Les 3 Verstandelijke beperkingen en bewustzijnsstoornis

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Verstandelijke beperkingen en bewustzijnsstoornis 

Periode 3

Bestaat uit:

• 8 weken onderwijs
• In week 9 krijgen jullie een kennistoets
• Weekplanning staat op LM's

Welk boek gaan we gebruiken?

Traject Welzijn: Gezondheid en omgeving

Module3

Hoofdstukken 1, 2 & 3

Kennistoets 

Week 9

Digitale kennistoets

Toets matrijs

Leermiddelen:

- Boek Gezondheid en omgeving

- Module 3: Omgaan met ziekten en beperkingen hoofdstuk 1, 2, 3

Beoordeling:

- De toets bestaat uit 45 vragen. Je kunt 45 punten scoren.

- De grens voor een voldoende is 60%, dus 27 punten

- De grens voor een goed is 80%, dus 36 punten

Let op! Het resultaat van de toets is alleen geldig wanneer je deze op school hebt gemaakt, op een officieel toetsmoment, onder toezicht van een docent.

Terugblik

✅ Beperking: Een beperking is een vermindering van de mogelijkheden om bepaalde activiteiten uit te voeren. Fysieke beperking (bijv. mobiliteitsproblemen) en zintuiglijke beperking (bijv. gehoorverlies) 

✅ Stoornis: Een stoornis is een afwijking in het functioneren van het lichaam of de geest. Psychische stoornis (bijv. depressie)

en leerstoornis (bijv. dyslexie)

✅ Handicap: Een handicap is een langdurige beperking die het dagelijks functioneren belemmert. Verstandelijke handicap (bijv. verstandelijke ontwikkelingsstoornis) en sociale handicap (bijv. autisme)

💡Reflectieve vraag

Wat is je het meest bijgebleven uit de vorige les waarmee jij je kennis over beperkingen, stoornissen en handicaps hebt vergroot?

Programma van vandaag

• Voorkennis activeren
• Quiz
• Informatief filmpje ernstig verstandelijk beperkt (4.19 min)
• Theorie
• Korte documentaire Fragile-X syndroom (7.37 min)
• Duo opdracht
• Exit ticket
• Afsluiting

Lesdoelen

• Aan het einde van de les kan ik de definitie van het begrip ‘verstandelijke beperking’ benoemen en in eigen woorden uitleggen.
• Aan het einde van de les kan ik de kenmerken en oorzaken van het Fragiele X-syndroom en een meervoudige beperking beschrijven.
• Aan het einde van de les kan ik uitleggen wat een bewustzijnsstoornis is en welke gevolgen dit kan hebben voor het dagelijks functioneren van een persoon.

Wat betekent het begrip 'verstandelijke beperking' voor jou, en hoe zou je het in je eigen woorden uitleggen?

Programma

• Voorkennis activeren
• Quiz
• Informatief filmpje
• Korte documentaire
• Duo opdracht
• Exit ticket
• Afsluiting

 

Definitie

Een verstandelijke beperking is een ontwikkelingsstoornis die wordt gekenmerkt door beperkingen in intellectueel functioneren (zoals leren, redeneren en probleemoplossend vermogen) en adaptieve vaardigheden (zoals communicatie, zelfzorg en sociale vaardigheden). Deze beperkingen ontstaan vóór de leeftijd van 18 jaar.

Programma

• Voorkennis activeren
• Quiz
• Informatief filmpje
• Theorie
• Korte documentaire
• Duo opdracht
• Exit ticket
• Afsluiting

 

Wat betekent IQ?

Programma

• Voorkennis activeren
• Quiz
• Informatief filmpje
• Korte documentaire
• Duo opdracht
• Exit ticket
• Afsluiting

 

1. Hoe snel je informatie verwerkt
2. Een testscore die je intelligentieniveau meet
3. Hoe goed je sociale vaardigheden zijn
4. Hoe creatief je bent

Wat bepaalt volgens jou het meest hoe succesvol iemand wordt?

Correct antwoord: B wordt vaak als belangrijker gezien, maar dit is een discussiepunt!

1. Een hoog IQ
2. Toeval en geluk
3. Doorzettingsvermogen en sociale vaardigheden
4. Een goede opleiding

Stel, iemand heeft een hoog IQ. Betekent dit automatisch dat die persoon in alles goed is?

1. Nee, een hoog IQ betekent alleen dat je goed scoort op een intelligentietest
2. Ja, een hoog IQ betekent dat je overal goed in bent
3. Nee, een hoog IQ zegt niets over doorzettingsvermogen of sociale vaardigheden
4. Ja, want IQ bepaalt hoe succesvol je bent

Wat is een veelvoorkomende misvatting over IQ?

