H.6 Woordsoorten - Betrekkelijk voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

H.6 Grammatica woordsoorten

Betrekkelijk voornaamwoord

Lesdoelen

* Je kunt het betrekkelijk voornaamwoord (betr. vnw) herkennen en benoemen in de zin.

* Je kunt het betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent (betr. m.i.a.) herkennen en benoemen in de zin.

Opdracht in tweetallen:

1 De sollicitant die als eerste reageerde, was ook de beste.

2 Het boek dat ik lees, is erg spannend.

3 Fenna wilde graag naar de speeltuin, wat haar moeder een uitstekend idee vond.

> Noteer van deze zinnen het woord dat betrekking heeft op een ander(e)  woord(groep).

> Noteer ook op welk woord/ welke woorden ze betrekking hebben.

Uitleg:

1 De sollicitant die als eerste reageerde, was ook de beste.

die = betr. vnw en heeft betrekking op de sollicitant

2 Het boek dat ik lees, is erg spannend.

dat = betr. vnw en heeft betrekking op het boek

3 Fenna wilde graag naar de speeltuin, wat haar moeder een uitstekend idee vond.

wat = betr. vnw en heeft betrekking op de hele zin ervoor

Betrekkelijk voornaamwoord

- Verwijst naar een woord (of woorden) dat eerder genoemd is in de zin.

- Dat noem je het antecedent.

- Het antecedent staat meestal vlak voor het betr. vnw.

Betrekkelijke voornaamwoorden:

Die (tenzij je 'die' kunt vervangen door 'deze' - > aanw. vnw)

Dat (tenzij je 'dat' kunt vervangen door 'dit' - > aanw. vnw)

Wie (let op: wie, wat, welke kunnen ook vr. vnw zijn)

Wat  (let op: wie, wat, welke kunnen ook vr. vnw zijn)

(welke, hetgeen, waarmee komen ook af en toe voor als betr. vnw)

Het betr.vnw DIE/ DAT gebruiken

Met die verwijs je naar de-woorden.

Met dat verwijs je naar het-woorden.

LET OP! Als je die/dat kunt vervangen door deze/dit, is het een aanwijzend voornaamwoord.

Het betr.vnw WAT gebruiken

'Wat' gebruik je:

- als je naar de woorden iets, niets, alles of het enige verwijst;

Alles wat je wilt weten, kun je opzoeken op internet.

- na een overtreffende trap;

Het beste wat ik ooit gedaan heb, was naar school gaan.

- als het terugslaat op een hele zin;

Ik mocht zelf weten hoe laat ik thuiskwam, wat ik waardeerde.

Het betr.vnw WIE gebruiken

Wie gebruik je als je naar een persoon verwijst. 

vb. 

De rechters wie de vraag was voorgelegd, spraken zich duidelijk uit.

De jongen met wie ik altijd naar huis fiets, is vandaag ziek.

Hoe herken je het betrekkelijk voornaamwoord?

betr.vnw. DIE

De fiets die ik heb gekocht fietst heerlijk!

Die - heeft betrekking op 'de fiets'

Die = betr.vnw.

De fiets = antecedent.

Betr.vnw DAT

Het kind dat bij de tandarts was, was blij.

Dat - heeft betrekking op het kind.

Dat = betr.vnw.

Het kind = antecedent.

Betr. vnw. WIE

De jongen van wie zijn laptop is gevallen, is erg geschrokken.

Wie - heeft betrekking op de jongen

Wie = betr.vnw.

De jongen = antecedent

Betr. vnw. WAT

Een dagje naar Disney gaan, is het leukste wat ik ooit gedaan heb.

Wat - heeft betrekking op een dagje naar Disney gaan.

wat = betr.vnw.

een dagje naar Disney gaan =  antecedent

Betr.vnw met ingesloten antecedent

betr. vnw m.i.a. = betr. vnw met ingesloten antecedent 

= als er geen antecedent is

Betreft alleen de woorden wie en wat

Tip:

Wie moet je kunnen vervangen door degene die

Wat moet je kunnen vervangen door datgene wat

Tot slot...

Betr.vnw m.i.a. WIE

Wie de bal daar neer heeft gelegd blijft een raadsel.

Wie - kun je vervangen door 'degene die' = betr. vnw m.i.a.

Er is dus geen antecedent.

Betr.vnw m.i.a. WAT

Wat daar is gebeurd, kan ik niet navertellen.

Wat - kun je vervangen door 'datgene wat' = betr. vnw m.i.a.

Er is dus geen antecedent.

Bekijk de volgende twee filmpjes zelfstandig als je behoefte hebt aan meer uitleg

Ik kan het betrekkelijk voornaamwoord herkennen en benoemen.

😒🙁😐🙂😃

Aan de slag!

* Maak online de opdrachten van H.1 Grammatica - Betrekkelijk voornaamwoord. Werk volgens je eigen leerroute.