XKA 4.2: Voedingsmiddelen en voedingstoffen M4 2022

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Welkom!

• Fijn dat jullie er allemaal zijn!

• Leg vast je boeken, schrift en laptop op tafel.

Thema 4: Voeding en vertering

Planning

• Uitleg §4.2
• Opdrachten maken
• Pauze
• Practicum glucose aantonen

Basisstof 2: Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

Leerdoelen Voeding en vertering

Je kunt beschrijven welke rol bacteriën en schimmels spelen bij de voedselproductie en voedselbederf.

Je kunt de werking van enzymen beschrijven.

Je kunt manieren noemen waarop voedsel kan worden geconserveerd.

Je kunt de functies van voedingsstoffen en voedingsvezels in voedingsmiddelen noemen.

Je kunt zes groepen voedingsstoffen met hun functies en kenmerken noemen.

Je kan uitleggen hoe je glucose en zetmeel kan aantonen

Je kunt met behulp van de schijf van vijf adviezen voor een gezonde leefstijl geven.

Je kunt omschrijven wat vertering is en de functie van verteringssappen en enzymen hierbij aangeven.

Je kunt de delen van het verteringsstelsel noemen met hun functies en kenmerken.

Je kunt de verteringssappen noemen met hun functies.

Je kunt de delen van een tand of kies benoemen met hun kenmerken.

Je kunt bij zoogdieren het verband aangeven tussen de voedselkeuze, de lengte van het darmkanaal en de kenmerken en functies van de tanden en kiezen.

Je kunt omschrijven wat tandplank en tanderosie is.

Plantaardig of dierlijk

Voedingsmiddelen   

• alles wat je eet/drinkt
• Plantaardig -> afkomstig van planten
• Dierlijk -> afkomstig van dieren

Voedingsstoffen

• de nuttige stoffen in voedingsmiddelen

Zoek op in je boek en vul in:

Functies van voedingsstoffen	Beschrijving
1.
2.
3.
4.

Functies van voedingsstoffen

Brandstof                           - geven energie

Bouwstof                            - groei, ontwikkeling en herstel

Beschermende stof       - houden je gezond

Reservestof                       - bruikbaar als brandstof of bouwstof,                                                            opgeslagen voor later

Zoek op en vul in

Voedingsstof	In welke voedingsmiddelen?
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Voedingsstoffen 

Voedingsstof	In welke voedingsmiddelen?
1. Eiwitten	Vlees, vis, ei, insecten, peulvruchten
2.Koolhydraten	Aardappels, granen, vruchten
3. Vetten	olie, Boter, Vlees, vette vis
4. Water	Fruit, groente, koffie, thee, frisdrank
5.Mineralen	Groente, fruit
6.Vitaminen	Groente, fruit

	Bouwstof	Brandstof	Reservestof	beschermen-de stof	Voorbeeld
Eiwitten	X	X			vlees, vis, ei, peulvruchten
Koolhydraten
Vetten
Water
Mineralen (zouten)
Vitamines

Zoek in je boek op blz. 14, 15 en 16 de functies van de 6 voedingsstoffen!

Eiwitten

• Zijn vooral belangrijk als bouwstof
  
• Voor de vorming van eiwitten
• Teveel eiwitten wordt verbrand.

Koolhydraten

• Zijn belangrijke brandstoffen -> leveren energie
  
• Dienen ook als bouwstof en reservestof
• Teveel glucose wordt opgezet in glycogeen en opgeslagen

Vetten

• Zijn vooral brandstoffen, maar ook belangrijk als bouwstof
  
• Teveel wordt onderhuids opgeslagen als reservestof
• Onverzadigde vetten zijn meestal plantaardig en gezond
• Verzadigde vetten zijn meestal dierlijk en minder gezond

Water

• Is een bouwstof
• Lichaam bestaat voor 60% uit water
• Belangrijk bij het vervoer van stoffen

Mineralen

• Zouten
• Bouwstoffen en beschermende stoffen
• Botten -> calcium
• Je hebt maar weinig nodig per dag

Vitaminen

• Bouwstoffen of beschermende stoffen
• Als je gevarieerd eet, krijg je voldoende vitaminen binnen.
• Van een tekort aan vitaminen kan je ziek worden.

Voedingsstoffen aantonen

• Zetmeel  - jodium/joodoplossing
• Glucose - teststrook die verkleurt

Wat is een voedingsstof?

1. Alles wat je eet of drinkt
2. alle onverteerbare stoffen in plantaardig voedsel
3. Alle bruikbare stoffen uit voedingsmiddelen

Voedingsmiddel of voedingsstof
Dubbelfris

1. Voedingsmiddel
2. Voedingsstof

Voedingsmiddel of voedingsstof?
Koolhydraten

1. Voedingsmiddel
2. Voedingsstof

Voedingsmiddel of voedingsstof
Appel

1. Voedingsmiddel
2. Voedingsstof

Wat is geen voedingsstof?

1. Koolhydraat
2. Water
3. Mineralen
4. Vezels

Beschermende stoffen zijn

1. mineralen en vitaminen
2. koolhydraten en eiwitten
3. mineralen en eiwitten
4. vitaminen en koolhydraten

Mineralen zijn reservestoffen.

1. juist
2. onjuist

Aan het werk

Maken: Opdrachten 4.2 + begrippenlijst

Volgende les controle begrippenlijst

Begrippen (overnemen en aanvullen):

Voedingsmiddelen

Voedingsstoffen

Brandstoffen

Bouwstoffen

Beschermende stoffen

Reservestoffen

Eiwitten

Koolhydraten

Vetten (onverzadigd EN verzadigd)

Mineralen

Vitaminen

Voedingsvezel

Indicator