Correct antwoord: D, want IQ kan veranderen, is deels erfelijk en niet de enige succesfactor!

1. Dat het nooit verandert
2. Dat het alleen erfelijk bepaald is
3. Dat IQ allesbepalend is voor succes
4. Alle bovenstaande antwoorden

Indeling van mensen met een verstandelijke beperking

Gaat op basis van IQ

• Indeling naar niveaus
• Lichte verstandelijke beperking (LVB)
• Matig verstandelijke beperking (MVB)
• Ernstige verstandelijke beperking (EVB)
• Zeer ernstige verstandelijke beperking (ZEVB)

Een indeling op basis van het IQ alleen zegt niet zoveel. Er is meer dan alleen het ‘verstandelijk functioneren’. Er is ook het aanpassingsvermogen en de mate waarin iemand zelfstandig kan functioneren.

Meerdere ontwikkelingsaspecten zijn mogelijk beperkt

• Lichamelijk
  
• Cognitief
  
• Sociaal
  
• Persoonlijkheid
  
• Emotioneel
  
• Seksueel

Dagelijks leven

Reflectieve vragen

• Hoe heeft het filmpje jouw kijk op mensen met ernstige verstandelijke beperkingen veranderd?
  
• Wat heb je geleerd over de mogelijkheden en beperkingen van eigen regie bij mensen met ernstige verstandelijke beperkingen?
  

Programma

• Voorkennis activeren
• Quiz
• Informatief filmpje
• Korte documentaire
• Duo opdracht
• Exit ticket
• Afsluiting

 

Bewustzijnsverlies

Oorzaken van Epilepsie:

• Genetische factoren: Erfelijke aanleg kan een rol spelen.
  
• Hersenletsel: Bijvoorbeeld door een trauma of infectie.
  
• Neurologische aandoeningen: Zoals hersentumoren, beroertes of aangeboren hersenafwijkingen.

30%  van de personen met verstandelijke beperking heeft epilepsie

Symptomen van Epilepsie

Verlies van bewustzijn: De persoon kan plotseling in elkaar zakken of bewusteloos raken.

Spiertrillingen of spasmes: Onwillekeurige bewegingen van het lichaam, vaak bij een grote aanval.

Verwarring of geheugenverlies: Na een aanval kan de persoon zich verward voelen of moeite hebben met herinneren wat er is gebeurd.

Staren of ongewone bewegingen: Bij een absence-aanval kan de persoon even staren of kleine herhalende bewegingen maken.

Programma

• Voorkennis activeren
• Quiz
• Informatief filmpje
• Theorie
• Korte documentaire
• Duo opdracht
• Exit ticket
• Afsluiting

 

Wat te doen bij een Epileptische Aanval?

Blijf kalm: Zorg ervoor dat je rustig blijft en de situatie goed beoordeelt.

• Zorg voor veiligheid:
• Zorg ervoor dat de persoon niet kan vallen of zich verwonden.
• Leg de persoon op hun zij om verstikking door speeksel of braaksel te voorkomen.
• Let op de tijd: Noteer hoelang de aanval duurt. Als de aanval langer dan 5 minuten duurt, bel dan 112.
• Na de aanval: Zorg voor rust en geef de persoon tijd

      om zich te herstellen. Bied eventueel geruststelling aan.

Programma

• Voorkennis activeren
• Quiz
• Informatief filmpje
• Theorie
• Korte documentaire
• Duo opdracht
• Exit ticket
• Afsluiting

 

Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH)

Definitie: Schade aan de hersenen die ontstaat na de geboorte.

Oorzaken:

Traumatisch: Bijvoorbeeld door een ongeluk of klap op het hoofd.

Niet-traumatisch: Bijvoorbeeld door een beroerte, hersentumor, of hersenvliesontsteking

Statistieken

Prevalentie: Jaarlijks krijgen ongeveer 140.000 Nederlanders te maken met een vorm van hersenletsel2.

Impact: NAH kan leiden tot een 'breuk in de levenslijn', waarbij mensen hun leven ervaren als verdeeld in een periode vóór en na het letsel

Programma

• Voorkennis activeren
• Quiz
• Informatief filmpje
• Theorie
• Korte documentaire
• Duo opdracht
• Exit ticket
• Afsluiting

 

Ontstaan verstandelijke beperking

• Genetische en chromosomale afwijkingen: zoals syndroom van Down, Fragiele X-syndroom.
  
