Les 3 instructie Grammatica zinsdelen 23 april 2021

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Uitzetten

Profielfoto van jezelf

Welkom allemaal bij het vak Nederlands!

We gaan zo starten.

Stel je camera, microfoon en profielfoto goed

 in.

Zet  een 

in de chat. Dan weet ik dat je er bent. 

Start geen nieuwe vergadering

Zet een 

in de chat als je een vraag hebt

P4: Taalverzorging

P4: Literatuur

Gisteren

• Taalverzorging H1, Grammatica zinsdelen
  (pv, ow, wg, lv, mv, bwb); opdracht 4 besproken
  
  
• Taalverzorging H2, Formuleren/spelling: uitleg samengestelde zin

P4: Taalverzorging

Taalverzorging H1, Zinsdelen, vanaf blz. 30, opdracht 1 t/m 5
Taalverzorging H2, Samengestelde zinnen, vanaf blz. 58, opdracht 1 t/m 3
Taalverzorging H2, Samengestelde zinnen, vanaf blz. 60, opdracht 1 t/m 3 + 5 
Taalverzorging H3, voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord,  vanaf blz. 88, opdracht 1, 2 & 4 
Taalverzorging H4, verwijswoorden, vanaf blz. 114, opdracht 1 t/m 3

'Flevoland bestond vroeger niet, want het IJsselmeer was nog niet drooggelegd.'
Noteer de persoonsvormen en de onderwerpen.

'Rembrandt ging in de leer bij een meester-schilder, omdat hij goed kon tekenen.'
Noteer de persoonsvormen en de onderwerpen.

'Voordat de tandenborstel werd uitgevonden, poetsten mensen hun tanden met zand, zout of gemalen krijt.'
Noteer de persoonsvormen en de onderwerpen.

'In 1973 is de eerste mobiele telefoon geproduceerd en dit apparaat had het formaat van een baksteen.'
Noteer de persoonsvormen en de onderwerpen.

Maak de zin correct af:
'Dinosauriërs zijn uitgestorven, doordat....'

1. een meteoriet op de aarde viel.
2. een meteoriet viel op de aarde.

Maak de zin correct af:
'Vincent van Gogh is nu beroemd, maar....'

1. hij was tijdens zijn leven niet zo succesvol.
2. was hij tijdens zijn leven niet zo succesvol.

Maak de zin correct af:
'Opa praat graag over vroeger, want....'

1. was alles toen beter.
2. alles was toen beter.

Maak de zin correct af:
'Isra woonde in Syrië, totdat....'

1. zij is als zesjarige naar Nederland gevlucht.
2. zij als zesjarige naar Nederland is gevlucht.

Maak een samengestelde zin met onderstaande woorden en woordgroepen. Bedenk er zelf woorden bij om de zin kloppend te maken.

vorig jaar - vliegtuig - vakantie - maar

Maak een samengestelde zin met onderstaande woorden en woordgroepen. Bedenk er zelf woorden bij om de zin kloppend te maken.

vroeger - de meeste mensen - tussen de middag - tenzij

Taalverzorging H2

Persoonsvormen in samengestelde zinnen

Je hebt geleerd dat in samengestelde zinnen meer dan één persoonsvorm staat. Om de werkwoorden goed te kunnen spellen moet je eerst ontdekken welke werkwoorden in een samengestelde zin persoonsvorm zijn. Dat doe je zo:

Kijk of de werkwoorden van tijd kunnen veranderen. De werkwoorden die van tijd kunnen veranderen, zijn persoonsvormen.

Bijvoorbeeld:

– Mijn oom (vertellen) over de oldtimer die hij (hebben) (besturen).

– Mijn oom vertelt (pv) over de oldtimer die hij heeft (pv) bestuurd (vd).

Persoonsvormen in samengestelde zinnen

Zo spel je persoonsvormen goed

Kijk of je de tegenwoordige tijd of de verleden tijd moet gebruiken.

Vaak kun je aan de zin zien welke tijd je moet gebruiken.
Bijvoorbeeld:

– Toen Sem gisteren het verhaal (vertellen), (lachen) zijn klasgenoten.

Aan de woorden ‘toen’ en ‘gisteren’ zie je dat je de verleden tijd moet gebruiken.

Persoonsvormen in samengestelde zinnen

Zo spel je persoonsvormen goed

Zoek de onderwerpen.
Bijvoorbeeld:

– Toen Sem (enkelvoud) gisteren het verhaal (vertellen), (lachen) zijn klasgenoten (meervoud).

Vul de juiste vorm van het werkwoord in.

Bepaal hoe je het werkwoord moet schrijven. Je kunt daarvoor het schema gebruiken.

– Toen Sem gisteren het verhaal vertelde, lachten zijn klasgenoten.

MAKEN

Taalverzorging H2, vanaf blz. 60, opdracht 1 t/m 3 + 5 

PERSOONSVORM (PV)

ONDERWERP (OW)

WERKWOORDELIJK GEZEGDE (WG)

PV + alle andere werkwoorden in de zin. 

LIJDEND VOORWERP
(LV)

Stel jezelf de vraag: 
wat / wie + wg + ow? 

Antwoord = LV

Het lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel.

MEEWERKEND VOORWERP
(MV)

Stel jezelf de vraag: 
Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp? 

