is wel bevruchting voor nodig.

De vrouwelijke bloem wordt bevrucht en maakt zaden. Deze zaden verspreiden zich en zo groeit een nieuwe plant.

Vermeerderen door zaad te gebruiken.

Kunstmatig...

Het stekken dat we vandaag gaan
doen is kunstmatig. Dit betekent 

dat de plant dit zelf niet zou kunnen. 

We gaan stukjes van de planten
afsnijden en er voor zorgen dat
hier worteltjes aan groeien.
Ze krijg je meerdere plantjes van dezelfde 'moerplant'.

We gaan kunstmatig vermeerderen door de plant te 'stekken'.

Stekken, wat is dat?

Planten kun je vermeerderen door middel van 'stekken'.

Deze manier van vermeerderen heeft als voordeel dat alle eigenschappen van de moederplant behouden blijven.

Bij het zaaien van die planten gaan die typische kenmerken dikwijls verloren.

Stekken is een methode van vegetatief of ongeslachtelijk vermeerderen.

Vegetatief vermeerderen betekent uit een enkel klein deel of zelfs een enkele cel van een plant een volledig nieuwe geslachtsrijpe plant laten groeien.

Soorten stekken

Er zijn 4 verschillende vormen van stekken:

Zomerstek

Winterstek (ook wel houtstek genoemd)

Oogstek

Wortelstek

Op school leren jullie over zomer- en winterstek.

Zomerstek

Het maken van zomerstek kan in de maanden juni, juli of augustus. 

De twijgen (nieuwe takken) zijn dan het best om te stekken en kunnen dan wortels gaan vormen in stekgrond.

De minimale temperatuur is 15 graden.

Voor- en nadelen

Voordelen van zomerstekken:

- Er is veel licht en de temperatuur is voldoende hoog

- Beworteling na ca 2-4 weken.

- Sterke en gezonde groei.

Nadelen:

- De temperatuur mag niet te hoog stijgen.

- Afschermen tegen de zon is dikwijls nodig.

Een hoge luchtvochtigheid is nodig.

Deze werkwijze vraagt meer kennis en onderhoud dan andere stekmethoden.

Doel van de zomerstek

Doel zomerstek:

Zorgen voor zo snel mogelijk wortelvorming.

Om wortelvorming te stimuleren gebruik je stekpoeder.

Stekpoeder bevat plantenhormonen waardoor plantstekken beter en sneller wortelen. Daarnaast wordt de wond van de stek beschermt tegen schimmels en ziektes die de plant kunnen aantasten.Een hoge luchtvochtigheid is nodig.

Deze werkwijze vraagt meer kennis en onderhoud dan andere stekmethoden.

Stek- en/of zaaigrond?

Zaaien en stekken doen we niet in potgrond, maar in speciale grond.

Waarom is dat?

Achtergrond info

Stekgrond, ook wel zaaigrond genoemd, wordt gebruikt om te zaaien of te stekken. Potgrond wordt gebruikt om de planten daarna in te planten.

Potgrond bevat turf en een basisbemesting voor zes tot acht weken.

Zaaigrond bestaat vooral uit zand en onbemeste grond. Dit zorgt ervoor dat de zaden die je poot kunnen kiemen in een neutrale omgeving. De mest in de grond kan er namelijk voor zorgen dat de jonge worteltjes verbanden.

Zodra een klein plantje is ontstaan zorgt het overplanten in potgrond voor een extra groeiboost door de potgrond waarin wordt gepoot. Het overzetten naar een potje met potgrond noem je 'oppotten'. 

Pot of stekplaat?

Sommige stekjes zijn klein en steken we in een stekplaat of stekbak.

Wat grotere stekken zetten we rechtstreeks in een vierkant potje en de potjes weer in een krat. ​

Fruit-ABC-stekkalender

Wil je weten wat je in een bepaalde maand zou kunnen stekken en wanneer er dan geoogst kan worden. 

Deze kalender is 'maar' een leidraad en hoef je niet volledig na te volgen, want ook het weer zal elk jaar anders zijn.

In de maanden juni, juli en augustus kun je een zomerstek nemen van heesters.

Zomerstek wordt gemaakt van planten die hun blad nog hebben en die nog 

niet in winterrust zijn.

Zomerstekken of scheutstekken neemt men van half kruidachtig, halfhoutachtige materiaal.

In de winter, tussen december en maart, is stekken eenvoudiger dan in de zomer.

   

Vooral bij heesters met dikke, krachtige scheuten heb je na een jaar al een klein struikje . Dat kan flink geld besparen als je bijvoorbeeld een haag wilt planten.

Winterstekken worden gemaakt van goed uitgegroeide, gezonde éénjarige houtachtige twijgen, 

gedurende de 

winter, dus zonder 

bladeren. 

Onderdelen van een winterstek

Doel van de winterstek

Doel winterstek:

Zorgen voor wortelvorming na

de winter.

Wondweefsel (callus = eelt) laten vormen op de wondjes.

Na uitplanten groeien hier de nieuwe wortels.

Het bewaren van winterstek

Het uitplanten...

Nog voor de wortelvorming zal men winterstekken/houtstekken uitplanten in volle grond.

Meestal is dit tussen einde februari en half april.

Vroeg uitplanten geeft meestal een betere groei, dan laat uitplanten.

De meeste stekken hebben dan wondweefsel gevormd.

Onderdelen om mee te stekken

Richtlijnen bij het stekken

Meneer GROEN

Winterstek maken is een methode om bomen en struiken ...?

1. te vermeerderen
2. te snoeien
3. uit te dunnen

Voor winterstek gebruik je takken die ...?

1. nog moeten groeien
2. dit jaar zijn gegroeid
3. vorig jaar zijn gegroeid

Winterstek wordt gemaakt van takken die ...?

1. volop in het blad staan
2. geen blaadjes hebben
3. vol bloemknoppen zitten

Winterstek kun je maken van...?

1. september tot december
2. november tot maart
3. januari tot mei

Verwonden van de stek is belangrijk omdat?

1. Dit de wortelgroei bevordert
2. Je de stekels van de takken haalt
3. Je de knoppen verwijdert

Wat is een moerplant?

1. Zo noem je de plant die je krijgt van je winterstekje
2. Zo noem je de plant waar je de stekken van knipt
3. Zo noem je de plant die niet geschikt is om stekken van te knippen

De lengte van een winterstek is ongeveer ...?

1. 5 a 10 cm
2. 10 a 15 cm
3. 15 a 20 cm

Aan de slag

Knip van de vlinderstruik een aantal takken van afgelopen jaar.

Knip deze kleiner in lengtes van 10-15 cm (niet door de okselknoppen) en bundel deze in bundeltjes van 10.

Zet de stekken ongeveer 2/3 in de grond.

LET OP dat jullie de onder- en bovenkant goed in de gaten houden.

Benodigdheden per tafel

• ​Twee snoeischaren
  
• Stekgrond
  
• Elastiekje of touw
  
• Sleufetiket
  
• Watervaste stift
  
• 1 grote ronde pot​