Hoofdstuk 2: Oriëntatie Grieken + Paragraaf 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 2: De Grieken 

Paragraaf 1: Het leven in een Griekse Stadstaat.

A: Stadstaten

In tegenstelling tot de Egyptenaren hadden de Grieken niet één land, maar waren verspreid over 700 verschillende stadstaten.

Bron 1: Tekening over de indeling van de Griekse stadstaat (tekening uit de moderne tijd)

A: Stadstaten

Een stadstaat of polis is een stad met omringend land.

Stadstaten werden gescheiden van elkaar door zeeën, rivieren en bergtekens. 

Overeenkomsten tussen de Poleis (meervoud): Eigen bestuur, eigen wetten, taal, geloof, manier van bouwen. 

Bron 2: Er waren ook overeenkomsten in het maken van voorwerpen, zoals vazen en beelden. Soortgelijke vazen zijn gevonden in verschillende poleis

B: De Griekse burger

In de Griekse stadstaten bestond grote ongelijkheid

Wat is ongelijkheid?

Bron 4: Slaven in een mijn in Laurion. Slaven waren bijvoorbeeld een groep mensen die grote ongelijkheid genoten in het oude Griekenland.

B: De Griekse burger

In de Griekse stadstaten bestond grote ongelijkheid

Wat is ongelijkheid?

''Verschillen tussen mensen in bezit, macht of rechten.''

Slaven moesten bijvoorbeeld werken in de landbouw, mijnen of als arts of leraar. Zij kregen geen rechten.

Bron 4: Slaven in een mijn in Laurion. Slaven waren bijvoorbeeld een groep mensen die grote ongelijkheid genoten in het oude Griekenland.

B: De Griekse burger

Bovenaan de Griekse samenleving stonden de mannelijke burgers

Deze hadden burgerrecht:

''Het lidmaatschap van een polis. Alleen volwassen vrije mannen die geen vreemdeling waren, hadden burgerrecht.''

in ruil voor het meevechten in oorlog mogen burgers iets zeggen over het bestuur. 

Mannen geboren in de stad

Vreemdelingen en vrouwen

Slaven

Hoofdstuk 2: De Grieken 

Hoofdstuk 2: De Grieken 

Paragraaf 1: Het leven in een Griekse Stadstaat.

Studiewijzer

d

	Lesdoel
r	C: Je kunt uitleggen hoe het leven in een Griekse stadstaat er uit zag Je kent de vier invalshoeken van geschiedenis Je krijgt uitleg over de praktische opdracht Grieken

C: Het leven in een Griekse stadstaat

Meeste mensen leefden van de landbouw, klein deel van de handel

Taakverdeling man en vrouw was zeer strikt; 

Positie vrouw was ook bepaald.

Vier invalshoeken

Bij geschiedenis kunnen we naar groepen mensen of gebeurtenissen kijken vanuit vier invalshoeken.

• Politiek
• Economisch
• Sociaal
• Cultureel

Vier invalshoeken

Politiek,

Alles wat te maken heeft met de verdeling van macht, de organisatie van het bestuur, het denken over bestuur en het maken, uitvoeren en controleren van wetten en regels;

Kortweg; Bestuur, wie heeft de macht?

Bron 2: Mogelijke buste van de koning van Sparta. Dit heeft te maken met politiek, omdat je nu weet wie Sparta bestuurt en wie daar dus de macht heeft.

Vier invalshoeken

Economisch

lles wat te maken heeft met de manier waarop mensen in hun onderhoud voorzien en de manier waarop de opbrengst van het werk onderling wordt verdeeld;

Kortweg; Hoe wordt het geld verdiend en hoe is het werk verdeeld?

Bron 3: Piraeus, de voorhaven van Athene met een handelsschip op de voorgrond. (tekening uit moderne tijd). Dit zegt iets over hoe geld werd verdiend in Athene. 

Vier invalshoeken

Welke uitspraak past niet bij het invalshoek politiek?

A. De democratie zorgden er voor dat elke mannelijke burger in de stad Athene een rol kon spelen in het bestuur.

B. De boeren moeten belasting afstaan aan de koning van de polis.

C. De Aristorcratie verdeelde de macht over rijke families.

Vier invalshoeken

Sociaal

alles wat te maken heeft met verschillen tussen groepen mensen in een samenleving, en het denken hierover;

Kortweg: Verschillen tussen mensen; wie staat hoger dan de ander?

Bron 3: Vrouwen die de was doen afgebeeld op een Oude Griekse vaas. Dit zegt iets over de positie

Vier invalshoeken

Welke uitspraak past niet bij het invalshoek sociaal?

A. Slaven konden ook als docent of arts fungeren, maar hadden hierin geen bewegingsvrijheid.

B. Mannen met burgerrecht waren de enige in de polis die over het bestuur kon meebeslissen. 

C. De Priesters waren verantwoordelijk om te zorgen voor de rest van de samenleving.

Vier invalshoeken

Cultureel 

alles wat te maken heeft met de ideeën van mensen en de manier waarop ze zich uiten, bijvoorbeeld in hun gewoontes en regels, geloof, kunst en wetenschap

Kortom; Gewoontes, gebruiken, geloof, etc.

Bron 4: Het was een gewoonte voor de Grieken om naakt te sporten in het gymnasium, 

Vier invalshoeken

Welke uitspraak past niet bij het invalshoek Cultureel?

A. De Grieken legde tijdens de Olympische spelen hun wapens neer om gezamenlijk in wedstrijdverband te sporten.

B. Ze bouwde een prachtige tempel, ter ere van de godin Athena.

C. De Tiran besloot om een nieuwe tempel te bouwen.

Vier invalshoeken

Welke van de vier invalshoeken past bij de onderstaande uitspraken:

A. De Bachidden van Corinthe werden verjaagd door de Tiran.

B. Mannen buiten de stad mochten niet meebeslissen in het bestuur van de stad. 

C. De Slaven moesten hard werken in de mijnen.

D. De Griekse god Poseidon was God van de zeeën.

Kolonies buiten Griekenland (1)

• Een kolonie is een gebied van een land buiten dat land

• Griekenland is door het droge klimaat en de rotsachtige grond erg onvruchtbaar (slechts 20% is geschikt voor landbouw)

• Een mislukte oogst betekende al snel een hongersnood

Kolonies buiten Griekenland (2)

• Sommige Grieken trokken weg, op zoek naar een beter leven

• Met schepen voeren ze over de Middellandse Zee naar andere gebieden om daar te gaan wonen

• Rond 750 v. Chr. hadden de Grieken kolonies in Spanje, Italië en Turkije

Kolonies buiten Griekenland (3)

• Tussen de kolonies en het 'moederland' ontstond zoveel handel dat de Grieken rond 550 v. Chr. geen nieuwe kolonies meer stichten.

• Door de Griekse kolonies raakte de mensen in het Middellandse Zeegebied bekend met de Griekse cultuur (zoals: mythologie, beeldhouwkunst, enz.)

Vraag

In Egypte verbouwde men langs de Nijl voldoende graan voor de hele bevolking.
Hoe zorgden de Grieken dat er voldoende eten was?