• Infecties tijdens de zwangerschap: zoals rode hond en toxoplasmose
• Vergiftiging tijdens de zwangerschap; alcohol en drugs
• Zuurstoftekort bij de geboorte
• Aangeboren afwijkingen; minder goed ontwikkelde hersenen

Programma

• Voorkennis activeren
• Quiz
• Informatief filmpje
• Theorie
• Korte documentaire
• Duo opdracht
• Exit ticket
• Afsluiting

 

Wat is volgens jullie het fragiele X-syndroom?

Fragiele X syndroom (FXS)

• Zeldzame erfelijke aandoening
• Meest voorkomende erfelijke oorzaak van een verstandelijke beperking (m/v)
• Waarbij de mannen in de regel ernstiger zijn aangedaan

Hoe zit dat dan?

Jongens hebben één X-chromosoom en één Y-chromosoom. Als hun enige X-chromosoom een fout in het FMR1-gen heeft, dan krijgen ze het Fragiele X-syndroom.

Meisjes hebben twee X-chromosomen. Als één X-chromosoom een fout heeft, kan het andere X-chromosoom dat vaak deels opvangen. Daarom hebben meisjes meestal mildere klachten dan jongens.

Kenmerken

• Bij de geboorte zie je niets
• Soms groter oren, langer gezicht en kin
• Vaak oorontstekingen
• Kunnen handen en polsen verder strekken dan normaal
• Langer tijd nodig om te leren staan, lopen en praten
• Meestal heeft het moeite met leren en een milde tot ernstige verstandelijke beperking
• Sommigen hebben kenmerken van autisme

Duo opdracht

Doel: Maak een digitale poster over het Fragiele X Syndroom en integreer deze kennis met je werkveld als onderwijsassistent of in gespecialiseerd onderwijs.

• Opdracht staat op It's learning bij de lesgevende docent
• Lees de opdracht door 
• Maak de opdracht in tweetallen
• Lever in op It's
• Posters gaan we met elkaar delen

Programma

• Voorkennis activeren
• Quiz
• Informatief filmpje
• Theorie
• Korte documentaire
• Duo opdracht
• Exit ticket
• Afsluiting

 

Fragiele X-syndroom: Behandeling en ondersteuning

📌 Geen genezing, wel hulp

Fragiele X-syndroom is niet te genezen, maar met de juiste begeleiding en behandeling kunnen klachten worden verminderd.

💡 Behandelingen op maat

👣 Fysiotherapie – Helpt bij motorische ontwikkeling, zoals leren lopen en staan.

🗣️ Logopedie – Ondersteunt bij spraak- en taalproblemen.

🧩 Begeleiding en therapie – Helpt bij sociale vaardigheden, gedrag en dagelijkse routines.

💊 Medicatie voor specifieke klachten

✔️ Aandachtsproblemen

✔️ Slaapproblemen

✔️ Epilepsie

✔️ Stemmingswisselingen

Jouw rol als pedagogisch medewerker

💛 Stimuleer contact en interactie

👐 Speel samen: stoeien, kiekeboe, zingen en dansen.

🎵 Luister naar muziek en beweeg op het ritme.

🏃 Bevorder de motorische ontwikkeling

🎈 Speel bewegingsspelletjes.

🎠 Laat het kind schommelen of springen op een trampoline.

🩺 Schakel tijdig hulp in

✅ Fysiotherapie – Ondersteunt motorische ontwikkeling.

✅ Logopedie – Helpt bij spraak en communicatie.

✅ Ergotherapie – Ondersteunt bij dagelijkse vaardigheden.

Met de juiste begeleiding kan je kind zich optimaal ontwikkelen! 🌟

Exit ticket

Programma

• Voorkennis activeren
• Quiz
• Informatief filmpje
• Theorie
• Korte documentaire
• Duo opdracht
• Exit ticket
• Afsluiting

 

Wat hebben wij bereikt vandaag?

✅ Ik kan de definitie van een verstandelijke beperking benoemen en in eigen woorden uitleggen.

✅ Ik kan de kenmerken en oorzaken van het  Fragiele X-syndroom en een meervoudige beperking beschrijven.

✅ Ik kan uitleggen wat een bewustzijnsstoornis is en welke gevolgen dit kan hebben voor het dagelijks functioneren.

Vooruitblik voor de komende les

• Lees het hoofdstuk 1.3.3 -1.6 over leeftijdsgebonden ziektes
• Neem je boek mee de volgende les

Neem mij mee😊!

Vragen?