H5 Hoofdzaken en bijzaken

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofd- en bijzaken

Doel

In dit deel leer je:

• het verschil tussen hoofd- en bijzaken benoemen;
  
• onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken van een geschreven en van een gesproken tekst;
  
• hoofdzaken van een geschreven of gesproken tekst in een mindmap zetten;
  
• benoemen wanneer een hoofdzaak verandert in een bijzaak en andersom.

Wat weet je nog van de theorie van Bouwsteen 5?

Wanneer is iets een hoofdzaak?

1. Als je de tekst ook kunt begrijpen zonder deze informatie.
2. Als je de informatie nodig hebt om de tekst te begrijpen.
3. Als je de tekst alleen interessant vindt door deze informatie.

Hoofdzaken

Elke geschreven of gesproken tekst gaat ergens over, dat is het onderwerp. 

Een tekst heeft ook een doel: informeren, overtuigen, instrueren of amuseren. 

Niet alle informatie is even belangrijk om dat doel te bereiken. Sommige informatie kun je weglaten. Informatie die echt belangrijk voor het tekstdoel is, noem je hoofdzaken. 

Zonder deze informatie kun je de tekst niet begrijpen. 

Bijzaken

Naast hoofdzaken bevat een tekst ook vaak bijzaken. Een tekst bereikt zijn doel niet zonder de hoofdzaken, maar kan zijn doel wel bereiken zonder de bijzaken. 

Voorbeelden en extra uitleg zijn bijzaken. Ze maken de tekst helderder of leuker. Bijzaken kun je weglaten.

Wat is uit de onderstaande tekst de hoofdzaak?

Ik ben vandaag later in de les, want ik moet eerst naar
de tandarts.

Is een hoofdzaak vaak een voorbeeld?

1. Waar
2. Niet waar

Je vindt hoofdzaken meestal aan het begin of aan het eind van een tekst.

1. Waar
2. Niet waar

Een tekst beantwoordt wie-, wat-, waar-, wanneer- en hoe-vragen over het onderwerp. Hoofdzaken geven antwoord op één van die vragen.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is de bijzaak?

Verschillende automerken, zoals Fiat, Audi en BMW,
hebben elektrische auto's.

Geef een korte omschrijving van hoofd- en bijzaken. En waarom het belangrijk is dat je die
kunt onderscheiden.

Aan de slag

Maken: bouwsteen 5 hoofd- en bijzaken

• Lezen en luisteren bouwsteen 5
• Leerlijn bouwsteen 4 maken

Einde