Grammatica woordsoorten les 8: Betrekkelijk voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom klas 3 havo

Volg het stappenplan, dan maken we er een goede les van.

Stap 1: Doe de telefoon in de telefoontas.

Stap 2: Pak je schrift, boek, Chromebook erbij.

Stap 3: Log in LessonUp met je eigen naam.

Wat ga je doen?

Leerdoel: Je kunt betrekkelijke voornaamwoorden(ook met ingesloten antecedent) herkennen en gebruiken.

Hoe bereik je dit doel?

- Startopdracht

- Uitleg betrekkelijk voornaamwoord

- Oefenen betrekkelijk voornaamwoord

- Huiswerk: Opdracht 1, 2 en 3 online

- Controleren leerdoel

Startopdracht

Wat: Maak de startopdracht op blz. 

Hoe: Je werkt in tweetallen en de antwoorden komen in je schrift.

Tijd: Je krijgt 5 minuten om hiermee aan de slag te gaan.

Klaar? Lees de theorie door en maak alvast het huiswerk: Opdr 1, 2 en 3 online.

Antwoorden

1 a De eerste prijs was voor de jonge hoofdrolspeelster die schitterde in de film Endless.

b Jimmie vertelt graag bijzondere verhalen die eigenlijk niemand gelooft.

c Gisteren downloadde Derk het genomineerde reclamefilmpje dat inmiddels razendpopulair is.

d De elektrische fiets die de heer Vogel heeft gekocht, rijdt maximaal 25 km per uur.

2 De woorden die en dat verwijzen ernaar.

Die verwijst naar de-woorden en dat verwijst naar het-woorden.

Betrekkelijk voornaamwoord

Betrekkelijk voornaamwoord: Wijst terug naar een woord dat eerder genoemd is: die, dat, wie, wat

Antecedent: Het woord dat eerder genoemd is: De reis die ik maakte, was heel avontuurlijk.

Betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent (betr.vnw. m.i.a.): Wie/wat vervangen door: degene die/ datgene dat. Wie/wat = betr.vnw. m.i.a.): Wie nooit lacht, heeft weinig plezier in zijn leven.

Zo gebruik je het betrekkelijk voornaamwoord

- Betr.vnw. die verwijs je naar de-woorden 

- Betr. vnw. dat naar het-woorden. 

Als je die/dat kunt vervangen door deze/dit dan is het aanw.vnw.

- Betr.vnw.  wat verwijs je naar: 

• Overtreffende trap: Het lekkerste wat ik ooit gehad heb, is cheesecake.
• Woorden als: alles, enige, iets, niets, veel.: Alles wat je kan eten, kun je googelen.
• De hele zin: De ouders van Isa laten haar vrij, wat ze erg waardeert.

- Met voorzetsel + wie verwijs je naar een persoon: aan wie, over wie etc.

Dus niet met waar + voorzetsel. 

Elisa, met wie ik altijd veel kan lachen, gaat in september trouwen met Jelmer.

Kies het juiste verwijswoord:
Is het donkerbruine paard [dat|wat] daar in het weiland loopt, van jou of van je zus?

1. dat
2. wat

Kies het juiste verwijswoord: Ons hockeyteam is kampioen geworden, [dat|wat] we met alle speelsters uitbundig hebben gevierd.

1. dat
2. wat

Noteer het betrekkelijk voornaamwoord uit de zin: Tot mijn spijt houdt de VVD-politicus op wie ik gestemd heb, zich niet aan zijn verkiezingsbeloftes.

Noteer het antecedent van deze zin: Tot mijn spijt houdt de VVD-politicus op wie ik gestemd heb, zich niet aan zijn verkiezingsbeloftes.

Noteer het betrekkelijk voornaamwoord: Dankzij zijn inspanningen heeft de nieuwe directeur alles wat hij zich had voorgenomen, kunnen realiseren.

Noteer het antecedent: Dankzij zijn inspanningen heeft de nieuwe directeur alles wat hij zich had voorgenomen, kunnen realiseren.

Aan de slag

Wat: Maken opdracht 1, 2 en 3 online. Lukt online niet? Dan in je schrift op blz. 30 + 31.

Hoe: De eerste vijf minuten werk je in stilte. Daarna fluisterend overleg.

Tijd: Je kunt hieraan werken tot het einde van de les.

Klaar? Leren! Betrekkelijk voornaamwoord.

Controle leerdoel: Noteer het betr.vnw en antecedent: 'Wie zoet is, krijgt lekkers.' Is er iets niet aanwezig, zet dan een X. Doe het zo: Betr.vnw.: zoet
Antecedent: is