VWO 4 Thema 6 Mens en milieu B4 Energie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 6 Mens en Milieu

B4 

Energie

Leerdoelen en begrippen B4

• Belang van het broeikaseffect kennen en het probleem van het versterkte broeikaseffect kennen
• De belangrijkste broeikasgassen kennen
• Gevolgen en mogelijke oplossingen van het versterkte broeikaseffect kunnen noemen

Begrippen:

broeikaseffect, versterkte broeikaseffect, broeikasgassen, biomassa, biobrandstoffen

Het versterkte broeikaseffect

• Door extra uitstoot van broeikasgassen (emissie), wordt extra warmte tegengehouden, waardoor de temperatuur op aarde extra stijgt.
• Broeikasgassen zijn met name koolstofdioxide, waterdamp en methaan (CH₄).
  
• Vooral het CO_2-gehalte stijgt fors in de atmosfeer
  

Tijdseries van de wereldgemiddelde concentraties van kooldioxide (CO2), methaan (CH4) en lachgas (N2O)

Bron: WMO Global Atmosphere Watch.

Blauwe lijnen zijn maandgemiddelden, rode lijnen zijn vijf-jaar lopend gemiddelden

Bronnen van methaan/moerasgas

1. Herkauwers hebben veel methaanbacteriën in hun verteringsstelsel

2. Smeltende permafrost 

Door anaerobe omstandigheden (door trage diffusie van zuurstof bij hoge grondwaterstand) breken anaerobe bacteriën de organische stof verder af tot methaangas

3. Rijstvelden (op dezelfde wijze als net besproken)

4. Tropische regenwouden stoten methaan uit de natte grond uit via de bomen. Door het ontbossing is deze uitstoot minder snel toegenomen

Tijdserie van de wereld- en vijf-jaar lopend gemiddelde temperatuur toename ten opzichte van de pre-industriele waarde

 Bron: 

UK Met Office.

Globale zeespiegelstijging

De dunne zwarte lijn geeft de langjarige trend weer en laat duidelijk zien dat de zeespiegel steeds sneller stijgt. 

Bron: European Space Agency (ESA) Climate

Oplossingen?

• De fossiele brandstoffen zijn gedurende zeer lange tijd in de grond gekomen en opgeslagen en worden nu in zeer korte tijd opgestookt: langzame of lange koolstofkringloop
  
• Alternatieve duurzame energiebronnen zijn overal op aarde aanwezig, raken niet op en zorgen niet voor die extra CO_{2 in de atmosfeer. Voorbeelden: zon, wind, water, aardwarmte, biomassavergisting (organisch restafval). Deze laatste maakt deel uit van de korte koolstofkringloop.}

Andere oplossingen?

• Uitstoot methaangassen in de landbouw en veeteelt verminderen
• Genetisch gemanipuleerde rijstplant met een verminderde uitstoot van methaangas
• Aanpassing voeding koeien en verbetering opslag en verwerking mest
• Uit mest biogas maken m.b.v. vergisting door micro-organismen
• Energie uit algen (zeewier) halen

Extra opdracht voor examendossier

Neem op de volgende sheets de 6 filmpjes door en noteer voor elke graad temperatuurstijging de gevolgen op aarde

Gevolgen bij 1 graad Celsius?

Gevolgen bij 2 graden Celsius?

Gevolgen bij 3 graden Celsius?

Gevolgen bij 4 graden Celsius?

Gevolgen bij 5 graden Celsius?

Gevolgen bij 6 graden Celsius?

Maak opdracht 39 t/m 46

Klaar?

Lees de context 'Energie uit zeewier' door en 

maak opdracht 47

Check je leerdoelen!

• Oefen de begrippen met de Flitskaarten

• Controleer je leerdoelen met Test Jezelf