Hfst 4: Arbeid en productie

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Hfst 4

Arbeid en productie

Hfst 4: Arbeid en productie

Voorbereiding voor het maken van deze les:
Ik heb me ....

1. Goed voorbereid (opdrachten herhaald)
2. Redelijk voorbereid (boek doorgebladerd)
3. Amper voorbereid (enkele onderwerpen)
4. Niet voorbereid (wat is dit eigenlijk?)

Arbeid

- Flexibel en vaste arbeid
- Vraag en aanbod (meer of minder)

- Werkgevers en werknemers

- Participeren 

- Werkloosheid (+ vormen van ...)

- Minimumloon

- Beroepsbevolking

Als het aanbod groter is dan de vraag

Aanbod van arbeid

Vraag naar arbeid

>

ruime arbeidsmarkt

Als het aanbod kleiner is dan de vraag

Aanbod van arbeid

Vraag naar arbeid

<

krapte arbeidsmarkt >> lonen stijgen

In een vacature staat het aanbod van arbeid.

1. juist
2. onjuist

Wie zijn de vragers naar arbeid?

1. werknemers
2. werkgevers

Arbeidsmarkt

Arbeidsmarkt:
De vraag en aanbod van arbeid komen samen

Gingen de vorige twee vragen goed?

Zo niet, bekijk dan het volgende filmpje.

0

Als de vraag naar een bepaald beroep hoog is, is het loon vaak ...

1. gelijk aan andere beroepen
2. hoog
3. laag

Een teveel aan arbeiders kan leiden tot ontslag.

1. juist
2. onjuist

Arbeidsdeelname (arbeidsparticipatie)

Het percentage van de bevolking dat tot de beroepsbevolking behoort.

De overheid verwacht een tekort aan arbeidskrachten op de arbeidsmarkt en wil dat een groter deel van de bevolking gaat werken.

Arbeidsparticipatie is het percentage van de bevolking dat tot de werkende beroepsbevolking hoort.

1. juist
2. onjuist

Welke conclusie kun je trekken uit de grafiek?

1. De arbeidsparticipatie van mannen is gestegen.
2. De arbeidsparticipatie van vrouwen is lager dan die van mannen.
3. Mannen werken vaker in deeltijd dan vrouwen.
4. Vrouwen werken vaker in deeltijd dan mannen.

60%

40%

30%

Hoogopgeleide vrouwen kozen in 2007 voor ..... % betaalde vorm van oppas/opvang

...% Van de laagopgeleide vrouwen kozen in 2007 voor geen opvang

Wettelijke bepalingen

- Regels tussen werkgever/werknemer

- Regels speciaal voor jongeren

- Arbowet / Arbeidstijdenwet

- (soms) Recht op WW uitkering

- Minimumloon

- Bruto- en nettoloon

Dit is een individuele overeenkomst tussen werkgever en werknemer.

1. CAO
2. Arbeidsovereenkomst
3. Flexwerk
4. Arbeidsvoorwaarden

Deze wet regelt de werk- en rusttijden

1. Arbowet
2. Arbeidstijdenwet

Bereken het nettoloon:
Brutoloon: €3.000, Loonbelasting: €800, sociale premies: €150.

1. €3.950
2. €2.200
3. €2.050
4. €1.950

Ondernemingsvormen

• eenmanszaak
  
• zelfstandige zonder personeel (zzp-er)
• vennootschap onder firma (vof)
• besloten vennootschap (bv)
• naamloze vennootschap (nv)
• stichting

Bij welke ondernemingsvorm is de directeur in loondienst?

1. Eenmanszaak
2. VOF
3. CV
4. BV

Aandelen zeer beperkt te koop

Niet op winst gericht

Eén eigenaar, soms personeel

Eén persoon is eigenaar/leiding

Meerdere eigenaren/samen de leiding

Aandelen zijn vrij verhandelbaar

Eenmanszaak

ZZP

VOF

BV

NV

Stichting

Minimumloon

Het wettelijk vastgestelde loon dat een werkgever ten minste moet betalen aan werknemers vanaf 23 jaar.

