geestelijke en burgerlijke literatuur

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Geestelijke literatuur

Geestelijke letterkunde

• exempelen (korte verhalen
   over goed en kwaad)
  
• heiligenlevens (beschrij-
   vingen van het leven van
   een heilige)
  
• (Maria-)legenden (verhalen
   waarin Maria haar
   getrouwen beloont of uit  gevaren redt) zoals Beatrijs.

Wat is GEEN genre van de middeleeuwse geestelijke literatuur?

1. exempel
2. reisverhaal
3. heiligenleven
4. legendes

Geestelijke letterkunde

• kloosterorden
• gaan over het christendom
• oproep tot christelijk(er) leven en dienden om het ware geloof uit te dragen
• opdrachtgevers: geestelijken (abten, monniken, priesters en religieuzen)
• publiek behoorde niet alleen tot de geestelijkheid (volkstaal) 

De (Maria-)legende

Een legende is een godsdienstig verhaal dat vaak niet berust op historische werkelijkheid, maar op mondelinge volksoverlevering. 

Er is vaak een bijzondere rol weggelegd voor Jezus, Maria, andere heiligen of een voorwerp, die wonderen verrichten. 

De boodschap is vaak dat als je vroom leeft, je zonden vaak worden vergeven. 

0

Hoe komt het dat Beatrijs' afwezigheid niet wordt opgemerkt?

1. Omdat ze geen vriendinnen had
2. Omdat ze sowieso vaak op haar eigen kamer zat
3. Omdat Maria haar plek innam
4. Omdat er een hologram van haar was

Waarom keert Beatrijs na exact veertien (tweemaal zeven) jaar terug naar het klooster?

1. Dat is toeval
2. Door de seven year itch
3. Omdat zeven een heilig getal is
4. Omdat de stad Rome op zeven heuvels is gebouwd

Wat is het thema van het boek "Beatrijs"

1. Bijgeloof (De symboliek van getallen, kleuren)
2. Liefde (tot God, Maria, kinderen, jongen) e.d.)
3. Blijf tot Maria bidden, dan komt goed met je (God zorgt voor je).
4. Angst voor schande (bedelarij)

Welke zonde zal als erger beschouwd zijn in de middeleeuwen?

bedelen

prostitutie

Lees de tekst die op de volgende slide gelinkt staat

In de tekst wordt uitleg gegeven over de hoofse elementen die je terug ziet komen in het verhaal van Beatrijs.

Beantwoord daarna de vraag over deze tekst.

www.dietskegeerlings.nl

Noem minimaal drie hoofse elementen die je terug ziet in het verhaal van Beatrijs.

Burgerlijke literatuur

Ontstaan van het genre

In de dertiende eeuw worden de steden (vooral in Vlaanderen) door de opkomende handel en nijverheid steeds belangrijker. De burgers in deze steden wilden niet alleen meer geamuseerd worden, maar wilden zichzelf ontwikkelen en daartoe kennis vergaren.

Als gevolg van deze ontwikkeling ontstond de didactische/burgerlijke literatuur. 

Jacob van Maerlant

Hij schreef aanvankelijk wel eerst ridderromans, maar na 1266 ontstond zijn belangrijke werk: Der naturen Bloeme (over de natuur), De Rijmbijbel (bijbelse geschiedenis) en de Spieghel Historiael (geschiedenis). Hij probeerde alles zo waarheidsgetrouw mogelijk weer te geven, maar wetenschappelijk stellen de werken niet veel voor. Ze geven wel een aardig idee van het wereldbeeld van de middeleeuwer.

Der naturen bloeme

Het mooiste uit de natuur (ca.1270)

- Hoofdstukken over o.a. de mens, viervoetige dieren, vogels, vissen, bomen en edelstenen en metalen

- Te gebruiken als een soort encyclopedie

- Gebaseerd op een gezaghebbend wetenschappelijk werk in het Latijn

- 

Lees de tekst die in de studiewijzer staat en beantwoord daarna de vragen

Verwoord het verschil tussen de moderne (westerse, stedelijke) en middeleeuwse omgang met de natuur

Wat bedoelde Maerlant met 'nutscap ende waer'?

Geef drie voorbeelden van nutscap uit
Der naturen bloeme

Hoe kijk jij naar de beschrijvingen die Van Maerlant geeft? Zie je ze meer als sprookjes of kan je je voorstellen dat het in die tijd serieuze wetenschap was?

Voor wie meer wil weten...

Op de volgende slides vind je meer informatie over Jacob van Maerland en zijn meesterwerk Der naturen bloeme

Digitaal exemplaar

Bekijk via de link op de volgende pagina het gedigitaliseerde exemplaar van Der naturen bloeme

galerij.kb.nl

Podcast over Der naturen bloeme

Beluister via de link de podcast over Der naturen bloeme
(ca. 5 min)

podcastluisteren.nl