Les 3: Tekstsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Vandaag

• Theorie les 3 (tekstsoorten)
• Zelfstandig werken

Tekstsoorten

Vertelling / verhaal / rapport / verslag / procedure / verklaring / uiteenzetting / oproep  / verzoek / beschouwing / betoog / instructie 

Tekstvormen:

Dagboek, roman, notulen, recept, krantenartikel, essay, pamflet, recensie 

Een tekstsoort heeft een specifiek doel en specifieke stappen om dat doel te bereiken. Er kunnen verschillende varianten bestaan -> tekstvormen 

Bijvoorbeeld: 

Tekstsoort: 

Oproep / verzoek 
Doel: 
Activeren om iets te doen

Stappen: 1: vaststellen van gebeurtenis of onderwerp 2: specificatie 3: uitnodiging 
Tekstvormen: advertentie, uitnodiging, vacature 

Tekstsoorten (vormen)

• mondeling
• schriftelijk
• digitaal of op papier
• kort / lang
• met / zonder afbeeldingen
• ....

Tekstsoorten

Wat is het doel van:

• de Donald Duck (stripboek)?
• je lesboek? 
• een betoog?
• een flyer van een sportschool?

Tekstsoorten

Wat is het doel van:

• de Donald Duck (stripboek)? Amuseren/vermaken
• je lesboek? Informeren
• een betoog? Overtuigen
• een flyer van een sportschool? Activeren

Verhalende tekstsoorten

• vertelling --> delen van een persoonlijke ervaring
  (dagboek, autobiografie)

• verhaal --> amuseren of tot nadenken aanzetten door een verhaal te verzinnen 
  (roman, mop, sprookje)

Feitelijke tekstsoorten

• Verslag --> objectieve beschrijving
• Procedure --> instrueren (bijv. recept of handleiding)
• Uiteenzetting --> informeren (menukaart, krantenartikel)
• Oproep --> activeren (uitnodiging, reclame)

Waarderende tekstsoorten

• Beschouwing --> verschillende gezichtspunten
  (essay, beschouwend artikel/beschouwende toespraak)
• Betoog --> overtuigen (klachtenbrief, betogend artikel)
• Respons --> reageren (recensie, productreview)

Vaak heeft een tekst meerdere doelen

Teksten informeren altijd. Maar is het ook het hoofddoel?

Dat kan ook zijn: overtuigen, activeren, instrueren, amuseren enzovoort. 

Taalgebruik

Elke tekstsoort heeft dus een bepaald doel (of doelen).

Daarnaast kenmerkt een tekstsoort zich door een specifiek taalgebruik

Welk taalgebruik verwacht je in:

• instructie (menukaart, routebeschrijving, ...)?
• rapport/verslag?
• verhaal?

Vaak herken je tekstsoorten al aan de opmaak

Kijk maar eens naar de volgende slides

Kortom, om de tekst goed te kunnen begrijpen is het van belang om te weten wat het doel is. 

Zelfstandig werken

Maak opdrachten 1 t/m 6