Thema 3 B2 Overeenkomst en verwantschap

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Thema 3

Ordening

B2

Overeenkomst en verwantschap

Wat gaan we doen?

• Controle voorkennis B1
• Leerdoelen B2
• Uitleg B2: - Overeenkomst, soort en ras

                        - Evolutie en verwachtschap

• Maken opdracht 1 t/m 4 + nakijken
• Maken opdracht 5 t/m 8 (+9) 
• Flitskaarten oefenen en Test Jezelf maken
• Differentiatie-opdracht: Samenhang opdracht 10
• Lesafsluiter B2

Je bekijkt een cel onder de microscoop. Je ziet een celwand. Welke conclusie kun je trekken?

1. Dit is de cel van een plant of schimmel
2. Dit is niet de cel van een dier
3. Dit is niet de cel van een bacterie
4. Dit is de cel van een plant of dier

Jaap zegt: Bacteriën en Archaea hebben als enige geen celkern
Mara zegt: Planten hebben als enige een celmembraan
Abdi zegt: Alle organismen hebben een celkern

Wie heeft/hebben gelijk?

1. Alleen Jaap
2. Alleen Abdi
3. Mara en Abdi
4. Jaap en Mara

Je ziet een cel met daarin een celkern. Welke conclusie past het best bij deze cel?

1. De cel is van een plant of schimmel
2. De cel is van een dier of plant
3. De cel is van een eukaryoot
4. De cel is van een prokaryoot

Welk antwoord staat in de juiste volgorde (van groot naar klein)?

1. Stam - familie - klasse
2. Orde - soort - geslacht
3. Orde - familie - geslacht
4. Stam - orde - familie

De

Rode

Slang

Kan

Op

Freeks

Gezicht

Sabbelen

Een ander ezelsbruggetje:

= hoofdgroep

Leerdoel B2

3.2.4 Je kunt soorten en rassen onderscheiden.

3,2.5 Je kunt uitleggen dat de indeling van organismen berust op overeenkomst en verwantschap.

Sommige organismen lijken op elkaar, maar behoren niet tot dezelfde soort

Sommige organismen zijn erg verschillend, maar behoren wel tot dezelfde soort

Soort & ras

Organismen van dezelfde soort kunnen samen vruchtbare nakomelingen krijgen

• Verschillende rassen van één soort kunnen samen vruchtbare nakomelingen krijgen

• Soms kunnen verschillende soorten samen nakomelingen krijgen, maar deze nakomelingen zijn dan niet vruchtbaar

Evolutie

Leven ontwikkelt zich, er ontstaan nieuwe soorten

• Variatie in soorten
• Selectie
• Uitsterven

Evolutie

• Variatie: kleine verschillen binnen een soort
• Selectie: sommige individuen van een soort overleven beter en krijgen nakome-lingen met dezelfde eigenschappen
• Door variatie en selectie kunnen soort-en langzaam veranderen of verdwijnen
• Uit een gemeenschappelijke voorouder kunnen zo verschillende soorten ontstaan

Evolutie: de ontwikkeling op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen.

Verwantschap

Uit een gemeenschappelijke voorouder kan door evolutie verschillende soorten ontstaan

De tijger en de leeuw zijn hier meer aan elkaar

verwant dan de tijger en de aap.

• Hoe langer geleden twee soorten zijn ontstaan uit een gemeenschappelijke voorouder, hoe minder verwant ze zijn.
• Hoe meer verwant soorten zijn, hoe meer 

       overeenkomsten hun DNA vertoont.

Huiswerk B2

• Maak nu verder opdracht 1 t/m 5 op je Ipad of in je boek
• Kijk de opdrachten 1 t/m 5 na en verbeter de fouten of vul aan!
• Maak daarna de opdrachten 6 t/m 8 (+9)
• Kijk ook deze opdrachten goed na!

• Oefen de flitskaarten en maak de Test Jezelf van B1

Klaar of uitdaging nodig? 

Neem de Samenhang (blz. 181) door en maak opdracht 10

Lesafsluiter B2

3.2.4 Je kunt soorten en rassen onderscheiden.

3.2.5 Je kunt uitleggen dat de indeling van organismen berust op overeenkomst en verwantschap.

Horen een ezel en paard bij dezelfde soort?

1. Ja
2. Nee

Muildier/muilpaard

(moeder paard, vader ezel)

Muilezel

(moeder ezel, vader paard)

Kleine verschillen tussen organismen van dezelfde soort

Het proces waarbij niet alle organismen van dezelfde soort hetzelfde aantal nakomelingen krijgt.

De overeenkomst in DNA en uiterlijk van verschillende organismen.

Verwantschap

Variatie

Selectie

Verwantschap

Dieren met een gemeenschappelijke

 voorouder zijn nauw verwant 

• Welke dieren zijn nauw verwant?
• Hoe nauwer verwant, des te meer                                                              overeenkomst in DNA

Gemeenschappelijke voorouder van varkens en pekari's

Gemeenschappelijke voorouder van al deze groepen

Gemeenschappelijke voorouder van muskusherten, herten en holhoornigen

Extra uitleg?

Bekijk de volgende video...