Bereken het
maandloon
voor een 17 jarige.

1. €602,22
2. €632,77
3. €598,78
4. €602,217

Bereken het
minimumloon %
voor een 16 jarige.

1. 36,9%
2. 37,29%
3. 34,5%
4. Werkelijk geen idee

Welke werknemersverzekering biedt een uitkering aan arbeidsongeschikte werknemers?

1. WIA
2. WW

Werkloosheid

Wat als je nou geen baan hebt / kan vinden?

- Structurele werkloosheid

- Conjuncturele werkloosheid

- Frictiewerkloosheid

- Seizoenswerkloosheid

- Regionale werkloosheid

Vormen van werkloosheid

Als je niet goed weet waar elke vorm voor staat, bekijk dan het volgende filmpje:

Noord-Limburg heeft minder werk

De toename van automatisering zorgt voor werkloosheid

De ijssalon is in de winter gesloten

Door de coronacrisis is er minder vraag naar producten, dus minder arbeid nodig

John is net klaar met z'n opleiding en zoekt werk

Structureel

Conjunctureel

Frictie

Seizoens

Regionaal

Wat is geregistreerde werkloosheid?

1. Als je ingeschreven staat bij het UWV.
2. Als je niet ingeschreven staat bij het UWV.
3. Als je zwart werkt.
4. Als je wit werkt.

Welke werkloosheid is niet tijdelijk?

1. seizoenswerkloosheid
2. structurele werkloosheid
3. regionale werkloosheid
4. frictiewerkloosheid

Welke vorm van werkloosheid krijg je wanneer bedrijven zich naar het buitenland verplaatsen?

1. regionale werkloosheid
2. conjuncturele werkloosheid
3. seizoenswerkloosheid
4. structurele werkloosheid

Wanneer je een tijdje per jaar niet kunt werken noem je deze werkloosheid ...

1. structurele werkloosheid.
2. seizoenswerkloosheid.
3. verborgen werkloosheid.
4. conjuncturele werkloosheid.

Conjuncturele werkloosheid is blijvend.

1. waar
2. niet waar

Wat betekent regionale werkloosheid?

1. Werkloosheid die niet bekend is bij UWV.
2. Dat er in een bepaald seizoen meer werkloosheid is.
3. Dat er in een bepaalde provincie meer werkloosheid is.
4. Dat er geen werk is voor bepaalde opleidingen.

Is er hier sprake van conjuncturele werkloosheid?

1. ja
2. nee

Rol overheid

De overheid kan veel betekenen om de
werkloosheid in een land aan te pakken, 
bijvoorbeeld:

- Investeren (zodat arbeid/kapitaal nodig is)

- Overheidsbestedingen

- Inkomstenbelasting verlagen

- BTW verlagen

Doel: uitleg anti-cyclisch investeren

Invester-ingen Overheid

-->

-->

-->

Minder 
werkloos- 
heid

Meer productie bedrijven

Meer vraag (door overheid)

Meer arbeid nodig

Er zijn 4 productiesectoren:

1. Primaire sector: landbouw, mijnbouw en visserij.
2. Secundaire sector: industrie & bouw.
3. Tertiaire sector: commerciële dienstverlening (bijv. winkels,)
4. Quartaire sector: niet-commerciële instellingen (bijv. scholen, brandweer)

LET OP! Verschil in begrippen.

- ProductieFACTOREN (kapitaal, arbeid, natuur, ondernemerschap)

- ProductieSECTOREN (primaire, secundaire, tertiaire, quartiare)

SECTOREN in het mbo
(groen, economie, zorg en welzijn, techniek)

Timmerman is een beroep in de primaire sector.

1. juist
2. onjuist

Welke beroepen kom je tegen in de tertiaire sector?

1. kapper
2. boer
3. taxichauffeur
4. leraar

Wat hoort niet thuis in de quartaire sector?

1. ziekenhuis
2. brandweer
3. school
4. bank