5.4 en 5.5 Gezondheidszorg en sociale zekerheid

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Gezondheidszorg en sociale zekerheid

Verzorgingsstaat 5.4 + 5.5

Deze les

Terugblik

Puzzel / opdrachtenblad 5.4 & 5.5

Bespreken antwoorden puzzel

Op welke 3 manieren wordt het onderwijs gecontroleerd?

1. De leerlingen, de scholen & de vakken
2. Leerlingen, docenten & docentopleidingen.
3. Overheid, docenten & schoolleiding
4. Het onderwijs wordt niet gecontroleerd

Controle

• Leerplichtambtenaar: controle op leerlingen
• Onderwijsinspectie: controle op kwaliteit van het onderwijs
• Eindtermen voor ieder vak: controle op de vakken
  

Wat zijn de 3 doelen van het onderwijs?

Doelen van het onderwijs

1. Zorgen voor een goed opgeleide beroepsbevolking
2. Ongelijkheid terugdringen
3. Iedereen de kans geven zijn/haar talenten te ontwikkelen

Wat is de kwalificatieplicht?

1. ergens verplicht aan moeten meedoen
2. tot 16 jaar leerplichtig
3. tot je 18e verplicht onderwijs behalve bij diploma
4. tot je 18e verplicht naar school

Leerplicht

• Leerplicht = kinderen van 5 tot 16 jaar verplicht naar school
  
• Kwalificatieplicht  = tot je 18e onderwijs blijven volgen als je nog geen startkwalificatie hebt: een diploma op minimaal mbo2/havo- of vwo-niveau

          --> heb je die wel, dan kun je dus wél eerder van school                         op je 16e of 17e

Kwalificatieplicht verhogen naar 21 jaar?

Sociale ongelijkheid betekent:

1. Je kunt klimmen op de maatschappelijke ladder
2. Macht, kennis en geld zijn niet gelijk verdeeld over de samenleving.
3. Alle maatschappelijke posities van hoog naar laag
4. Je kunt bewegen, zoals dansen, waardoor je een betere positie hebt.

Wat is kansenongelijkheid in het onderwijs?

Ongelijkheid 

Sociale ongelijkheid: Een ongelijke verdeling in de maatschappij van kennis, inkomen, status & politieke macht. 

Kansenongelijkheid: Leerlingen van ouders met een lagere opleiding of met een niet-Westerse afkomst krijgen een lager uitstroomadvies naar het VO

Voor de toets

Hierna volgt de uitleg van paragraaf 5.4 en 5.5

Maak er gebruik van bij de toets

Recht op gezondheidszorg

Iedereen in NL heeft recht op goede en betaalbare zorg = sociaal grondrecht (maar niet afdwingbaar). Denk aan huisarts, ziekenhuis, jeugdzorg & thuiszorg

Veel aandacht voor preventie --> het voorkomen van zorg

door campagnes en maatregelen voor een gezonde levensstijl

en opsporen ziekten in een vroeg stadium

Waarom? Bevordert welzijn (fijn om gezond te zijn en scheelt geld gezondheidszorg) en welvaart (kunnen werken, scheelt geld)

Zorgverzekering

Iedereen boven 18  jaar verplicht om een zorgverzekering af te sluiten!

(Kinderen zijn gratis, er is zorgtoeslag voor mensen met minder geld)

Basisverzekering (+/- € 115 per maand): ambulanceritjes, bezoek dokter, ziekenhuisopname en medicijnen. Eerste kosten die je maakt zijn 

eigen risico (€ 385) Niet voor HA. 

We betalen allemaal mee aan de zorgkosten door: belasting, eigen risico en zorgpremie

Waarom is er eigen risico? Wat is het voordeel?

Voordelen & nadelen eigen risico

Voordeel: Mensen gaan wellicht gezonder leven want anders maken ze kosten...

Minder snel naar de dokter, ziekenhuis = scheelt geld

Nadeel: Angst voor kosten: ze blijven langer met iets lopen = gevaar = meer kosten

Hogere zorgkosten (o.a. door vergrijzing)

Participatiesamenleving --> meer mantelzorg, rol overheid kleiner

Mantelzorg = de hulp die vanuit de directe omgeving door familie en vrienden aan iemand wordt gegeven

Prettig want vertrouwde omgeving

Maar niet iedereen heeft zo'n omgeving en hoe zit het met de kennis?

Marktwerking

Deel verantwoordelijkheid overheid naar de zorgverzekeraars. Die bieden op de vrije markt zorgverzekeringen aan. Zo moeten zorgverleners (bijv. ziekenhuizen) met elkaar concurreren. 

