Intro H5 + 5.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Tijd van ontdekkers en hervormers,

 1500 - 1600

De kerk valt uiteen.

LESDOEL:

Aan het einde van de les weet je;

- wie kritiek had op de katholieke kerk.

- hoe machthebbers omgingen met deze kritiek.

- hoe protestante kerken ontstonden.

- welke strijd ontstond tussen katholieken en protestanten.

Toelichting

Op deze afbeelding zien we Karel V tussen Filips II (links) en Willem van Oranje (rechts) staan, Brussel 25 oktober 1555 (Isings, 1927). 

In 1555 was Karel V de machtigste vorst van Europa, maar hij was oud en zwak geworden. Hij gaf zijn macht over een deel van zijn gebieden aan zijn zoon Filips II. Terwijl Karel V hierover sprak, leunde hij op de schouder van Willem van Oranje- Nassau, zijn favoriete edelman. Dertienjaar later was er een oorlog tussen Filips II en Willem van Oranje. 

Het was een tijd van felle conflicten over macht en godsdienst: de tijd van ontdekkers en hervormers. 

In 1555 was Karel V de machtigste vorst van Europa. Toen hij aftrad gaf hij een deel van zijn rijk aan Fillips II. Terwijl hij hier over sprak, leunde hij op Willem van Oranje.

Opdracht

Sleep de naam naar de bijbehorende persoon in de afbeelding. Tip: sleep naar het gezicht. 

Willem van Oranje-Nassau 

Filips II

Karel de Grote 

Hoe heette de volgelingen van Luther?

1. Lutheranen
2. Calvinisten
3. Luthersen
4. Ketters

Waarom was Luther tegen aflaten?

1. Alleen God kan zonden vergeven
2. Kerk werd te rijk
3. Luther wilde zelf een kerk

Calvijn & Luther

Calvijn

Luther

Calvijn en het calvinisme

Een andere hervormer was Johannes Calvijn.

Verschil met Luther:

- Nog strenger/radicaler dan Luther.

- Volgens Calvijn stond vóór iemands geboorte al vast of hij naar de hemel of hel ging. 

- Volgens Calvijn mocht je in opstand komen als de heerser niet het juiste geloof had

- Vanaf 1540 verspreidde het calvinisme (protestantse leer van Calvijn) zich vooral in de Nederlandse gewesten.

Luther en Calvijn zijn allebei

1. Protestants
2. Christelijk
3. Hervormers

Calvijn en Luther zijn beide protestanten, maar verschillen in een paar opzichten: Volgens Calvijn mag je in opstand komen tegen je vorst en van Luther mag dat niet.
Klopt dat?

1. Waar
2. Niet-waar

Luther

Vereren van heiligen

Eenvoudige aankleding

Zelf de bijbel lezen

Katholieken

Protestanten

Paus

Veel luxe

Ketters

Volgens Karel V waren protestanten ketters die bestreden moesten worden. 

Karel V voerde oorlogen tegen protestantse vorsten in het Duitse rijk. 

In de Nederlanden vervolgde hij de protestanten door ze op te sporen en gevangen te nemen. Daarna werden honderden protestanten met hun boeken levend verbrand.

Karel V

• Was streng katholiek.
• Eist dat Luther zijn woorden intrekt.
• Verklaart Luther vogelvrij. (iedereen mag hem vermoorden)
  
• Keizer van Duitsland, landsheer van de Nederlanden en koning van Spanje.
• Wil dat iedereen katholiek blijft.

Karel V was een

1. Katholiek
2. Protestant

Wat was Karel V niet?

1. Keizer van Duitsland
2. Landsheer van de Nederlanden
3. Koning Frankrijk
4. Koning van Spanje

Karel V

Maarten Luther

Welke tekst hoort bij welk persoon?

Ketters vervolgen

95 stellingen

Karel V

Reformatie

Denken vanuit de bijbel

Keizer, landheer en koning

Paus bepaalt 

Katholiek

Protestant

Gevolgen van de reformatie 

 Godsdienstoorlogen

- Vorsten verplichten 1 geloof.

- Het andere geloof wordt onderdrukt met vervolging en/of de dood.

- Onverdraagzaamheid

learningapps.org

Voeg een foto toe van de gemaakte opdracht.

Voeg een screenshot toe van de gemaakte opdracht.

learningapps.org

5.1

Kijk paragraaf 4.2 na.