hoofdstuk 1 verdienen en uitgeven

 5 havo economie 2022-2023

en wat nu?

1. even voorstellen (wie is wie?)

2. wat gaan we doen dit jaar? PTA

3. wat zijn de regels ook alweer?

Regels

1. Als je iets wilt zeggen, steek je je vinger op
   
2. Je komt op tijd
3. Je hebt je spullen bij je
4. Je hebt je huiswerk in orde
5. Wij hebben respect voor elkaar

1. Als je iets wilt zeggen, steek je je vinger op
   
2. Je komt op tijd 
   
3. Je hebt je spullen bij je
   
4. Je hebt je huiswerk in orde
   
5. Wij hebben respect voor elkaar
   

5

Verdienen & Uitgeven

1. Inkomen verdienen

• toegevoegde waarde
• productiefactoren: natuur, arbeid, kapitaal en ondernemerschap
• bruto binnenlands product (bbp) = bruto binnenlands inkomen

2. De economische kringloop

• geldstromen tussen gezinnen, bedrijven, overheid, banken en buitenland

3. De structuur

• groeifactoren en productiefactoren: natuur, arbeid, kapitaal en ondernemerschap

Introductie

We starten met de lesbrief Verdienen en Uitgeven.

de lesbrief zit in een map

altijd een rekenmachine bij je

geodriehoek en potlood

(vergeet je agenda niet)

Bedrijfskolom

• De weg die een product aflegt van grondstof 

tot eindproduct is voor te stellen met de 

bedrijfskolom. -->

• Tussen de schakels van een bedrijfskolom

bevindt zich een markt

Waarde toevoegen

• De toegevoegde waarde (per product) is de verkooppprijs van het product min de ingekochte goederen en diensten die nodig waren om het product te produceren.

• De totale toegevoegde waarde van het product is de optelsom van de toegevoegde waardes van de graanboer, meelfabriek, broodfabriek en de supermarkt.

• De koper van het eindproduct betaalt uiteindelijk de totaal toegevoegde waarde

Toegevoegde waarde

Bedrijfskolom

Bedrijfskolom

Bedrijfskolom van brood.

Wat is een bedrijfskolom?

Productiefactoren

Productiefactoren & Inkomen

Primair inkomen

Primair inkomen (loon, pacht, huur, rente en winst)

+ Sociale uitkeringen en toeslagen (huur, zorg en kinderopvang)

- Belastingen en sociale premies (progressief)

= Secondair inkomen = netto besteedbaar inkomen

Primaire inkomens (loon, pacht, huur, rente en winst) dragen bij aan de productie, overdrachtsinkomens (sociale uitkeringen en toeslagen) niet!

=productiewaarde=inkomen

aan de slag

Maak opgave 1.1 t/m 1.4

Een onderneming heeft een toegevoegde waarde van € 3.800.000. De ingekochte goederen en diensten bedragen € 1.100.000. Aan lonen is € 800.000 betaald. De omzet van de onderneming is:

1. € 4.100.000
2. € 4.600.000
3. € 4.900.000
4. € 5.700.000

Welke productiefactoren onderscheiden we?

1. arbeid, ondernemerschap en machines
2. arbeid, machines, ondernemerschap en natuur
3. arbeid, kapitaalgoederen, ondernemerschap en natuur
4. arbeid, kapitaal, natuur en ondernemerschap

Wat is de vergoeding voor de productiefactor natuur?

1. pacht
2. loon
3. rente
4. winst

Aan welk inkomen zijn de productiefactoren gelijk?