Voordeel: efficiëntie en meer te kiezen voor patiënten

Nadeel: kwaliteit gewaarborgd? Goedkoopste aanbieder wint? Menselijke maar wordt gevangen in rekensom 

Sommige zorg wordt niet vergoed, waarom? 

Macht niet bij professionals, maar bij kapitaal aka ZV. 

Maatschappelijke ontwikkelingen maken de zorg steeds duurder

Vergrijzing: mensen worden ouder en hebben meer zorg nodig

Technologische ontwikkeling: nieuwe behandelmethoden zijn mogelijk voor zieke mensen

Ongezonde leefstijl van steeds meer Nederlanders zorgt voor toenemende druk op (en kosten voor) de zorg

QALY: 80.000 euro voor extra levensjaar, dan vergoed

1.

Stelling: De overheid en werkgevers moeten de burgers en hun werknemers met rust laten

Gezonde sportkantines?

Gezonde levensstijl?

Wie in deze klas...

• sport regelmatig
• eet gezond
• rookt niet

Moeten mensen die ongezond leven meer premie betalen?

nos.nl

Wat vinden jullie

Moet er wat gedaan worden aan het eten van fastfood en het drinken van energiedrankjes?

Vraag: Hoe kan er wel winst geboekt worden bij jongeren? 

Helpen om gezondere keuzes te maken

5.5 Sociale zekerheid

Het stelsel van uitkeringen, voorzieningen en toeslagen

Sociale zekerheid

Sociale zekerheid = sociale verzekeringen & sociale voorzieningen

Sociale voorzieningen worden betaald door belasting

Sociale verzekeringen door premies

Sociale verzekeringen: je verzekert je door premie te betalen tegen een bepaald risico (bijv. verlies van inkomen bij ziekte)

Werknemersverzekeringen

Gelden alleen voor werknemers in loondienst

(zzp'ers moeten zichzelf verzekeren)

Door betalen van premies recht op: 

1. Werkloosheidswet (WW)

2. Wet uitbreiding loondoorbetalingsplicht bij ziekte (WULBZ)

3. Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)

Duur van de uitkering is afhankelijk van de tijd die je werkte en wat je verdiende. Het wordt uitgekeerd door het UWV

Volksverzekeringen

Gelden voor iedereen 

Betaald door iedereen die een inkomen heeft

Inkomensonafhankelijk: Iedereen krijgt hetzelfde bedrag

AOW & Kinderbijslag

(vaak sparen mensen voor aanvulling op AOW = pensioen)

Werkboek vraag 3

Noem twee verschilpunten tussen volksverzekeringen en werknemersverzekeringen? 

Volksverzekeringen gelden voor iedereen (voorbeeld: AOW) werknemersverzekeringen alleen voor werknemers (voorbeeld: WW)

Werknemersverzekeringen gekoppeld aan laatstverdiende loon, volksverzekeringen niet (= inkomensonafhankelijk)

Tip!

Alles beginnend met een W: Werknemersverzekering

Alles beginnend met een A: Volksverzekering

Sociale voorzieningen

Worden betaald uit belasting

=  voor hen die geen recht hebben op een andere uitkering is er de bijstand 

Een minimaal bedrag dat mensen nodig hebben om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien (1400 euro alleenstaande)

Bijstand / Wajong

Solidariteit: je verbonden voelen

De risico's zoveel mogelijk samen dragen.

Je draagt niet alleen geld voor jezelf af (misschien heb je het wel nooit nodig) maar draagt ook bij aan de zorg voor anderen

Van jouw geld wordt de werkloosheidsuitkering van iemand anders betaald --> solidariteit

Waarom zo'n grote kostenpost?

Er zitten nog veel mensen in de bijstand

Mensen worden steeds ouder en gebruiken daardoor langer AOW

Maatregelen overheid

Uitkeringen korter, uitgekeerde bedrag lager

Verhogen AOW-leeftijd: langer premies betalen, minder AOW

Meer controle en hogere boetes bij misbruik 

Begeleiding naar werk (re-integratie)

Wat vind jij?

Sinds invoering participatiewet wordt een tegenprestatie gevraagd (vrijwilligerswerk of leerwerktraject)

Wat vind jij? Moeten mensen in de bijstand gedwongen worden om iets terug te doen?

Positieve 

discriminatie

Als mensen die normaal vaak gediscrimineerd worden,

worden voorgetrokken bij een sollicitatie.

Maar, positieve discriminatie dan?

Wat vind jij van positieve discriminatie?

Huiswerk

Verzorgingsstaat 5.4

Afaken opdracht 1 t/m 7 en opdracht 9

Werken aan de PO