AN - afweersysteem

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Afweersysteem

Stage?

Waar?

Leuk?

Wat heb je geleerd?

Anatomie periode 8

1	Afweersysteem
2	Afweersysteem en ontstekingen/infecties
3	Ontstekingen/infecties
4	Parkinson, ziekten bloed, beenmerg, lymfe
5/6	Hormoonstelsel/Praag
7	Aandoeningen schildklier
8/9	Oncologische aandoeningen/toetsweek

Toets en toetsstof

Week 10: ontwikkelingsgericht tentamen

Stof: 

Anatomie en fysiologie n3:

• Module 9, Module 12

VVT deel 1 n3:

• Module 4: - H13 - H14 - H15

• Module 9: - H29 - H30

• Module 10: - H33 VVT deel 2 n3,

• Module 4: - H11.3 t/m H11.5.4 - H12.3 t/m H12.5.2

Pathologie niv 3/4:

• Module 12: - H3.2 t/m H3.2.2

Doelen les 1

• Wat zijn de verschillende afweerlinies? 
• Wat is de werking van huid en slijmvliezen in de afweer?
• Hoe werkt een ontstekingsreactie?

Inleiding

Tom Johnson (37) heeft chemotherapie gehad ivm leukemie

Wat is het risico als het gaat over de afweer?

Welke aandoeningen kun je verwachten?

Tegen welke ziektekiemen verdedigt ons afweersysteem ons?

Welke organen hebben een rol in onze afweer?

Welke organen zijn als eerste aan de beurt de ziektekiemen te lijf te gaan?

1. lymfeklieren
2. maagzuur en maagsap
3. huid en slijmvliezen
4. witte bloedcellen (soldaatjes)

1e afweerlinie =

2e en 3e linie

2e afweerlinie = witte bloedcellen (niet-specifieke afweer)

3e afweerlinie = afweersysteem -> lymfocyten (specifieke afweer > in lymfeysteem)

Wat is je lymfesysteem?

Organen van het afweersysteem

• beenmerg
• ...
• zwezerik (thymus) 

milt

Huid en ...

slijmvliezen

Huid

• ... : waterafstotend -> bacteriën hechten slecht
• dode ... afgestoten
• zweet -> licht zuur
• bacterieflora: goede ... op de huid

talg

huidcellen

bacteriën

Waar zit geen huid?

..., ..., ..., ...

• speeksel, traanvocht -> bacteriedodende stoffen
• vagina: zure afscheiding
• urinewegen: urinelozing

mond, ogen, vagina, urinewegen

Ziektekiemen in voedsel/lucht

• maag: ... en goede ...
•  longen: ... en slijm

maagzuur

bacteriën

trilharen

Welke symptomen zie je bij een ontsteking?

Ontstekingsreactie

• ...
• ...
• ...
• ...
• ... 

roodheid

warmte

zwelling

pijn

gestoorde functie

Wat is de functie van deze symptomen?

1. roodheid -> groep 1
2. warmte -> groep 2
3. zwelling -> groep 3
4. pijn -> groep 4
5. gestoorde functie -> groep 5
6. functie van koorts

Gebruik het boek anatomie en fysiologie thema 9.1

Opdracht

Verwerkingsopdracht 1 t/m 6

15 minuten 

Nakijken

Gebruik je boek anatomie en fysiologie thema 9.10

Programma

1. Herhaling
2. Koorts en specifieke afweer
3. Opdracht 

Herhaling

1. Wat zijn de verschijnselen van een ontstekingsreactie?
2. Wat is de eerste afweerlinie?

Koorts

• remt groei ziekteverwekkers
• versnelt fagocytose
• stimuleert weefselherstel 

Niet-specifieke afweersysteem

Opdracht:

1. Lees in stilte 1.4 door over niet-specifieke afweer (5 min)
2. Maak intussen aantekeningen van wat je leest m.b.v. de volgende termen: witte bloedcellen - granulocyten - macrofagen - pus - abces
3. Leg in 2 minuten uit aan je buurmens wat je gevonden hebt

Specifieke afweer

Immuunsysteem: geheel van specifieke afweer waardoor je minder/niet meer vatbaar bent voor een ziekteverwekker > immuniteit

Wat zijn antigenen?