Antwoord = MV

BIJWOORDELIJKE BEPALING (BWB)

Een bijwoordelijke bepaling (bwb) geeft antwoord op vragen als: Hoe? Hoelang? Hoever? Waar? Waardoor? Waarheen? Waarom? Waarover? Waarvandaan? Waar? Wanneer?

Ook de vraagwoorden waarmee je bijwoordelijke bepalingen zoekt (hoe, waar, waardoor, waarheen, waarom, wanneer enzovoort), zijn in een zin bijwoordelijke bepaling.

BIJWOORDELIJKE BEPALING (BWB)

Let op: niet alle bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op een vraag. Ook woorden als niet, wel, zeker, absoluut, eigenlijk, allicht, natuurlijk, misschien, vermoedelijk en waarschijnlijk zijn bijwoordelijke bepaling.

De persoonsvorm is altijd een werkwoord.

1. waar
2. niet waar

Mijn buurman legt de lat hoog.

Legt =

1. alleen persoonsvorm
2. persoonsvorm en werkwoordelijk gezegde
3. alleen werkwoordelijk gezegde

Heb jij mijn computer gisteravond uitgezet?

Heb =

1. persoonsvorm
2. onderwerp
3. gezegde

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

'Wie kan mij dat vertellen?'

1. wie
2. vertellen
3. kan
4. mij

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

'Op Pinterest verzamel ik afbeeldingen.'

1. Ik
2. Pinterest
3. Op
4. Verzamel

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

'Ben je gisteren op stap geweest?'

1. ben
2. gisteren
3. stap
4. geweest

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

'Ik leer het onderwerp te vinden.'

1. Ik
2. leer
3. het onderwerp
4. vinden

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

'Caro legt het onderwerp uit.'

1. Caro
2. legt
3. het onderwerp
4. uit

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

'Ik kan nu het onderwerp uit een zin halen.'

1. Ik
2. kan
3. het onderwerp
4. een zin

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

'De brugklas leert het onderwerp vinden.'

1. De brugklas
2. leert
3. het onderwerp
4. vinden

Een werkwoordelijk gezegde bestaat altijd alléén uit werkwoorden.

1. juist
2. niet juist

Wat is het werkwoordelijk gezegde in onderstaande zin?

'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. heeft
2. heeft gehaald
3. gehaald
4. Er is geen werkwoordelijk gezegde

Wat is het werkwoordelijk gezegde in onderstaande zin?

'Dat heb je al heel vaak gezegd.'

1. heb
2. je
3. heel vaak
4. heb gezegd

Wat is het werkwoordelijk gezegde in onderstaande zin?

'Daar help ik de klanten.'

1. de klanten
2. help
3. daar
4. ik

Wat is het lijdend voorwerp in onderstaande zin?

'Thomas heeft Marieke bloemen gegeven.'

1. Er is geen lijdend voorwerp
2. Thomas
3. Marieke
4. bloemen

Wat is het lijdend voorwerp in onderstaande zin?

'Mag ik jouw rekenmachine lenen?'

1. Mag lenen
2. ik
3. jouw rekenmachine
4. geen lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in onderstaande zin?

'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. Peter
2. gisteren
3. zijn scooterrijbewijs
4. Er is geen lijdend voorwerp

In elke zin staat een lijdend voorwerp.

1. juist
2. onjuist

Jan gaf de toets aan de leraar.

Wat is 'de toets' in bovenstaande zin?

1. meewerkend voorwerp
2. lijdend voorwerp
3. onderwerp
4. meewerkend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in onderstaande zin?

'De lerares wiskunde behandelt een nieuwe oefening.'

1. behandelt
2. de lerares wiskunde
3. een nieuwe oefening
4. geen lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in onderstaande zin?

'Na een waarschuwing beloven veel fietsers de politie beterschap.'

1. veel fietsers
2. de politie
3. beterschap
4. Er is geen lijdend voorwerp.

Is 'voor een trainer' het meewerkend voorwerp in onderstaande zin?

'We willen een cadeaubon kopen voor de trainer.'

1. Wel het meewerkend voorwerp
2. Niet het meewerkend voorwerp

Is 'met de bus' het meewerkend voorwerp in onderstaande zin?

'Ik ga 's ochtends met de bus naar school.'

1. Wel het meewerkend voorwerp
2. Niet het meewerkend voorwerp

Is 'van de docent' het meewerkend voorwerp in onderstaande zin?

'Heb jij een voldoende van de docent gekregen?'

1. Wel het meewerkend voorwerp
2. Niet het meewerkend voorwerp

Is 'aan goede doelen' het meewerkend voorwerp in onderstaande zin?

'Hij laat al zijn geld na aan goede doelen.'

1. Wel het meewerkend voorwerp
2. Niet het meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp in onderstaande zin?

'Sophie doet jou de groeten.'

1. Geen meewerkend voorwerp
2. jou
3. Sophie
4. de groeten

Heeft een zin altijd een bijwoordelijke bepaling?

1. ja
2. nee

Wat is het zinsdeel 'gisteren' in onderstaande zin?

'Gisteren heeft de directeur een lezing gehouden.'

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Wat is de bijwoordelijke bepaling in onderstaande zin?

'Vandaag heb ik gelukkig weinig lessen.'

1. vandaag
2. gelukkig
3. weinig lessen
4. vandaag & gelukkig