1. primair inkomen
2. overdrachtsinkomen
3. secondair inkomen
4. besteedbaar inkomen

Toegevoegde waarde (bedrijven)

Toegevoegde waarde (overheid)

Bruto Binnenlands Product (BBP)

BBP is de productie van alle commerciële en

niet-commerciële bedrijven bij

elkaar opgesteld

=

Bruto Binnenlands Inkomen (BBI)

BBP objectief en subjectief

                                via de productie                                                via het inkomen

                           (objectieve methode)                                  (subjectieve methode)

BBP berekenen

BBP per inwoner (wereld)

BBP per inwoner (Europa)

Reëel inkomen

Welvaart (maatstaven)

1. BBP per inwoner, nadelen:

• zegt niets over verdeling
• neemt vrijwilligerswerk en huishoudelijk werk niet mee
• neemt zwart werk niet mee

2. Groene BBP

• gaat uit van BBP
• neemt natuur, milieu en duurzaamheid ook mee

3. Human Development Index (HDI)

• gaat uit van het BBP
• neemt volksgezondheid (m.n. levensverwachting) en niveau van scholing ook mee

Welvaart en welzijn

Categoriale inkomensverdeling

• LoonQuote (LQ) = loon / binnenlands inkomen x 100%
• ArbeidsInkomensQuote (AIQ) = (loon + toegekend loon zelfstandigen) / binnenlands inkomen x 100%
• OverigeInkomensQuote (OIQ) = 100% - AIQ

Hoe definiëren we de toegevoegde waarde van een minister?

1. 0
2. zijn/haar uren
3. zijn/haar loon
4. zijn/haar productie

Twee uitspraken:
I. Als de misdaad stijgt en er komt meer politie, stijgt het BBP.
II. Als de gezondheid achteruitgaat omdat mensen teveel eten, stijgt de welvaart.

1. uitspraak I is juist, en uitspraak II is onjuist
2. beide uitspraken zijn juist
3. uitspraak I is onjuist, en uitspraak II is juist
4. beide uitspraken zijn onjuist

Welke productie tellen we niet tot het BBP?, maar verhoogt wel de welvaart.

1. bejaardenzorg door verplegers
2. productie van varkensvlees
3. bijles geven voor € 30 per uur
4. vrijwilligerswerk in een asielzoekerscentrum

Alle bedrijven in een land hebben een omzet van € 200 miljard en een inkoopwaarde van € 110 miljard. Het BBI gaat uitsluitend op aan arbeid en ondernemerschap. De arbeidsinkomensquote is 75%. Wat is de winst van dit land?

1. € 22,5 miljard
2. € 30 miljard
3. € 50 miljard
4. € 57,5 miljard

De toegevoegde waarde van een bedrijf is € 2,5 miljoen waarvan 80% aan loon en de rest winst. Vervolgens stijgen de lonen met 3% terwijl de toegevoegde waarde met 6% toeneemt. De winst als percentage van de productie...

1. stijgt hierdoor naar 34,91%.
2. daalt hierdoor naar 34,91%.
3. stijgt hierdoor naar 22,26%.
4. daalt hierdoor naar 22,26%.

Opgave 1.17

a. Bereken de toegevoegde waarde van de meubelzaak.

• omzet - inkoop = 520.000 - (200.000 + 22.000) = 298.000
• of loon + pacht + rente + huur + winst = 180.000 + 30.000 + 25.000 + 63.000 = 298.000

b. Bereken hoeveel % van de toegevoegde waarde de productiefactor arbeid is.

• (180.000 / 298.000) x 100% = 60,4%

c. Bereken hoeveel % van de toegevoegde waarde de overige productiefactoren zijn. 

• (118.000 / 298.000) x 100% = 39,6%
• of 100% - arbeid% = 100% - 60,4% = 39,6%

d. Zijn de post op de resultatenrekening stroom of voorraad grootheden?

• stroomgrootheden, want ze worden geregistreerd over een periode.

Actualiteit

De oplossing moet uit Frankfurt komen      6 april 2022

1. Situatieschets
   
2. Feiten (geen fake news!)
   
3. Beweringen (vanuit de schrijver)
   
4. Wat is het probleem?
   
5. Gevolgen (van het probleem)
   
6. Oplossing (van het probleem)
   
7. Neveneffecten (negatief)
   

Actualiteit

8 april 2022

COLUMN FRANK KALSHOVEN

Hoe de omineuze lading van het inflatiecijfer wat te relativeren

1. ik koop nooit diepvries
2. ik heb een vast contract
3. ik laat de auto staan en pak vaker de fiets
4. ik kan rekenen