1. Afweercellen
2. Stoffen die aan de ziekteverwekker zitten
3. Stoffen die aan de afweercellen kleven
4. Ziekteverwekkers

Lymfocyten

• B-Lymfocyten: bloedstamcellen  in rode beenmerg
• T-lymfocyten: stamcellen van de zwezerik

B-lymfocyt

• Nieuw antigeen gedetecteerd? Intensief vermeerderen 
• geheugen-B-lymfocyten: onthouden de ziekteverwekker > volgende keer snel vermenigvuldigen
• produceren antistoffen

Antistoffen

Antistoffen: richten zich tegen 1 soort ziekteverwekker

Op 2 manieren maken ze ziekteverwekkers onschadelijk:

1. blokkeren ziekteverwekkers
2. samenklonteren

T-lymfocyten

 1 type ziekteverwekker

• T-geheugencellen
• T-helpercellen: stimuleren en ondersteunen werking T- en B(!)-lymfocyten
• produceren GEEN antistoffen

Programma

1. Herhaling vorige les
2. Theorie zwezerik, lymfesysteem en milt
3. Opdracht

Herhaling

1e afweerlinie

2e afweerlinie

3e afweerlinie

Ontstekingsreactie

Aan de hand van post-its

Functie zwezerik

• Aanmaak T-lymfocyten
  
• Tot en met puberteit
  
• Dan zijn de meeste T-lymfocyten aangemaakt

Wat zit er in etter (pus)?

1. dode cellen
2. medicijnresten
3. weefselvocht
4. bacteriën

Etter = pus

= dode lichaamscellen, weefselvocht en bacteriën

Vaccinatie

Wie kan uitleggen hoe immuniteit door een vaccinatie werkt?

Vaccinatie is een door God gegeven middel en moet je gebruiken

0100

Opdracht

• Maak een mindmap waarin de volgende termen uitgewerkt worden: B-lymfocyten, antistoffen, geheugen-B-lymfocyten,  T-lymfocyten,  T-geheugencellen, T-helpercellen
• tweetallen - 15 minuten
• Boek: hoofdstuk 9.1 (en aantekeningen)

Lymfestelsel

Lymfeknoop

Lymfevocht

• 3,5 liter
• helder en kleurloos
•  neemt vocht uit weefsels op
• vervoert lymfocyten

Lymfeknopen (klieren)

• Filter: dode cellen, ziektekiemen en afvalstoffen gefilterd
• ziektekiem gesignaleerd? -> lymfocyten in lymfeknoop -> antistoffen maken

Milt

• = lymfeknoop
• ligt in de bloedbaan

Zoek de drie functies van de milt op in je boek en schrijf ze op

- Filteren van het bloed. Circulerende ziektekiemen of afvalstoffen van ziektekiemen stimuleren de afweercellen in de milt tot het aanmaken van antistoffen.

- Oude rode bloedcellen wegvangen uit het bloed. De miltcellen breken de rode bloedcellen af, het ijzer uit deze bloedcellen gebruikt je lichaam opnieuw.

- Bloedreservoir. Bij bloedverlies kan de milt zich samentrekken en bloed afgeven aan de bloedbaan.

01:36

Waar zorgt het lymfestelsel voor?

1. Afvoer van afvalstoffen
2. Aanvoer van voedingsstoffen
3. A en B zijn juist

04:47

In welke ader komt het lymfevocht terecht?

1. Onderste holle ader
2. Bovenste holle ader
3. Poortader
4. Lymfevaten

06:06

Waarom is bewegen heel belangrijk voor het lymfestelsel?

1. Bewegen is altijd goed
2. Om de afvalstoffen af te voeren
3. Omdat dit de bloedsomloop bevordert
4. Omdat het lymfestelsel geen hart heeft

07:13

Welke functie heeft de lymfeknoop in de afweer?

1. Ziekteverwekkers opeten
2. Witte bloedcellen maken
3. Witte bloedcellen activeren
4. Alarmeren

Opdracht

Maken verwerkingsopdrachten anatomie en fysiologie

Module 9.1

Opdracht

Maak de opdracht van het stencil

In tweetallen

15  minuten

Klassikaal nakijken

Opdracht zelftoets

Maak de zelftoets bij module 9 van anatomie en fysiologie

10-15 minuten